بهنوش خرم‌روز: اخبار بحران هسته‌ای ژاپن پس از گذشت نزدیک به 4 هفته هنوز هم داغ داغ است و علاوه بر مردم کشور ژاپن، مردم بسیاری دیگر از کشورها را هم حسابی نگران کرده است. از مهم‌ترین دلایل نگرانی، تاثیر مواد رادیواکتیو بر بدن انسان است. مسئولین ژاپن چندی پیش اعلام کردند که سطح رادیواکتیو در اطراف نیروگاه داییچی فوکوشیمای ژاپن در حال رسیدن به حدی است که برای سلامتی انسان مضر است. اما رادیواکتیو واقعا چه آسیبی به بدن ما می‌زند؟ بسیاری از ما تصویر روشنی برای جواب این سوال نداریم و همین ابهام، نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند. نیوساینتیست در گزارش خود به پاسخ این سوال پرداخته است.
حوادث هسته‌ای چه طور روی سلامتی تاثیر می‌گذارند؟
گذشته از آسیب‌های ناشی از انفجارها و آتش‌سوزی‌ها، این حوادث می‌توانند مواد رادیواکتیوی آزاد کنند که باعث بیماری تشعشع می‌شود. البته معمولا فقط کارکنان و گروه‌های امدادی که به نیروگاه آسیب‌دیده اعزام می‌شوند در معرض سطوح بالاتر از آستانه مواد رادیواکتیو قرار می‌گیرند که طی چند ساعت بعد از مواجهه، دچار سندرم تشعشع حاد می‌شوند. بسته به این که در معرض چه میزان تشعشع قرار گرفته باشند، سندرم تشعشع می‌تواند از زخم‌های پوستی تا حالت تهوع و اسهال و حتی رفتن به کما و در نهایت مرگ را شامل شود.
رادیواکتیو به دی.ان.ای آسیب می‌زند و به طور خاص روی تقسیم سلولی تاثیر می‌گذارد. در نتیجه بافت‌هایی که تقسیم سلولی بالایی دارند، مانند دیواره روده، پوست و مغز استخوان، بیش از همه در معرض آسیب قرار دارند. اگر میزان رادیواکتیو به حد کافی زیاد باشد، سلول‌های مغزی هم ممکن است آسیب ببینند و در این شرایط، رادیواکتیو می‌تواند کشنده باشد.
آسیب‌های جزیی‌تر را می‌توان درمان کرد. آسیب روده باعث می‌شود که تعادل مایعات بدن به هم بخورد و می‌تواند باعث عفونت خون شود. اگر مغز استخوان آسیب ببیند به این معنا است که سلول‌های خونی دیگر ساخته نمی‌شوند تا در لخته‌شدن خون یا مقابله با بیماری‌ها به کار بیایند. اگر هر کدام از این مشکلات را بتوان به خوبی مدیریت کرد، فرد آسیب‌دیده می‌تواند زنده بماند تا بافت روده و مغز استخوان بازسازی شوند. گاهی استفاده از هورمون‌های انسانی که تولید گلبول‌های سفید را بالا می‌برد، می‌تواند مفید باشد.
نگرانی‌های موجود از تروریسم هسته‌ای، باعث شده که در سال‌های اخیر بودجه‌های بیشتری برای مطالعه بر روی این‌گونه درمان‌ها اختصاص داده شود که اغلب گرایش به جلوگیری از مرگ سلول‌ها در بافت‌های آسیب‌دیده دارند.
چه مواد رادیواکتیوی از نیروگاه هسته‌ای داییچی فوکوشیما منتشر می‌شوند؟
وقتی هسته‌های اتمی شکسته شوند، واکنش‌های سوخت اتمی، مواد رادیواکتیو بسیار متفاوتی می‌سازند که هر کدام از آن‌ها تاثیرات مخرب متفاوتی دارند. رجوع به نتایج حوادث هسته‌ای گذشته، نشان می‌دهد که به احتمال زیاد گازهایی مانند زنون و کریپتون از این نیروگاه آزاد می‌شوند. همچنین، ید 131، دو ایزوتوپ سزیوم و احتمالا استرانتیوم، تلوریوم و روبیدیوم.
این مواد چه تاثیراتی روی بدن ما انسان‌ها دارند؟
مواجهه با هر ماده رادیواکتیوی بد است. پیش‌فرض کمیسیون هسته‌ای آمریکا این است که مواجهه با هر چیزی فراتر از سطوح زمینه طبیعی، برای سلامتی می‌تواند مضر باشد.
زنون و کریپتون، در بدن نگه داشته نمی‌شوند، برای همین تاثیر کمی دارند.
آسیب ید 131 و سزیوم بیشتر است. ید به طور فعال توسط غده تیرویید جذب می‌شود تا در ساخت هورمون‌ها به کار آید. اگر ید 131 که ذرات بتا آزاد می‌کند، توسط تیرویید جذب شود، می‌تواند به دی.ان.ای آسیب بزند و باعث سرطان تیرویید شود.
بعد از انفجار رآکتور هسته‌ای چرنوبیل در اوکراین در سال 1986 / 1365، بیش از 6هزار نفر به سرطان تیرویید مبتلا شدند. بر اساس مطالعات سازمان ملل که به تازگی منتشر شده، این افراد به احتمال زیاد در دوران کودکی خود، شیر آلوده به مواد رادیواکتیو نوشیده‌اند. به دلایل نامعلومی، ید 131 روی افراد بزرگسال بی‌تاثیر به نظر می‌رسد.
اگر به کودکان به موقع و قبل از حادثه، قرص‌های حاوی ایزوتوپ‌های غیررادیواکتیو ید داده شود، می‌توان از بروز این سرطان در آن‌ها جلوگیری کرد. بدین ترتیب تیرویید با ید امن اشباع می‌شود و دیگر نیازی به گرفتن ید ندارد و در نتیجه ید 131 را جذب نمی‌کند. بسیاری از کودکان بعد از حادثه چرنوبیل قرص ید دریافت نکرده بودند. اما این قرص‌ها در ژاپن توزیع می‌شوند.
بعد از حادثه چرنوبیل، سزیوم137 در 40 درصد سطح اروپا پراکنده شد. هنوز هم در حیات وحش برخی مناطق، میزان این ماده بالا است، تا جایی که مصرف گوشت گوسفندهایی که در برخی مناطق انگلستان پرورش می‌یابند ممنوع است. همچنین استفاده از گوشت شکار و قارچ‌های برخی دیگر از مناطق هم ممنوع است. با این حال مواجهه با سزیوم 137 آزادشده در محیط بعد از حادثه چرنوبیل هرگز به طور مستقیم به هیچ مشکل سلامتی در انسان‌ها مربوط نشد. با این وجود، بین دانشمندان در این زمینه اتفاق نظر وجود ندارد. برخی بر این باورند که تاثیری نداشته و برخی می‌گویند فقط به اندازه کافی اطلاعات در این زمینه در دست نیست.
چه‌طور می‌توان حادثه هسته‌ای در ژاپن را با حوادث گذشته مشابه مقایسه کرد؟
بحران هسته‌ای نیروگاه داییچی فوکوشیمای ژاپن، از زمان حادثه 1986 در چرنوبیل اوکراین، بدترین حادثه هسته‌ای غیرنظامی در تاریخ است. با این حال، این حادثه ظاهرا بیشتر به حادثه جزیره تری مایل (تی.ام.آی) در پنسیلوانیا در سال 1979 / 1358 شباهت دارد. در آن حادثه هم مانند فوکوشیما، سیستم‌های خنک‌کننده از کار افتادند و راکتورها دچار ذوب جزیی شدند.
تا به حال مواد رادیواکتیو آزاد شده در فوکوشیما، بیشتر شبیه به تی.ام.آی است تا چرنوبیل. بعد از حادثه چرنوبیل توده عظیمی از دود، مواد رادیواکتیو را در بخش وسیعی از اروپا پخش کرد و مردم را مجبور کرد فاصله 30 کیلومتری نیروگاه را تخلیه کنند. در مقابل، گازهایی که در حادثه تی.ام.آی آزاد شدند، در نهایت تا ایالت نیویورک رسیدند. اما اغلب در فاصله 15 کیلومتری نیروگاه باقی ماندند.
مسئولین آمریکا تا به حال شواهد بسیار کمی از هر نوع مشکل سلامتی مربوط به حادثه تی.ام.آی پیدا کرده‌اند. با این حال افرادی مانند جوزف مانگانو از پروژه سلامت عمومی و تشعشع هم وجود دارند که معتقدند در بین افراد جوانی که در دوران جنینی یا نوزادی خود در معرض جریان‌های هوایی بوده‌اند که از حادثه تی.ام.آی می‌آمدند، میزان مرگ 26 تا 54 درصد بالاتر از افرادی است که در همان منطقه اما در محدوده‌ای که کم‌تر در معرض مواد رادیواکتیو قرار داشته، بوده‌اند.
وی معتقد است اطلاعات در این مورد کم است و همین امر، باعث نتایج نادرستی شده است. حتی اگر این بار در مورد فوکوشیما جمع‌آوری اطلاعات خیلی بهتر هم باشد، باز همین بحث‌ها وجود خواهد داشت.
50172
نظر شما