-
برگزاری نشست «رهاورد فلسفه در اخلاق؛ با نگاهی به کتاب فلسفه اخلاق شهید مطهری» در دانشگاه مفید قم
نقد شهید مطهری به نسبیت اخلاقی علامه طباطبایی / از نظر مطهری دیدگاه علامه سر از نسبیت در میآورد و حد یقفی نخواهد داشت
اخبار اندیشههمنسلهای من از شهید مطهری دینداری و مسلمانی خود را آموختند/ شهید مطهری سعی کردند از جاودانگی اخلاق دفاع کنند / برای محکمکاری در اخلاق و بتن آرمه کردن ارزشهای اخلاقی، احساس کردند که با علامه همراهی نکنند / از نظر حضرات، اخلاق عبارت است از قواعدی که انسانها وضع میکنند / گمان شهید مطهری این بود که دیدگاه علامه سر از نسبیت در میآورد و حد یقفی نخواهد داشت
-
مقدمه ای بر ساخته شدن آدمی در کوره مشکلات
هیچ فضیلتی بدون رنج حاصل نمی شود / رنج برای دستیابی به خرد کافی نیست ولی لازم هست
اخبار اندیشهتوضیح نهایی هرچه که باشد، به نظر میرسد تجربهی رنج به غایت برای رشد و پرورش دو مولفه اصلی خردمندی ، درک ارزش ها و تامل کردن در خویشتن، ارزشمند است، چنان که بدون آنها در دستیابیمان به آن فضیلت عملی که در مرکز زندگی معرفتی و عملیمان قرار دارد جای تردید خواهد بود. بدیهی است که رنج برای دستیابی به خرد کافی نیست؛ اما ملاحظات فوق قویاً نشان می دهند که لازم است.
-
چالش واقعیت و روایت در مدارس
اخبار اندیشهتاکید مسئولان بر جنگ روایتها موجب شده که معلمان ارزشی در کلاسهای درس نسبت به واقعیتها بی اعتنایی ورزیده و حتی آنها را کتمان نمایند. این در حالیاست که دانش آموزان با مقایسه وضعیت امروز ایران با پیشرفتهای سایر کشورها نارساییهای حوزه حکمرانی را لمس کرده و نسبت به آنها منتقد هستند. در یک کلام اگر معلمان ارزشی میخواهند از کابوس کلاسهای این روزها رهایی یابند باید بیش از روایتها بر واقعیتها تکیه نمایند.
-
کارآمدی و مقبولیت نظام حکمرانی زیر تیغ تعارض منافع(۹) (بخش دوم)
جلوه های تعارض منافع در قوه قضائیه / ۱۳ نوع ارجاع گزینشی منفی، تهدید و نقض کننده بی طرفی قضایی/ خطرناک ترین گزینش ارجاعی در قوه قضاییه چیست؟
اخبار اندیشهعنصر اصلی در ارجاع گزینشی مبتنی بر تبعیض آن است که اساساً ارجاع گزینشی نسبت به برخی از افراد و مبتنی بر علائق و روابط خاص انجام نمیشود اما نسبت به برخی دیگر مبتنی بر علائق و روابط خاص انجام میشود.
-
با ۲۱ میلیون نفر بی سواد دمکراسی حاکم می شود؟
اخبار اندیشهمیزان پیشرفت دموکراسی تابعی از میزان خوانایی و نویسایی مردم هر جامعه است. در کتابم "الفبای زندگی"(۱۴۰۳) همین قصه را درباره بحران دموکراسی در ایران شرح داده ام. می دانم باسواد کردن ۲۱ میلیون نفر جمعیت بی سواد کنونی کار ساده ای نیست. سخت تر از آن میلیون ها نفری هستند که دیپلم و حتی مدرک دانشگاهی دارند اما خوانا و نویسا نیستند.
-
خودتخریبی در نظام های سیاسی
اخبار اندیشهمیتوان شیوه و سیاست نظام را در برابر مقولهی بیحجابی، مورد ارزیابی واقعبینانه قرار داد. در چنین حالتی خواهیم دید که نظام سیاسی در ایران آرزواندیش و فروبسته به تجربه است و از گذشتهی خود و شکستهایش استفاده نمیکند. گویی فاقد حافظهی لازم برای ثبت بنبستهای تجربه شده است. و درست به همین علت است که به صورت تکراری یک سیاست شکستخورده را به تکرار اجرا میکند
-
گفت و گوی برایان مگی با ویلیام بارت در باره ابعاد فکری هایدگر
هستی گهواره من/ اضطراب مرگ معنا بخش زندگی / گریز از مرگ با مد و دفن شدن در نقش اجتماعی
اخبار اندیشهاضطراب جزیی از موقعیت انسان بودن است. هایدگر در جایی می گوید که انواع و اقسام اضطراب وجود دارد. ولی اضطراب به صورت های خاصی متضمن همان آرامش ناشی از آرزوی آفرینندگی است. به عبارت دیگر اگر مضطرب نبودیم هرگز چیزی نمی آفریدیم.
-
دانش آموزان دیجیتالی، کلافه از امر و نهی ها
اخبار اندیشهبرخی جامعه شناسان از دانش آموزان امروز با عنوان نسل آبی یاد کرده اند که می تواند ترجمان اندوه و سرگشتگی این نوجوانان در کشاکش تحولات امروز ایران باشد. نسلی بی پناه، دیجیتالی شده، بدون فرصت کودکی کردن، درگیر با بحران اعتماد به مراجع ارزشی، بدون آینده ای روشن و کلافه از امر ونهی های روزمره! روشن است که معلمی کردن برای این نسل بیش از همه مستلزم شناخت عمیق از زمانه ای است که در آن به سر میبریم.
-
امیر ناظمی و بررسی عبور جامعه ایران از هرج و مرج ناشی از دولت قوی - جامعه ضعیف در کتاب «ضربه سخت»
«سیزیف» به مردم ایران چه می آموزد؟ / ورود ایرانیان به دالان باریک آزادی / مهمترین پروژه توسعه ایران توانمندسازی جامعه
اخبار اندیشهاز یک سو، با یک ضربهی سخت، حکومت تغییرات شدید میکند و ثبات جامعه تضعیف میشود و از سوی دیگر، زمانی که جامعهی ایرانی پس از آن ضربهی سخت به حکومت، قدرت جامعه را بازپس میگیرد، فاقد توانمندی لازم برای حکمرانی میشود و به سرعت به سوی هرجومرج میرود.
-
بدجوری دل درد گرفتیم
اخبار اندیشهچه بدعتگذارانی که زنده در آتش سوزانده شدند- نمونهء آن سوزاندن هشت نفر بدعتگذار در پاریس در حضور اسقف اعظم و رئیس دانشگاه پاریس و بزرگان دیگر در سال ۵۸۹/۱۲۱۰- ...این وحشیگریها از جنس همان مَنِشی است که در کولوسئوم میبینیم و در هولوکاؤست و حالا هم در غزه: همان که نظریهپردازی شده و زیبا بستهبندیشده در مفهوم «اختیارگرایی» (لیبرتاریانیزم) و «ملکهء پست» (vile maxim) به معنی «همه چیز برای ما و هیچ برای دیگری».
-
حساسیت هایی که در نماینده، روشنفکر و مردم نیست
اخبار اندیشه«نفتی بودن» هم مانند دود سیاه بر تمام حرکات و سکنات ما نشسته است، بی آن که خود حس کنیم. وقتی تعدادی از نمایندگان مجلس استرالیا از نخست وزیر رسماً پرسیدند که چرا میز جلسه اتاقش را تغییر داد و چه مصلحتی سبب شد که یک میز خوب را عوض کند، این پرسش برای ما عرف نیست. نه فقط نمایندگان مجلس ما چنین حساسیتی ندارند، این چنین حساسیت و پرسشگری در میان روشنفکران، اندیشمندان، کنشگران اجتماعی و مردم عادی ما نیست.
-
خاطره مصطفی محقق داماد در باره چند روز قبل از ترور آیت الله مرتضی مطهری
اسم رمز ترور؛ «قم» را به خاک و خون می کشیم
اخبار اندیشهجمله ای که شاهد عرض من است این جمله است که (شهید مطهری ) گفتند خدا شاهد است این از اعتقاد من است و به این مسئله باور دارم که اگر «م» همان من باشم، و من را ترور کنند، من یقینا معتقدم که شهید هستم
-
کارآمدی و مقبولیت نظام حکمرانی زیر تیغ تعارض منافع(۸) (بخش اول)
جلوه های تعارض منافع در قوه قضائیه / ارجاع گزینشی، آسیب جدی در رسیدگی به پرونده های ملی
اخبار اندیشهتفکیک دقیق مراحل دادرسی از یکدیگر و تمایز مقامات قضایی و حدود اختیارات آنها در هر یک از این مراحل و تعریف نقش های کنترل کننده میان آنها تماماً با هدف تضمین استقلال و بیطرفی این مقامات تعریف شده است. اهمیت ارجاع گزینشی ناشی از آن است که همه این اهداف را بی اثر میکند؛ به عبارت دیگر ارجاع گزینشی موجب میشود تفکیک دقیق مراحل دادرسی تحت تاثیر نقض تعارض منافع بی اثر شود
-
ذهن آمریکااندیش
اخبار اندیشهآمریکا یا هر کشور دیگری، برای من، الگو، معیار ارزیابی ارزشها یا درست و غلط کنش دولتها و پلیس نیست. من هویتم را از آمریکااندیشی، ضدیت با آمریکا یا نزدیک شدن به آن نمیگیرم، و به این جهت فکر میکنم آمریکاستیزان ایدئولوژیک ایرانی، بیش از امثال من ذهن، روح و هویتشان به بود و نبود آمریکا گره خورده است. آمریکا در عمق جان ذهن آمریکااندیش نشسته است و بیرون از دایره آمریکا نمیرود.
-
نقد نظریه «زندگی روزمره، دولت و جامعه مدنی » جواد کاشی، در گفت و گو با نعمتالله فاضلی
چرایی پیشبینیناپذیری ایران فردا / قواعد بازی حکومت و جامعه پیچیدهتر شده
اخبار اندیشهطیفی از حکومت، تنها راهبرد مبتنی بر خشونت و ابزارهای متناسب با آن را به کار گرفته، حال باید دید که این ابزارها تا چه اندازه قادر بوده رخدادهایی را که شکل می گیرند، مدیریت بکند. زیرا در وضعیتی که در حال حاضر قرار دارد، در ظاهر جامعه ساکت است، ولی در ناآرامی های گذشته نیز چنین بوده است.
-
روند افزایشی خودکشی از ۱۳۸۸ تا ۱۴۰۱
اخبار اندیشهباید توجه داشت که انباشت مسائل در شرایط کنونی بهویژه چند سال اخیر، به شرایط فوق هشدار رسیده و ضروری است نهادهای مسئول نسبت به آن توجه ویژه داشته باشند. این توجه نه در تقویت فعالیتهای مددکاری مانند اورژانس ۱۲۳ ـ که البته در جای خود بسیار مهم است ـ بلکه به تغییر رویههایی معطوف است که جامعه ایرانی را با بحران گذران زندگی و فرایند کاهش شأن انسانی افراد در موقعیتهای پایدار و بازتولیدشونده توهین و تحقیر و تبعیض، و نادیده گرفتن حقوق شهروندی و حق فردیت مواجه کرده است.
-
همان را بگویید که ما خوشمان بیاید
اخبار اندیشهتعداد مراکزی که چنین قابلیتی داشته باشند در کشور زیاد نیست، بسیار کم است، و شاید فقط همین یک مورد است. حالا خبرگزاری دولت به چه دلیل با چنین عبارتی به استقبال گزارشهای مرکز پژوهشهای مجلس رفته است، خدا داند، ولی جز خوابیدن در باد اقتدارگرایی حتی در حد تحمل نکردن گزارشهای کارشناسی – به جای استفاده از آنها یا پاسخ مستدل دادن – چیزی نیست. پیام به پژوهشگر و مراکز پژوهشی روشن است: همان را بگویید که ما خوشمان بیاید.
-
بررسی کتاب سبب شناسی توسعه نیافتگی ایران نوشته مهندس آل یاسین و تطبیق آن با مدل رستا سه روایت توسعه نیافتگی ایران
آن ها که در ایران می مانند و می خواهند آن را بسازند این مقاله را بخوانند / ۱۰۰۰ سال حکومت ایلیاتی و ۸۰۰ سال تعطیلی عقل و اندیشه و علم
اخبار اندیشهسوال این است: چرا پس از ۷۰ سال برنامه ریزی و اجرای ۱۱ برنامه میان مدت و ۵۰ سال حضور در عرصه آمایش سرزمین، خروجی نظام برنامه ریزی چیزی نیست، جز اقتصادی تک محصولی بر پایه فروش نفت خام، رکود تولید، اقتصاد رانتی غیرمولد، قاچاق بی رویه، عدم تعادل و نابرابری های گسترده اجتماعی، فقر گسترده، غلبه انواع بحران های زیست محیطی، مهاجرت روستاییان و حاشیه نشین ها و سرانجام زوال، فرسودگی و از هم گسیختگی جامعه؟
-
در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگذار می شود
مناظره در باره نقش مردم در حکومت در دیدگاه های آیت الله مصباح یزدی و آیت الله مرتضی مطهری
اخبار اندیشهبرخی اندیشه های آیت الله مصباح یزدی را خلاف اندیشه های آیت الله مطهری می دانند و معتقدند وجه تمایز اندیشه های این دو در نگاهشان به مردم و نقش آنان در مشروعیت بخشی به حکومت است.
-
آسیبشناسی پیروز حناچی شهردار سابق تهران از مدیریت توسعه شهری در خانه «گفتارها» کلابهاوس
منافع شخصی دلیل عدم عمل به قانون در شهرداری ها / استمرار کاهش کیفیت زندگی در کلانشهرها و شهرها /نتایج وخیم عدم مشارکت در انتخابات شوراها
اخبار اندیشهقدرت نظام بلدیه در قانون سال ۱۲۸۶ بیشتر از الآن است / سیاستگذاری مسکن و مسئله مسکن کمدرآمدها در بسیاری از شهرهای دنیا یکی از وظایف شهرداریها است /تهران برای اینکه به سهم ۵۰ درصدی مترو در حمل و نقل عمومی دست پیدا کند، نیازمند حداقل دو برابر واگنهای موجود است که با تحریم ها این امر منتفی شده است /در صورت مشارکت پایین در انتخابات شوراها پروژههایی اجرا می شود که بدون منطق قوی، در جهت تأمین منافع یک عده خاص است
-
روایت زدگی برای توجیه شکست ها
اخبار اندیشه روایت زدگی اگر چه می تواند توجیه آسانی برای شکستها باشد و بحران دستاورد در نظام سیاسی را متوجه توطئه دشمنان سازد ولی با دور ماندن از واقعیتهای حاکم بر عرصههای اقتصاد و سیاست، تصمیم گیرندگان را دچار خطای راهبردی ساخته و آنها را از اندیشیدن به اصلاحات بنیادین باز می دارد.
-
وضعیت شاخص پیشرفت اجتماعی در جهان و ایران (بر اساس گزارش ۲۰۲۴)
پیشرفت اجتماعی ایران از سال ۲۰۱۹ کم و در سال ۲۰۲۳ منفی شد / در بخش فرصت ها وضعیت ایران خطرناک است / قربانیشدنِ پیشرفت اجتماعی در ساحتِ سیاست و اقتصاد
اخبار اندیشهبه طور کلی دادههای پیشرفت اجتماعی در سال ۲۰۲۳ نشان از این دارد که وضعیت ایران نامناسبتر از قبل شده است. این مسئله تنها مختص به ایران نیست و در سطح جهانی نیز شاهد کاهش پیشرفت اجتماعی در سال ۲۰۲۳ بودهایم.... در بحث فرصتها که عموماً مرتبط با آزادی، حقوق، فراگیر بودن جامعه، حق انتخاب و … است، وضعیت ایران خطرناک است. وضعیت ایران در این بعد مشابه وضعیت کشورهایی مانند جیبوتی، زیمبابوه، روآندا، آنگولا، مصر و لیبی است. پیشرفت اجتماعی از سال ۲۰۱۹ به مرور کمتر شده و نهایتاً در سال ۲۰۲۳ منفی شده است
-
سطوح تحلیل خودکشی در ایران
اخبار اندیشهدر موضوع خودکشی ما با ضرورت مداخله در سطوح سهگانه مواجه هستیم: سطح خّرد برای افزایش آستانه تحمل فرد، و سطح میانی و کلان برای افزایش تابآوری اجتماعی. در هر سه سطح لایههای گوناگونی مانند خانواده و توان بازتولید احساس تعلق و چسبندگی اجتماعی در آن؛ آموزش و پرورش در کاهش تضادهای ارزشی و تقویت ظرفیتهای ادغام اجتماعی؛ نهاد سیاست در ایجاد افقهای باز برای زندگی شرافتمندانه؛ اقتصاد برای بازتولید احساس امنیت در گذران زندگی معطوف به احساس عدالت و عدم تبعیض؛ و نهاد دین در بازتولید امکانهای معنابخش به زندگی و حیات مؤمنانه، دخیل هستند
-
راهحل نظریهپرداز توسعه دانشگاه جان هاپکینز برای تورم ایران
اخبار اندیشهاز پیشنهاد هانکه برمی آید که دولت چون نمی تواند طلای لازم معادل افزایش حجم پول را تأمین کند، پس بر حجم پول نیفزاید. در وضعیت حاضر، اگر حکومت پول چاپ نکند، در پرداخت هزینه های خود و مصارف خواسته و نخواسته ی پولی کشور دچار مشکل می شود. یعنی در وضعیت کنونی، اظهارات ضمنی هانکه هم نشدنی است.
-
محمد جواد غلامرضا کاشی و بررسی «زندگی روزمره، دولت، و جامعه مدنی» در موسسه رحمان
این تحلیل که جز خشونت راهی نمانده ایران را به کجا می برد؟ / آیا وضعیت هراسناک است؟ / امید با توافق روی آغاز نو، و بازتعریف جدید شکل می گیرد
اخبار اندیشهکاشی: جامعه ما از یک درک اریستوکراتیک از جامعه مدنی، که بین دولت و فرد قرار دارد، و ثقلی اریستوکرات به جامعه مدنی و بازیگران جامعه مدنی می داد، عبور کرده است. امروز فرد بدون نیاز آن طبقه نخبه در متن ارتباطات زنده روزمره اش یک جامعه مدنی مقتضی نیازها و زندگی ملموس خودش تولید کرده که اکنون تک تک ما باید برویم، در دادگاهش شرکت بکنیم و خودمان و کانسپت ها و مفاهیم و باورها و مواریث مان را بازتعریف کنیم
-
نزدیکی نگاه به حجاب در اسلام و مسیحیت
اخبار اندیشهچنان که میبینیم، این کتاب منعکس کننده «محیط فقهی» و احکام رایج بین «اهل کتاب» در آن عصر است و برخی پژوهشگران، چون دیوید پاورز، ارتباطی دیدهاند بین آن و آیت حجاب، دست کم از جنس همان اشتراک عقاید و اساطیر و رسوم و احکام مرتبط که بین قرآن و دیگر متون و منابع بایبلی دیده میشود.
-
محمدعلی اسلامی ندوشن مردی از تبار اسطوره های کهن ایران زمین
پیام محمدعلی اسلامی ندوشن به خاتمی چه بود؟ / شاهنامه نمیگذارد ایران در خواب غفلت باقی بماند / ادیبان و فیلسوفان بزرگی که عامل تهاجم فرهنگی اعلام شدند
اخبار اندیشهدعایی: بعد از پیروزی آقای خاتمی، اسلامی ندوشن گفت که: ساقیا آمدن عید مبارک بادت آن مواعید که کردید نرود از یادت در این گفته هم نصیحت کرد و هم نیاز جامعه را و امید امثال خودش و آن دولت را بیان کرد...خیلی سخت و سنگین و تهمت آمیز علیه اش نوشتند. بغض اش ترکید، پاسخ داد، پاسخ اش را چاپ کردیم
-
علی اکبر دهخدا، روشنفکر، ادیب، و سیاستمدار از مقومان نهضت ملی نفت
شاه حقوق دهخدا را قطع کرد / بازجویی هایی که به مرگ رئیس دانشگاه تهران منتهی شد / سرگذشت غم انگیز سیاستمدار میانهرو و ادیب دانشمند
اخبار اندیشهشفیعی کدکنی: دهخدا اگر به فرهنگِ دیگری تعلّق داشت، مردم آن فرهنگ، هرقدر هم عقبافتاده بودند، بیشتر از این که ما نسبت به او احترام قائلیم، احترام قائل میشدند. ما در حق دهخدا کوتاهی کردهایم و نسلهای اکنون و آینده باید جبران این کوتاهی ما را بکنند. دهخدا چوبِ همکاری و دوستی و عشقش به دکتر محمّد مصدّق را میخورَد و هنوز هم میخورَد.
-
عدم شکوفایی فلسفه نتیجه نزاع میان برداشت دینی با فلسفه
اخبار اندیشهبا ورود اندیشه های مدرن، ایران آبستن تغییر و سیاست به بستری مناسب برای دگرگونی مبدل شد. فاصله ایجاد شده با جهان مدرن در پی دو قرن تعطیلات تاریخی (شایگان) نوعی شتاب زدگی را در کالبد کنشگران دمید. این که باید هر چه زودتر عمل کرد (وارد کردن مدرنیته به مثابه کالا در نگاه منورالفکران) یا (دست زدن به انقلاب برای آفرینش نظم جدید سیاسی از منظر روشنفکران). بدیهی است که چیرگی ایدئولوژی ها (سازه هایی برای ساده کردن امور پیچیده) و ناشکیبایی جامعه، فضای مناسبی را برای شکوفایی دانشی مانند فلسفه که مخاطبان را به پیچیده دیدن امور، و صبوری ورزیدن نسبت به تحولات دعوت می کرد فراهم نیاورده است.
-
سخنرانی سیروس شمیسا؛ در باره سعدی شیرازی به عنوان «متجدد معتدل»
نقد شاعران مداح و متملق در اشعار سعدی شیرازی / پندهای سعدی برای به سر عقل آمدن قدرتمداران / نوآوری معتدلانه سعدی و تحول تند و تیز مدرنیته
اخبار اندیشهمن در سبک شناسی شعر تحت عنوان پایان عمر قصیده سنتی این ابیات او را در انتقاد از قصاید مدحی پیش از او آورده ام. به نوبت اند ملوک اندر این سه پنج سرا کنون که نوبت توست ای ملیح به عقل بیا