صد درصد کتب ریاضی و علوم تغییر می کند/نگرانی از تعطیلی پنج شنبه ها نداریم

مریم صدرالادبایی ،زهرا تالانی: بحث تحول در آموزش و پرورش و تغییراتی که قرار است از سال تحصیلی جدید در مدارس ابتدایی اتفاق بیفتد موضوعی است که مدتهاست نمایندگان کمیسیون آموزش و پرورش و رسانه ها را درگیر خود کرده است. از همین رو فاطمه قربان، معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش مهمان کافه خبر بود تا درباره این تغییرات، مخالفتها و برنامه های آموزش و پرورش بگوید. وی در این گفت وگو به سوالات کاربران نیز پاسخ داد.

قربان می­گوید که مادران شاغل نباید نگران تعطیل شدن روز پنج شنبه مدارس ابتدایی باشند، چون تعریف مدرسه به عنوان کانون فرهنگی محله پیش از این در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است. او همچنین گفت: "متاسفانه از اول انقلاب کتاب ریاضی تغییر نداشته و اصلا متناسب با نیازهای روز دانش آموزان نیست برای همین امسال 100 درصد کتب علوم و ریاضی با رویکرد تفکر محوری برای تربیت دانش آموز تغییر می یابد که انتظار میرود این رویکرد در رشد و شکوفایی استعدادهای دانش آموزان موثر بوده و منجر به خلاقیت و نوآوری شود."

گفت و گو خبرآنلاین با معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش را بخوانید:

بحث اصلی ما راجع به تعطیلی پنج شنبه ها در مدارس ابتدایی است. عده ای معتقدند نباید تعطیلی دانش آموزان زیاد باشد، چون دانش آموز از تعلیم و تعلم باز می ماند. نظر شما دراین باره چیست و اصلا آموزش و پرورش با چه رویکردی اصرار به این تعطیلی دارد؟

این طرح از جنبه های مثبت تربیتی، اجتماعی، فردی و خانوادگی برای دانش آموز بسیار مهم و تاثیرگذار است به طوری که نقش خانواده با اجرای آن پررنگ تر می شود. من علاقه ای ندارم که از 5 روز شدن آموزش دانش آموزان ابتدایی به عنوان تعطیلی یاد شود، چون نگاه من این است که ما در نظام تعلیم تربیت زمان و مکان نداریم و در هر شرایطی می توان یاد گرفت حتی در تفریح، اردو، اوقات فراغت و ... . توجه داشته باشید که در گذشته  تعلیم و تربیت عمومی در 6 روز انجام می شد اما اکنون ما تصمیم داریم همین کار در 5 روز انجام شود. از محتوا چیزی کم نمی شود تا آسیب زا باشد، بنابراین نمی توان اشکالی ایجاد کرد چون بررسی ما نشان می دهد که به نفع دانش آموزان است.
با اجرای ساماندهی زمان آموزش، این فرصت را فراهم می کنیم تا دانش آموز در کنار خانواده باشد و نقش خانواده هم در این زمینه پر رنگ می شود.به عبارتی خانواده و مدرسه تعامل پیدا می کنند و استعداد فرزندانشان را بیشتر و بهتر کشف می کنند و در نتیجه دانش آموز در راستای علاقه و استعدادهایش تربیت می شود. چنین دانش آموزی به رشد و شکوفایی واقعی می رسد.
ما در آموزش و پرورش معتقدیم اگر آموزش را به 6 روز در داخل کلاس محدود کنیم تاثیر چندانی نخواهد داشت، چون باید تعلیم و تربیت تبدیل به نگرش و مهارت شود تا رشد شکل گرفته شود. بنابراین ما این طرح را با هدف مدیریت بهتر زمان و ارتقای کیفیت آموزش انجام می دهیم و از بیست فروردین ماه آن را اجرا کردیم و از مهر ماه نیز ادامه خواهد داشت.

در تمام دنیا هم دانش آموزان 5 روز به مدرسه می روند؟

بله. تحقیقات نشان می دهد در اکثر کشورهای توسعه یافته مدارس ابتدایی پنج روزدر هفته فعال هستند که همین مدت فرصتی را برای استراحت دانش آموز و بروز استعدادها و توانمندیها و علائق او فراهم می کند.

اما برخی از کاربران ما از زیاد شدن زمان آموزش از 24 به 25ساعت کار در این 5 روز ابراز نگرانی کرده اند و معتقدند که دانش آموزان ابتدایی کشش یادگیری ندارند؟

بله اگر قرار باشد تنها آموزش سنتی باشد و معلم متکلم وحده باشد یک ساعت هم برای آموزش زیاد است، باید از روش های فعال استفاده کنیم. طرح ساماندهی زمان آموزش در طرح تحول آموزشی که قرار است انجام شود در تمام ابعاد است و زمان، ساختار و محتوا را در بر می گیرد.

در کشورهای توسعه یافته اگر دانش آموزان از ساعت ۸ تا ۴ سر کلاس هستند مقداری از ساعت را به کارهای تفریحی و تعاملی اختصاص می دهند اما مدارس ما خشک تر از آن است که این اقدامات درون آن انجام شود.

ما تغییر محتوایی را در نظر داریم و هر سال در یک پایه انجام می شود. ما سعی داریم آموزشها بیشتر عملی باشد و به بحث پژوهش اهمیت دهیم. حتی دانش آموزان را به اردوهای علمی و تفریحی هم ببریم تا بیشتر آموزش ببینند. یعنی دانش آموز مطالب نظری را در کلاس می خواند اما فرصت پژوهش، مشاهده و مشارکت با همسالان را داشته باشد تا به تعمیق یادگیری او بینجامد.
برنامه تحول در کتاب های درسی، با این رویکرد است که دانش آموز تمام آموزش رسمی اش را داخل مدرسه نبیند؛ یک قسمتی از آن مربوط به خارج از مدرسه باشد. دانش آموز نیاز دارد بعضی آموخته هایش را در طبیعت ملاحظه کند؛ فضاهایی غیر از آن چاردیواری کلاس و مطمئن باشید که آن یادگیری ماندگار است.

اما بسیاری از والدین خاطرات تلخی از اردو دارند. قرار است این اردو ها صرفا تفریحی باشند؟

خیر. اردوها فقط تفریحی نیستند، بلکه باید هدفمند باشند. اگر اردویی هست باید همراه با پژوهش و آموزش باشد و نتیجه و پیامد اردو نیز مشخص شود تا بتوانیم در پایان مورد ارزیابی قرار دهیم که آیا هدف اردو تحقق پیدا کرده است یا خیر؟

خانم قربان، همزمان با 5 روز شدن مدارس ابتدایی، یک شیفته شدن مدارس مطرح شد و عده ای اعلام کردند قرار است مدارس برای یک شیفت شدن ابتدایی ها ،راهنمایی و دبیرستان به شیفت بعدازظهر منتقل شوند. آیا این موضوع صحت دارد؟

این خبر صحت ندارد. ما درصدد هستیم تا تمام  دانش آموزان و مدارس یک شیفته شوند و مدیران مدرسه را در اختیار داشته باشند تا بتوانند برنامه های خود را اجرایی کنند. متاسفانه در حال حاضر به دلیل تعداد دانش آموزان و محیط آموزشی این امر امکان پذیر نیست. برای همین ما از مدیران خواستیم ساماندهی جدیدی برای فضای آموزشی مدارسشان داشته باشند. نباید اگر در یک مدرسه دو کلاس خالی وجود دارد تبدیل به انباری شود. ساماندهی مکان، امکانات و تجهیزات و بعد نیروی انسانی هم به همین منظور انجام می شود.
هم اکنون یکی از برنامه‌هایی که استان‌ها به جدیت در حال پیگیری آن هستند، یک نوبته کردن مدارس ابتدایی است که امیدواریم به زودی این اتفاق در همه استان‌ها رخ دهد و درصد بالایی از مدارس ابتدایی یک نوبته شوند.

با تمام نکات مثبتی که شما از تعطیلی پنج شنبه ها بیان می کنید اما نمایندگان کمیسیون آموزش مجلس مخالف این طرح هستند و بارها از وزیر آموزش و پرورش پاسخ خواسته اند.

ما دغدغه و نگرانی نمایندگان محترم را درک می کنیم. آنها هم از طولانی شدن ساعت آموزش نگران هستند و معتقدند که در اجرا مشکل پیش می آید. برای همین مرکز پژوهشهای مجلس از کارشناسان ما دعوت و نتیجه گزارش ما را دریافت کردند. به هر حال امیدوارم به یک جمع بندی برسیم، چون باید بهترین آموزش انجام شود. البته ما ملزم به اجرای رای مجلس هستیم، زیرا این عزیزان نمایندگان ملت بزرگ و شریف ایران عزیز هستند.

شما چه پیش بینی دارید؟

جمع بندی ما نشان می دهد که نمایندگان موافق اجرای طرح هستند اما می خواهند اطمینان یابند که در اجرا مشکلی پیش نیاید. تا آنجا که من در جریان هستم مخالفتی نیست؛ به هر حال بالاخره به عنوان نمایندگان ملت باید از ریز و جزئیات موضوع مطلع بشوند. ما الان با توجه به مطالعاتی که انجام گرفته می بینیم که اگر دانش آموز ابتدایی پنج روز در هفته در مدرسه حاضر بشود، فرصت بهتری برای رشد و شکوفایی دارد.
رویکرد ما در دوره ابتدایی، رویکرد تحولی است و متفاوت، یعنی می خواهیم با روش های فعال و حتی خارج از مدرسه این آموزش رسمی مان را داشته باشیم که دانش آموز علاقه مند و عاشق یادگیری مادام العمر بشود. اگر بخواهیم ۶ روز دانش آموز را به اجبار در مدرسه نگه داریم آیا مطمئنیم که آموزش واقعا انجام شده؟ این را واقعا به عنوان یک سوال در نظر بگیریم. اگر ۶ روز ما اجبارا به دانش آموز بگوییم شما باید از ساعت ۸ تا ۱۲ در مدرسه باشید، ایمان داریم که آموزش به معنای واقعی انجام گرفته یا اگر فرصت بدهیم به دانش آموز، برایش فعالیت های پژوهشی تعریف بکنیم تا خانواده هم همکاری داشته باشد، موفق تر عمل کرده ایم؟

با این حال بسیاری از والدین شاغل نگران تعطیلی پنجشنبه ها هستند.

تعطیلی پنج شنبه های مدارس ابتدایی اثرات بسیار مثبتی دارد و از جنبه های مختلف از جمله تربیت خانوادگی بسیار بااهمیت است، ضمن آنکه در بررسی این طرح وضعیت مادران شاغل نیز در نظر گرفته شده است. مادران شاغل نباید نگران تعطیل شدن روز پنج شنبه مدارس ابتدایی باشند، تعریف مدرسه به عنوان کانون فرهنگی محله پیش از این در دستور کار وزارت آموزش و پرورش قرار گرفته است.
مدارس در روزهای پنج شنبه سته نیست؛ بر اساس برنامه ریزی های انجام شده، خانواده های شاغل که نمی توانند فرزند خود را در خانه و یا در کنار اقوام خود بگذارند می توانند فرزند خود را به مدرسه فرستاده و از آموزش های غیررسمی دایر در مدرسه استفاده کنند. متاسفانه همه در برابر تغییرات مقاومت می کنیم چون تجربه نداریم. من قول می دهم مشکلی نداشته باشند.

آیا با تعطیلی آخر هفته، تغییر نظام  آموزشی به 6-3-3 منتفی می شود؟

ارتباطی با هم ندارند. این موضوع را شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب کرده و هر زمان به ما ابلاغ کنند ما آمادگی لازم را داریم. باید توجه داشت که تغییر و تحول نه تنها در آموزش و پرورش بلکه در هر زمینه‌ای برای رسیدن به اهداف متعالی‌تر و مطلوب‌تر درست بوده، ضمن‌ این‌که یک امر ضروری و لازم است. با توجه به قدیمی بودن نظام آموزشی ضرورت تحول در آموزش و پرورش مشاهده می‌شود، اما این ضرورت در آموزش و پرورش به خصوص آموزش ابتدایی بیشتر مشاهده می‌شود. به همین دلیل تغییر در نظام آموزشی بیشتر در دوران ابتدایی مطرح است.
از این رو برای بهتر شدن آموزش، 6 ساله شدن دوره ابتدایی تصویب شده است که برای تحقق  آن، نظام آموزشی نیازمند محتوای جدید نیز است که این امر با کمک سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش برای پایه اول تهیه شده است و بر همین اساس آموزش معلمان باید به طور جدی در دستور کار قرار گیرد. معتقدم که قطعاً 6 ساله شدن دوره ابتدایی تأثیر خوبی بر رشد فکری دانش‌آموزان خواهد داشت و دانش آموز برای انتخاب رشته تخصصی در دوره متوسطه آمادگی بیشتر پیدا می کند، ضمن اینکه نخستین گام در راستای تحول بنیادین، تغییر نظام ساختار آموزشی به دوره 6 ساله است. 

بالاخره اختلاف آموزش و پرورش با بهزیستی برای پیش دبستانی حل شد و امسال این مقطع هم به آموزش و پرورش واگذار شده است؟

از سال گذشته ما مشکل خاصی نداریم و مطابق یک دستور العمل جامع و هماهنگ حرکت می کنیم. به لحاظ قانونی ما 4 وظیفه؛ صدور مجوز برای مراکز پیش دبستانی، نظارت بر عملکرد مراکز پیش دبستانی، تولید محتوا و تایید صلاحیت مربیان را به عهده داریم. متاسفانه ابلاغ این تصمیم گیری به موسسات غیردولتی پیش دبستانی اعتراض بسیاری از مسئولان این موسسه ها را به دنبال داشت، چون آنها نگران بیکاری مربیان بودند که باید بگویم جای هیچ نگرانی وجود ندارد و با توجه به ساختار پیش دبستانی، مربیان به کار خود ادامه می‌دهند. البته آموزش و پرورش تعهدی برای استخدام  مربیان ندارد زیرا مراکز پیش دبستانی غیردولتی است و با مشارکت مردم اداره می شود و لذا مربیان با شرایطی که در دستورالعمل پیش دبستان آمده، می توانند به کار خود ادامه دهند. تلاش ما بر این است که برای مربیان دوره پیش دبستانی، امنیت شغلی فراهم شده و درآمد آن ها بر اساس قانون کار پرداخت شود.

در کنار این تحولات،گویا قرار است که محتوای کتب درسی هم تغییر داشته باشند؟

بله. فعلا برای کلاس اول است و در شهریور ماه معلمان آموزش‌های ضمن خدمت را پشت سر می گذارند. متاسفانه از اول انقلاب کتاب ریاضی تغییر نداشته و اصلا متناسب با نیازهای روز دانش آموزان نیست برای همین امسال 100 درصد کتب علوم و ریاضی با رویکرد تفکر محوری برای تربیت دانش آموز تغییر می کنند. دروس فارسی و قرآن هم 50 درصد بهسازی و غنی سازی می شوند چون ما معتقدیم که دانش آموز باید حل مسئله را بیاموزد تا در زندگی هم مشکلی پیدا نکند و بداند هر مشکلی راه حلی دارد.
کتاب آموزش آداب مهارت های زندگی اسلامی، کتابیست که با همکاری معاونت آموزش ابتدایی و حوزه علمیه قم تدوین شده است. از آنجایی که ما اعتقادمان این است که باید دانش آموز را در دوره ابتدایی با مهارت های اجتماعی زندگی آشنا کنیم تا بتواند در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی موفق باشد، این خیلی مهم است که  این آداب و مهارت ها با رویکرد اسلامی انجام بگیرد.
برای این موضوع شش جلد کتاب تدوین شده، یک جلد برای همه پایه های ابتدایی، یک جلد هم برای معلمانی که در کلاس های چند پایه تدریس می کنند. معلمان تعلیمات لازم را می ببینند و در رفتار معلم باید این آموزش ها ظهور و بروز داشته باشد چرا که در دوره ابتدایی معلم برای دانش آموز یک الگوست.

تعدادی از کاربران سوال داشتند که چرا مبلغ ثبت نام اینترنتی دانش آموزان اعلام نمی شود و هر منطقه مبلغ متفاوتی دریافت می کند؟

ما اعلام کردیم که برای ثبت نام در دوره ابتدایی  هیچ مبلغی گرفته نشود.

درباره معلمان حق التدریسی دوره ابتدایی هم سوال شده که بالاخره تکلیف آنها چه می شود. چون همانطور که خبر دارید در چندباری مقابل مجلس تجمع داشتند.

همه معلمان حق التدریسی مقطع ابتدایی امسال جذب می شوند. وزیر آموزش و پرورش در حال پی گیری است تا معلمان حق التدریس با سابقه 5 تا 6 سال استخدام شوند. معلمان شرکتی هم امتحان دادند تا بر اساس تعیین اولویت در صورت نیاز بکار گرفته شود و اصلا شرط این آزمون، همین بود.

 23247