علی پاکزاد: افزایش درآمدهای مالیاتی طی سالهای 85 تا 89 نشان از رشد بی سابقه ای داشته است و دولت با تکیه بر همین افزایش توانسته بود سهم مالیات را در تامین بودجه عمومی خود طی این سالهای از مرز 30 درصد فراتر ببرد.
البته در مورد دلایل این افزایش بین کارشناسان اقتصادی با مدیران دولتی توافق نظر وجود ندارد، دولت عنوان می کند که این افزایش حجم درامدهای مالیاتی به غیر از افزایش کارایی سیستم مالیاتی ناشی از رونق اقتصادی است که طی این سالها در اقتصاد ایران اتفاق افتاده ولی در مقابل کارشناسان اقتصادی عنوان می کنند که این افزایش ها ناشی رشد درآمدهای نفتی و از سوی دیگر انجام تعهدات مالیاتی معوق سازمانها و شرکتهای دولتی است که باعث رشد این درآمدها شده است و ارتباطی با رونق اقتصادی پیدا نمی کند.
فارغ از این دو دیدگاه به هر شکل افزایش درآمدهای مالیاتی در سالهای اخیر این اعتماد به نفس را به دولت داد که تلاش کند اصلاحات ساختار مالیاتی کشور را با سرعت بیشتری پیش ببرد و این اصلاحات البته بدون مقاومت از سوی مالیات دهندگان انجام نشد ولی به هر شکل دولت تنوانست در مذاکراتی که با فعالین و اصناف بازار داشت گام مالیاتی خود را هرچند ناکامل ولی تا حدی قابل قبول پیش ببرد.
آمارها نشان می دهد یکی از معدود شاخصهای موفق عملکردی دولت در مقایسه با اهداف تعریف شده در قانون برنامه چهارم همین شاخص اخذ مالیات بود ولی به رغم این موفقیت به دلیل آنکه دولت در زمینه افزایش هزینه های خود هیچ یک از اولویت های برنامه چهارم را رعایت نکرد در عمل این بی انضباطی مالی دولت باعث شد که حجم بودجه عمومی در سال 88 به جای آنکه به حدود 75 هزار میلیارد تومان برسد دولت بودجه سال 88 خود را به رقمی بالاتر از 96 هزارمیلیارد تومان رساند و در عمل سهم 34 درصدی پیش بینی شده در برنامه چهارم برای درآمدهای مالیاتی در بودجه عمومی ( به رغم پیش افتادن از اهداف برنامه) در حد 31 درصد متوقف شد.
کاهش اشتهای مالیاتی
بررسی روند ارایه پیشنهادهای مالیاتی دولت در سالهای اخیر نشان میدهد دولت در سال 84 توانست درآمدی بسیار فراتر از پیش بینی بودجه از محل مالیات ها کسب کند و همین امر باعث شد که در بودجه سال 85 به ناگهان پیش بینی خود را از میزان درامدهای مالیاتی در حدود 118 درصد افزایش دهد ولی درعمل میزان پیش بینی شده محقق نشد و دربودجه سالهای 86 تا 88 می بینیم که پیش بینی های دقیق تری از سوی دولت در مورد درآمدهای مالیات صورت گرفته است و میزان تحقق درآمدهای مالیات با ارقام مندرج در بودجه مطابقت بیشتری پیدا کرده است.
اما بعد از آنکه در سال 88 دولت توانست رشد 38 درصدی درآمدهای مالیاتی را محقق کند به نظر می رسد اشتهایش برای افزایش درامدهای مالیاتی کاهش پیدا کرده است که البته این کاهش اشتهای مالیاتی به نوعی با ادعای دولت در مورد رابطه رونق و رشد درآمدهای مالیاتی در نتاقض قرار می گیرد.
همچنین آمارهای بانک مرکزی نشان می دهد در حالی که دولت در بودجه سال 89 نسبت به سال 88 رشد درآمدی معادل 17 درصد از محل مالیات ها را پیش بینی کرده بود در بودجه سال 90 به رشد 12 درصدی اکتفا کرده است و در حالی که حجم بودجه جاری خود را با 39 درصد رشد به 176 هزار میلیارد تومان رسانده است میزان درآمدهای مالیاتی را در حدود 39 هزار میلیارد تومان پیش بینی کرده است.
کم اشتهایی ناشی از بیماری است یا روشی درمانی؟
البته دولت هنوز حاضر نشده است هیچ گزارش رسمی در مورد تحقق درآمدهای مالیاتی در سال 89 منتشر کند ولی اگر این درآمدها در سال جاری به میزان پیش بینی شده نرسیده باشد به طور حتم می تواند یکی از دلایل کاهش اشتهای مالیاتی دولت در سا 90 باشد.
اما در سوی دیگر نباید فراموش کرد که دولت در چشم انداز اجرای هدفمندسازی یا همان جراخی برزگ اقتصاد ایران می داند که افزایش هزینه ها برای فعالین اقتصادی ارقام درشتی خواهد داشت و عدم افزایش درآمدهای مالیاتی به میزان سالهای پیش می تواند ناشی از تغییر اندک ضرایب مالیاتی در سال آتی برای حمایت از بخشهای آسیب پذیر باشد ولی یکی از عوارض این برنامه حمایتی کاهش سهم مالیاتها را در بودجه عمومی است که از 28 درصد مندرج در قانون بودجه سال 89 به 22 درصد در لایحه بودجه سال 90 رسیده است.
نظر شما