در حالی که انقلاب‌های جهان عرب باعث سرنگونی دو نظام عربی شده و سه کشور دیگر را نیز در معرض سرنگونی قرار داده است، نظام‌های پادشاهی برای نجات خود از طوفان‌های عربی خاورمیانه که چند ماهی است کل منطقه را در نوردیده اقدام به تشکیل ائتلافی زده‌اند که شامل کشورهای نفت‌خیز حاشیه خلیج فارس با اردن و مغرب می‌شود.
جمع شدن کشورهای ثروتمند نفت‌خیز حاشیه خلیج فارس با کشورهای به شدت بحران‌زده اقتصادی مغرب و اردن این نگرانی را نزد سیاستمداران این منطقه ایجاد کرده که مبادا به سرنوشت حوادث بحرین دچار شوند و نتیجه این انضمام باعث شود همان طور که حکومت آل خلیفه در پی تظاهرات مردمی تا مرز سرنگونی پیش رفت، پایه‌های حکومت‌های آنها نیز متزلزل شود.
نیروهای نظامی شورای همکاری خلیج فارس موسوم به سپر جزیره در نخستین عملیات نظامی‌شان پس از جنگ خلیج فارس دوم، قدرت نظامی خود را به رخ کشیدند و با زیر پا گذاشتن خطوط قرمز و برای این که صرفا پیامی به ایران با این مضمون که نباید در امور داخلی کشورهای شورای همکاری دخالت کند، فرستاده باشند نیروهای نظامی خود را وارد بحرین کردند. در حالی که حقیقت چیز دیگری بود، آنها تلاش می‌کردند با ورود نیروهای سپر جزیره به خاک بحرین خود را از درگیری‌ها، تظاهرات و تقسیم‌بندی‌های سیاسی داخلی‌شان نجات دهند.
به رغم مخالفت کویت و هشدارهای عمان، کشورهای شورای همکاری انضمام اردن و مغرب را باعث قدرتمند شدن هم‌پیمانی پادشاهی می‌دانند. در حالی که رونمایی از این هم‌پیمانی جدید آن هم در بحبوحه تغییر تاریخ سیاسی عربی و فروپاشی نظام بن علی و مبارک، نشان از تلاش برای متوقف کردن تظاهرات مردمی و دور نگه داشتن تاثیرپذیری انقلاب‌های موفق از جوامع کشورهای شورای همکاری است.
آنها مدعی‌اند که با این هم‌پیمانی قصد دارند این پیام را به ایران بدهند که به هر قیمتی با نفوذ شیعیان در منطقه مخالفند و برای این که جلوی این نفوذ را بگیرند می‌خواهند اردن و مغرب را که هر کدام برای مهار نفوذ امنیتی ایران در منطقه و کمونیست‌ها در آفریقا تجربه بسیار داشته‌اند، هم‌پیمانی بزرگ پول و امنیت ایجاد کنند.
گفته می‌شود نظام‌های حاکم در مغرب و اردن با کشورهای شورای همکاری بسیار شباهت دارند و این مسئله باعث شده تا کشورهای عضو این دو کشور را بر یمن که مدت‌ها است پشت دروازه‌های شورا ایستاده ولی آن را راه نداده‌اند و فقط اجازه داده‌اند از لای در درون شورا را ببیند، ترجیح دهند. این در نیمه باز را هم به این دلیل در برابر یمن باز گذاشته‌اند که بتوانند برای این کشور ثبات ایجاد و رئیس جمهوری جدید برایش تعیین کنند.
شیخ خالد آل خلیفه، وزیر امور خارجه بحرین و یکی از چهره‌های بارز فعال در فضای سایبری تویتر درباره انضمام مغرب و اردن می‌گوید، این انضمام به طور کلی آثار ایجابی بسیاری خواهد داشت.
این در حالی است که گزارش‌های روزنامه‌ها نشان می‌دهد که سر پیوستن این دو کشور اختلاف‌های بسیاری وجود دارد در حالی که اعضای شورا می‌گویند، اختلافی نیست فقط محافظه‌کاری است.
در حالی که اردن نسبت به پذیرفتنش در شورای همکاری ذوق‌زده شده، مغرب نسبت به قبول یا رد آن مردد است چرا که فکر می‌کند حفظ اتحادیه کشورهای غرب عربی بهتر می‌تواند افق آینده‌اش را تضمین کند به ویژه این که از حقوق جغرافیایی آن نیز برخوردار است. در حالی که برای شورای همکاری این انتقاد سر مغرب وجود دارد، بر خلاف اردن که مدعی است با مرزهای شمالی عربستان هم‌مرز است و روابط قبیله‌ای عمیقی میان شمال عربستان و جنوب اردن وجود دارد و این مسئله می‌تواند حضورش را در شورای همکاری توجیه کند.
شهروندان شورای همکاری انضمام اعضای جدید را رقبایی تازه برای خود می‌دانند و معتقدند که باعث افزایش میانگین بیکاری در کشورهای این شورا خواهد شد به ویژه برای کشورهایی که میانگین سنی در آنها بسیار پایین است و فرصت‌های شغلی بسیار کم. تحلیلگران می‌گویند که انضمام این کشورها در مرحله اول جزئی خواهد بود و بسیار بعید است که در کوتاه مدت عضویت دائم و کامل آنها پذیرفته شود.
مامون فندی، تحلیلگر سیاسی مقیم لندن درباره پیوستن اردن و مغرب به جمع کشورهای شورای همکاری می‌گوید: «در سایه انقلاب‌های بهار عربی اتخاذ چنین تصمیمی پیش‌بینی می‌شد و می‌توانم قاطعانه بگویم اتخاذ این تصمیم در پی انقلاب‌های عربی گرفته شده است.»
این روزها انقلاب‌های مصر، تونس، سوریه، لیبی و یمن را "بهار انقلاب‌های عربی" توصیف می‌کنند در حالی که پادشاهی‌های عربی را "زمستان پادشاهی‌ها" می‌گویند که در حقیقت اشاره‌ای است به ثبات و آرامش متناقضی که با بهارهای مشهور انقلاب‌های عربی دارند. انقلاب‌های سحر‌آمیزی که شور و شوقی در جنبش‌های مردمی ایجاد کرده‌اند.
شورای همکاری خلیج فارس در سال 1981 توسط شش کشور عربستان سعودی، امارات متحده عربی، کویت، بحرین، قطر و پادشاهی عمان تاسیس شد.
ترجمه: سید علی موسوی خلخالی
سلطان القحطانی 15 می / ایلاف
26251
نظر شما