پس از انفجار در نیروگاه داییچی و پراکنده‌شدن مواد رادیواکتیو، خبر می‌رسد که ریزش اتمی به ناحیه خاصی در اطراف نیروگاه محدود مانده است، هرچند که سالیان سال در برخی از مناطق دوام خواهد آورد.

مجید جویا: در هفته‌ای که خبرهای خوب زیادی در مورد راکتورهای نیروگاه هسته‌ای مصیبت‌زده فوکوشیما به گوش نرسیده، آخرین داده‌های منتشرشده باعث امیدواری جهانیان (هرچند اندک) شده است.

به گزارش نیچر، اقدامات نظارتی نشان می‌دهندبه‌رغم این که راکتورها مقادیر معتنابهی از مواد رادیواکتیو را به اتمسفر تابانده‌اند، اکثر آلاینده‌های خطرناک در نواری باریک در شمال غربی نیروگاه متمرکز شده‌اند. علاوه بر این، میزان تابش کمتر از مقداری است که بلافاصله بعد از انفجارها ثبت شد، ولی آزاد شدن رادیوایزوتوپ‌ها ادامه دارد و روند آن نیز غیر قابل پیش‌بینی است.

کار بر روی جزئیات زمان‌بر خواهد بود و متخصصین در حال تلاش برای ارزیابی موقعیت هستند. جیم اسمیت، فیزیکدان زیست‌محیطی در دانشگاه پورتسموث انگلیس می‌گوید:‌ «ما هنوز به داده‌های کافی دسترسی نداریم، و چیزی که هم در اختیار داریم، تکه تکه است». به گفته وی، همزمان مسئولین ژاپنی در حال انجام اقدامات پیشگیرانه لازم بوده‌اند، اقداماتی از قبیل تعیین سریع یک منطقه تخلیه، و ممنوع کردن کشاورزی و ماهیگیری در مناطقی که بیشترین آسیب را دیده‌اند».

تاکنون آشکار شده که جغرافیای خاص کشور ژاپن در کاهش تاثیرات حادثه بسیار حیاتی بوده است. براوردهای اولیه حاکی از آن بود که راکتورهای فوکوشیما، 10درصد کل مواد رادیواکتیو منتشر شده در جریان فاجعه چرنوبیل در سال 1986 / 1365 را آزاد کرده‌اند، ولی بادهای معمول منطقه، بخش اعظم این مواد را به اقیانوس آرام رانده‌اند. موسسه مرکزی هواشناسی و ژئودینامیک اتریش در وین، هفته قبل تخمین زده بود به رغم اینکه توده مواد رادیواکتیو فوکوشیما اکنون در نیمکره شمالی پراکنده شده، سطوح ناچیزی از رادیوایزوتوپ‌های فرار از قبیل ید 131 و سزیوم 137 (عناصر غالب این توده) به کشورهای دیگر هم رسیده‌اند. ولی در حادثه چرنوبیل خبری از این خوش اقبالی جغرافیایی نبود، و تشعشعات این نیروگاه (که کاملا محصور در خشکی است) در همه جای اروپا پخش شدند.

توده رادیواکتیو فوکوشیما هنوز در حال فربه شدن است و این در اثر تداوم انتشار مواد از راکتورهای آسیب دیده است، ولی هنگامی که این روند متوقف شود و توده رادیواکتیو هم پراکنده شود، تاثیرات طولانی مدت آن بر ژاپن، بستگی به این خواهند داشت که کدام رادیوایزوتوپ‌ها و با چه کمیتی، در زمین ته‌نشین شده باشند. تمرکز بر روی سزیوم 137، که نیمه عمری 30 ساله دارد، اهمیت زیادی در تعیین این مورد دارد که کدام مناطق باید برای سکونت یا کشاورزی، ممنوعه اعلام شوند، و به مدت چند سال.

در روز یکشنبه، آژانس بین المللی انرژی هسته‌ای گزارش داد که در 16 بخش از 47 ناحیه ژاپن، نرخ روزانه ته‌نشینی روی زمین کمتر از 860 بکرل بر متر مربع برای ید 131 و 100 بکرل بر متر مربع برای سزیوم 137 است. آژانس همچنین گزارش داد که آلودگی در 28 ناحیه ژاپن در فاصله بین 18 تا 25 مارس / 27 اسفند تا 5 فروردین افزایش نیافته، ولی در ناحیه یاماگوتا که در همسایگی شمال غربی ناحیه فوکوشیما قرار دارد، سطوح بالایی از آلودگی گزارش شده است: 7500 بکرل بر متر مربع از ید 131 و 1200 بکرل بر متر مربع از سزیوم 137، که از مقدار آلودگی مجاز برای کشت سبزیجات خیلی بیشتر است. در مورد خود ناحیه فوکوشیما؛ که انتظار می‌رود بالاترین سطح آلودگی مربوط به همان ناحیه باشد؛ هیچ اطلاعاتی در دست نیست.

تشعشع

این داده‌ها با نتایج نظارت هوایی بر تشعشعات زمینی که توسط وزارت انرژی ایالات متحده امریکا صورت پذیرفته، انطباق دارند. یک پیمایش از منطقه در روز 22 مارس / 2 فروردین؛ به رغم این که جهت وزش باد در برخی اوقات از سمت دریا به ساحل بود؛ هیچ نشانه‌ای از افزایش در ته‌نشینی مواد رادیواکتیو را در مقایسه با پیمایش‌های قبلی در 17 و 19 مارس به دست نداد، نتیجه‌ای که نشان دهنده این است که افزایش چشمگیری در رادیوایزوتوپ‌های آزاد شده از نیروگاه به وجود نیامده است.

این نقشه‌برداری نشان داد که بالاترین دوز رادیواکتیویته در روی زمین (بیشتر از 0.125 میلی‌سیورت بر ساعت) به نوار باریکی در شعاع 40 کیلومتری نیروگاه محدود شده، که به سوی شمال غرب کشیده شده است. در هیچ جای دیگر، مقادیر اندازه‌گیری از 0.3 میلی‌سیورت بر ساعت بیشتر نبود. قرار گرفتن در معرض این دوز تشعشع به مدت چند ماه مداوم، می‌تواند سبب مشکلات جدی سلامتی برای انسان شود. با این وجود، ممکن است که در برخی نقاط، دوز تشعشعات در یک بازه زمانی یک ساله به بیش از 1000 میلی‌سیورت برسد، که برای بروز نشانه‌های پرتوزدگی از قبیل تهوع، ریزش مو و کاهش گلبول‌های سفید خون کفایت می‌کند.

در بخش بزرگی از منطقه ممنوعه 20 کیلومتری در اطراف نیروگاه، سطح تشعشع پایین‌تر از 12 میکروسیورت بر ساعت بود. با این حال، این رقم برابر با دوز سالیانه 100 میلی‌سیورت است، که پنج برابر بیش از مقدار سالیانه‌ای است که برای کارگران صنایع هسته‌ای انگلیس مجاز شمرده می‌شود. توزیع غیر یکنواخت و تکه‌تکه ریزش اتمی، بازتاب دهنده نقش الگوهای وزش باد و بارش باران در شستن و بردن رادیوایزوتوپ‌ها به زمین است. روی‌هم رفته این داده‌ها خیال اسمیت را راحت کرده‌اند، چرا که از آنها چنین بر می‌آید که آلودگی در اطراف فوکوشیما خیلی کمتر از مقداری است که در اطراف چرنوبیل دیده شد.

ولی به نظر می‌رسد که برخی مناطق با آلودگی بالا در خارج از منطقه ممنوعه وجود داشته باشند. به گزارش وزارت علوم ژاپن، نمونه‌های خاک گرفته شده در روز 20 مارس از جایی در 40 کیلومتری شمال غرب نیروگاه، نشان از آلودگی خاک به سزیوم 137 به میزان 163 هزار بکرل بر کیلوگرم، و ید 131 به میزان 1170 هزار بکرل بر کیلوگرم داشت. سطوح قابل قبول الودگی در مناطق مورد استفاده برای کشت گیاهان خیلی کمتر از این مقدار است و معمولا در حد چند صد بکرل بر کیلوگرم محدود می‌ماند. اسمیت می‌گوید: «اگر مناطق گسترده‌ای باشند که در آنها غلظت سزیوم 137 در حد چند صد هزار بکرل بر کیلوگرم باشد، تخلیه این مناطق باید دائمی باشد».

وی می‌افزاید نقشه‌های دقیق‌تر توزیع سزیوم 137 می‌تواند به تعیین نقاط داغی که افراد باید به سرعت از آنجا تخلیه شوند، کمک کند. تخمین زده می‌شود که تقریبا 200 هزار نفر تاکنون از ناحیه 20 کیلومتری فوکوشیما تخلیه شده باشند، و در روز 25 مارس نیز، دولت مردمی را که در شعاع 10 کیلومتری بیرون منطقه تخلیه قرار داشتند، ترغیب کرد که به طور داوطلبانه محل سکونت خود را تخلیه کنند.

مشخصا پخش شدن بخش اعظم مواد رادیواکتیو در اقیانوس آرام به اجتناب از بدترین حالت ممکن در خشکی، کمک کرده است، ولی از سوی دیگر مشکلات خاص خود را به همراه دارد. داده‌های منتشر شده در هفته قبل توسط وزارت علوم ژاپن نشان از غلظت بالای آلاینده‌ها در آب سطح دریا داشتند؛ 24.9 تا 76.8 بکرل بر لیتر از ید 131 و 11.2 تا 24.1 بکرل بر لیتر از سزیوم 137، در فاصله 30 کیلومتری از ساحل؛ هرچند به نظر می‌رسد که این ارقام در حال کاهش باشند. در مقابل، آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای در هفته جاری گزارش داد که سطوح رادیواکتیویته در نزدیکی لوله‌های تخلیه نیروگاه در حال افزایش است، و به 74 هزار بکرل بر لیتر از ید 131 و 12 هزار بکرل بر لیتر از سزیوم 134 و سزیوم 137 رسیده است. ماکزیمم مقدار تخلیه مجاز نیروگاه‌های هسته‌ای در ساحل، عموما کمتر از 4 هزار بکرل بر لیتر است.

در نتیجه این حادثه هسته‌ای، ژاپن هرگونه ماهی‌گیری در شعاع 20 کیلومتری نیروگاه را ممنوع کرده است. به گفته تیموتی موسیو، رادیواکولوژیستی از دانشگاه جنوبی کالیفرنیا (USC) در کلمبیا، جلبک‌های دریایی و دیگر جانداران دریایی می‌توانند رادیوایزوتوپ‌های آب را در خود جمع کنند، و لازم است که بر عبور آنها از زنجیره غذایی نظارت شود. اسمیت می‌افزاید: «به روشنی می‌توان گفت که آلودگی چشمگیری در دریاها وجود دارد، هرچند من انتظار دارم که حل شدن این مواد در حجم بسیار وسیع آب اقیانوس، به میزان زیادی، از دوز و تاثیرات احتمالی آلودگی جانداران بکاهد».

در روز 27 مارس، تهدید جدیدی از سوی آب به شدت رادیواکتیو که در زیر زمین راکتورهای فوکوشیما جاری شده بود، برخاست. این آب که در برخی نقاط، تشعشع بسیار بالای 1000 میلی‌سیورت بر ساعت را به همراه داشت، به داخل کانال‌های لوله کشی که تنها 70 متر از ساحل فاصله دارند، نفوذ کرد و باعث وحشت از احتمال آلودگی جدی دریا و آب‌های زیرزمینی منطقه شد. به گفته یوکیو ادانو، سخنگوی دولت ژاپن، دولت از هر اقدام ممکن برای اجتناب از بروز چنینی امری فروگذار نخواهد کرد.

تا زمانی که راکتورها به رها کردن رادیوایزوتوپ‌ها ادامه دهند، آمار تلفات انسانی و زیست محیطی نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما متوقف نخواهد شد. هنگامی که تشعشعات متوقف شوند، سطوح تشعشع جوی به سرعت سقوط خواهند کرد، و همین امر هم در مورد رادیوایزوتوپ‌های با نیمه عمر پایین صادق خواهد بود. مثل ید 131 که بخش عمده‌ای از کل مواد رادیواکتیو منتشر شده را به خود اختصاص داده است، و نیمه عمر آن تنها 8 روز است. ولی آرام شدن نیروگاه شاید هفته‌ها، یا ماه‌ها به طول بینجامد؛ و بعد از آن نیز سالیان طولانی دیگر لازم باشد تا بخش‌هایی از شمال ژاپن که به رادیوایزوتوپ‌های با نیمه عمر بالا آلوده شده‌اند، دوباره قابل سکونت شوند.

50171

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 139932

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
7 + 6 =