دکتر "پل لافت" استاد ایران شناسى دانشگاه دورهام انگلیس به نقش شاهان درباره ایران در دوره قاجار در اوایل دهه نوزدهم پرداخت و گفت : فرهنگ دربار نقش اساسی در جایگاه هنر داشته است.
پل لافت که به زبان فارسى نیز مسلط است می گوید: " شاه نامه خوانی یکی از علائق جدی فتحعلی شاه قاجار بود."
وی می گوید: " فتحعلى شاه که مدتى را در شهر شیراز پایتخت پیشین ایرانیان در زمان حکومت زندیه گذراند، تحت تاثیر هنر و فرهنگ کهن ایران که نشانه هاى آن در این خطه از سرزمین ایران پررنگ تر دیده مى شد قرار گرفت که این مسئله در نگرش هاى فرهنگى و هنرى وى نقش بسیار برجسته اى گذاشت. به خصوص فرهنگ شفاهى شاهنامه خوانى که از فرهنگ هاى سنتى غالب در مناطق زاگرس و استان فارس است تاثیر عمیقى بر شخصیت او گذاشت."
دکتر لایف گفت: " بدین لحاظ بود که وى از نظر هنرى شخصیتى کاملاً متفاوت با عموى خود، آقامحمدخان، داشت. هر چند وى تحت تاثیر جو فرهنگى و متعادل دربار زندیه قرار گرفت ولى هرگز این رویه را در دربار خود در پیش نگرفت و دربار او از جدیت و انضباط بیشترى در مقایسه با دربار زندیه برخوردار بود."
لافت با تاکید بر اینکه گذر از یک جامعه ملوک الطوایفى به یک حکومت منسجم و یکپارچه به مشکلى اساسى براى مورخین تبدیل شده معتقد است که حاکمان در دوره قاجار حداکثر تلاش خود را براى رها ساختن خود از سیستم سنتى ملوک الطوایفى انجام دادند.
لافت معتقد است که به کارگیرى ترکیبى از هنر، ادبیات و باورهاى عمومى که توسط حکومت قاجار در جامعه ایران پررنگ شد از عواملى بودند که به تداوم طولانى مدت رژیم قاجار منجر شدند. از دیدگاه لافت، فتحعلى شاه قاجار در پیاده کردن یک حکومت مرکزى منسجم نقش بسیار مهمى ایفا کرد.
نظر شما