فعالیت شرکت های هرمی در کشور ما ممنوع است اما طی دو سال گذشته تا به امروز آیین نامه بازاریابی شبکه ای تدوین شده که البته انتقادهایی بر کلیات و نحوه اجرای آن به وجود آمده است.

مهمترین ایراد این آیین نامه این است که به درستی تفاوت بازاریابی شبکه ای را با عضویت در شرکت های هرمی مشخص نمی کند .پدرام پژمان کارشناس بازاریابی شبکه ای است  او ایرادهایی را بر عملکرد و آیین نامه کمیته بازاریابی شبکه ای وزارت صنعت و معدن وارد می داند و درباره هر کدام توضیح می دهد.
 
 تفاوت عملکرد شرکت های هرمی و بازار یابی شبکه ای چیست؟
«شرکت‌های هرمی» و «شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای» دو واژه‌ای هستند که به دلیل مشخص نبودن تعریف آن‌ها، برخی‌ها بین آن‌ها فرقی قائل نمی‌شوند. «ممنوع بودن دریافت هرگونه وجهی یا معادل آن تحت عنوان حق عضویت، سپرده‌گذاری و یا قبول نمایندگی جهت هرگونه فعالیت اقتصادی سودآور دیگر از طرف شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای و ممنوع بودن صرف گسترش شبکه انسانی و جذب توزیع‌کنندگان کالا و پول‌گردانی و ارایه محصولات موهومی، خرید و فروش جایگاه در نمودار درختی و یا محصولاتی که تولید آن‌ها در آینده محتمل باشد» دو تفاوت عمده‌ شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای با شرکت‌های هرمی است.
برخی از شرکت‌ها در قالب بازاریابی شبکه‌ای اقدام به فروش کالاهای تولیدی یا وارداتی خود یا بازاریابی برای دیگران می‌کنند.
بازاریابی شبکه ای تجارتی پذیرفته شده در دنیاست که می تواند با توجه به برخی از توانمندی های موجود در ایران نیز به کار گرفته شود. در شرکت های هرمی هدف سود جویی است و اعضای آن با سوء استفاده از مردم کالا را به قیمتی غیر واقعی به دست مشتریان می رسانند اما در بازاریابی شبکه ای چون هدف سود نیست مشتریان کالا را به قیمت واقعی دریافت می کنند.
سیستم بازار یابی شبکه ای متفاوت با شرکت های غیرقانونی هرمی است اما متاسفانه در کشور هنوز آنچنان که باید این سیستم آموزش داده نشده اشت.
نبود تعریفی جامع از شرکت های هرمی و بازاریابی شبکه ای در قانون عمده ترین مشکلی است که برای فعالیت وجود دارد. در تمامی قوانین و آیین نامه های کشور، هنوز هیچ تعریف جامع و کاملی از سیستم های هرمی ارائه نشده است. اینکه چه شرکتی را هرمی می نامند و چه شرکتی را بازاریابی شبکه ای صحیح، چیزی است که به درستی در قوانین ما قابل تشخیص نیست.
در آیین نامه ای که برای فعالیت شرکت های بازاریابی شبکه ای تدوین شده، طبق سنّت رایج، باز هم ممنوعیت ها بر ساماندهی ها اولویت داشته و به جای قانون ساماندهی بازاریابی شبکه ای قانون ممنوعیت سیستم های هرمی رخ نمایانده است. قانونی که تنها به عضوگیری بسنده کرده و بسیاری از نقاط را مبهم نگه داشته است. همچنین لزوم ورود به این بحث در حد قانون و فراتر از آیین نامه نیز امری بدیهی است.
پس مشکلاتی اساسی در این زمینه وجود دارد؟
وجود برخی نواقص در چشم انداز و ضعف در نگرش نگارندگان آیین نامه یکی از مشکلات قابل بحث است.چشم انداز ما تعیین کننده خاستگاه ما از پدیده هاست. آنچه که در آیین نامه بازاریابی شبکه ای دیده می شود  نوعی رودربایستی در ارائه محتواست. هنگامی که هدف از ارائه یک شیوه تجارت ریشه کن کردن روشی غلط از تجارت اعلام می شود چیزی فراتر از آن عاید ما نخواهد شد. سوال از مسئولان این است که آیا بازاریابی شبکه ای را به عنوان شیوه ای از تجارت که می تواند عواید زیادی برای جامعه داشته باشد پذیرفته ایم یا به طور کل دیدگاه ما از این نوع تجارت صرفا دادن امتیاز به چهار میلیون نفری است که هرمی کار کردن را برای خود انتخاب کرده بودند؟
در این باره بیشتر توضیح دهید؟
در دیدگاه کلانِ جوامعی که شیوه فروش مستقیم (در ایران با نام بازاریابی شبکه ای شناخته شده) در آنها پیاده سازی شده است، تاکید بر فعالیت مشاوران بر اساس کار پاره وقت است. در بسیاری از کشورها به هیچ عنوان افرادی که حق داشتن شغل پاره وقت را ندارند (پزشکان و افراد نظامی و امنیتی و....) نمی توانند در سیستم بازاریابی شبکه ای به عنوان مشاور فعالیت کنند.امّا در آیین نامه کنونی هیچ برنامه و بندی برای پاره وقت محوری این تجارت وجود ندارد. می بایست بر این نکته واقف بود که این تجارت اگر با تمرکز بر شغل پاره وقت معرفی نشودد می تواند اقتصاد را به بیراهه بکشاند.
لذا لازم است مسئولین مربوطه طرح هایی را مورد بررسی قرار دهند که در آنها تاکید بر جذب مشاوران به نیت کار پاره وقت است.
آیا طرح های ارائه شده در افزایش رشد صنعت و تولیذ تأثیری دارد؟
یکی از ایرادهای آیین نامه بازاریابی شبکه ای عدم تمرکز بر رشد صنعت است،جای تعجب بسیار است که چرا در آیین نامه کنونی هیچ برنامه ویژه ای برای رشد صنعت در دل این تجارت وجود ندارد. بهتر بود در کمیته مربوطه نمایندگان صنعت نیز حضور داشتند.
اگر نگرش ما به این نوع از شیوه توزیع نگرشی مثبت و بر پایه رفتارهای علمی است باید بدانیم که امروزه در کشور برزیل تنها 150 هزار نفر پرسنل اداری از طریق این شیوه از تجارت وارد بازار کار شده اند. حال باید این عدد را به اضافه مشاورینی کنیم که از این راه به عنوان کار دوم و پاره وقت درآمد کسب می کنند.
لذا به وجود آوردن شبکه ای از مشتریان به تعداد 100، 200 ، 300 هزار و حتی یک میلیون نفر آرزویی است که هر صاحب سرمایه ای که در کار صنعتی مشغول به فعالیت است حاضر است از آن استفاده کند. پس چه بهتر بود که نمایندگانی ازتولیدکنندگان و صنعت نیز در این کمیته حضور داشتند.
آیا برای نظارت بر عملکرد این شرکت ها برنامه ای وجود دارد؟
متاسفانه در آیین نامه بیشتر تمرکز بر طریقه اعطای مجوز به جای تمرکز بر ابقای مجوز و ارائه شیوه های نظارتی است. کمیته کنونی بازاریابی شبکه ای هیچ برنامه ای به غیر از طریقه اعطای مجوز برای این طرح نداشته و تمامی تمرکز خود را بر این گذاشته است که چگونه مجوز بدهد. این اتفاق بسیار خطرناک است و بیم آن می رود که عده ای ابتدا بتوانند از سد اعطای مجوز عبور کرده و سپس تحت لوای مجوز طرح های هرمی خود را دنبال کنند.
با این تفاسیر نظارت جدی بر عملکرد این شرکت ها علیرغم تجربه تلخ فعالیت شرکت های هر می در کشور وجود ندارد؟
چیدمان نظارتی ، ساز و کار نظارتی ، ابزار نظارتی ، جریمه ها ، شیوه های برخورد ، نظارت بر رفتار مشاوران، نظارت بر رفتار مصرف کننده ها ، نظارت بر برنامه های آموزشی ، نظارت مالی ، رسیدگی به شکایات ، رتبه بندی شرکت ها و..... همه و همه برنامه هایی است که در کمیته فعلی برنامه ریزی نشده است. لذا اگر مسئولان در این فکرند که ابتدا مجوز دهند و بعداً شرکتهای متخلف را لغو امتیاز کنند راه اشتباهی را در پیش گرفته اند.

4545

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 176852

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
4 + 12 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 5
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • شادمهر IR ۲۱:۲۰ - ۱۳۹۰/۰۷/۱۵
    31 11
    من اکنون در یکی از این شرکت ها دارم کار میکنم ولی متاسفانه دیدی واقع بینانه در جامعه وجود ندارد
  • یه ایرانی IR ۰۸:۰۲ - ۱۳۹۰/۰۷/۱۶
    20 8
    سلام مسئولان نظام باید بدونند که در اون دنیا مدیون ما جوون ها هستن که دیدی اشتباه به ما میدهند ! وای بر اونها ...
  • خشایار سید شکری IR ۱۰:۵۵ - ۱۳۹۰/۰۷/۱۶
    21 9
    ضمن تشکر از نویسنده محترم ،نکته کوچکی برای اصلاح وجود دارد.همه فعالیت های اقتصادی (چه مجاز و چه غیر مجاز)با هدف کسب سود انجام می شود و نه فقط فعالیت مجرمانه ای مثل گلدکوئست.اشکال هر فعالیت مجرمانه آنست که سود خود را به قیمت ضرر دیگران بدست می آورد.
  • مایوس IR ۱۳:۴۱ - ۱۳۹۰/۰۷/۱۶
    31 2
    بیش از 3 سال با یه شرکت فعالیت می کردم که با شیوه فوق العاده ای جذب نیرو می کرد و خدماتشو از طریق اعضاش تبلیغ می کرد. 4 ماه پیش قوه قضاییه رئوس شرکت رو دستگیر کرده به جرم کلاهبرداری. در صورتی که کسی بر اساس قراردادش با شرکت شکایتی ازش نداشت. حرف قوه قضاییه چیه؟ "همین که 1 نفر میشه 2 نفر یعنی هرمی، یعنی کلاهبرداری" اعضا و مشتریان شرکت هم تا دیدن اوضاع اینجوریه نگران شدن و شروع کردن به شکایت. حالا الان با یه شرکتی طرف حسابیم که صدها شاکی داره!!!!! ماه هاست که غم عجیبی رو دلم سنگینی می کنه
  • حامدی س A1 ۱۸:۱۱ - ۱۳۹۵/۰۵/۰۶
    15 0
    فعالیت این شرکتا باید متوقف شه،اگه الان هم مجوز دادن فقط برا مالیاتشه