مالاریا همواره یکی از کابوسهای کسانی بوده است که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند.

هادی معیری نژاد- این کابوس هنوز که هنوز است در بسیاری از نقاط جهان و در کشور ما ریشه کن نشده است و شعار روز جهانی بهداشت نیز توسط سازمان بهداشت جهانی بر همین ناقلین کوچک و مخاطرات بزرگ متمرکز شده است.

این بیماری به صورت عفونت حاد در بیشتر موارد وخیم و گاهی طولانی و با ویژگیهای تب متناوب و لرز، کم‌خونی و بزرگی طحال و گاه با ویژگیهای ساده یا کشنده دیگر خودنمایی می‌کند. اهمیت این بیماری به خاطر شیوع زیاد و مرگ‌ومیر قابل توجه‌است.

کلمه مالاریا یک کلمه ایتالیایی و به معنای هوای بد (Mal-Aria) است و منظور از آن تعریف بیماری با ویژگیهای تب متناوب است که ایتالیایی‌ها در گذشته وجود آن را ناشی از هوای بد و مناطق باتلاقی می‌دانستند.

بیماری مالاریا با نامهای دیگری چون پالودیسم، تب و لرز، تب نوبه و تب متناوب نامیده می‌شود. انگل مالاریا توسط یک تیره از پشه‌ها به نام آنوفل به انسان منتقل می‌شود که این تیره شامل چندین گونه است.

روز 25 آوریل 5 اردیبهشت ماه در سراسر جهان به عنوان روز جهانی مبارزه با مالاریا نامیده می شودو هر ساله سازمان بهداشت جهانی گزارشی از موارد پیشرفت و یا مهار بیماری منتشر می کند.

تصویر زیر بیانگر پراکندگی مالاریا در جهان است؛

مالاریا

در مناطق پر رنگ تر در صد ابتلا و مقاومت بیماری و انواع آن بیشتر است. در کشور ما در مناطق جنوبی نوع کمتر مقاوم آن دیده می شود. اما در کشورهای همسایه و مهاجر فرست این بیماری کنترل نشده وزیاد دیده می شود که در داخل کشور ما هم نفوذ می کند


مالاریا در ایران

با توجه به میزان بروز انگلی سالانه، وضعیت ناقلان و نحوه انتشار بیماری و آمارهای دریافتی و درجه‌بندی‌ای که بین استان‌ها صورت گرفت، کشور به سه منطقه از نظر شاخص‌های پیشگفت تقسیم می‌شود:

۱.منطقه شمال رشته که‌های زاگرس.

۲.منطقه جنوب و جنوب غربی.

۳.منطقه جنوب شرقی کشور.

در همین زمینه معاون وزیر بهداشت گفت: مالاریا که عامل انتقال آن پشه آنوفل است، بیماری بومی ایران است و به طور کلی پشه و موجودات ریز قدرت زیادی در ایجاد بیماری و حتی به بازی گرفتن پزشکان و دانشمندان دارند.

چند روز قبل علی‌اکبر سیاری معاون وزیر بهداشت در همایش روز جهانی بهداشت با موضوع «گزش کوچک تهدید بزرگ» گفت: وقتی سازمان بهداشت جهانی این شعار را انتخاب کرد به آن فکر کردم که وسعت مشکل در سطح جهان چقدر است و این مسئله در کشور ما چقدر وسیع است و تهدید کجاست.

معاون وزیر بهداشت گفت: وقتی ناقلان 50 درصد سلامت مردم دنیا را تهدید می‌کنند و سالی یک میلیون نفر بر اثر ابتلا به بیماری ناشی از آن فوت می‌کنند بزرگی این مسئله نمایان می‌شود. این تهدید ریشه در چند مسئله دارد و مهمترین نکته آن ناقلینی است که در دست ما نیستند؛ موجوداتی که قدرتشان از ما بیشتر است و دسترسی به آنها ساده نیست و علم و تکنولوژی بشر را به بازی می‌گیرند.

او گفت: میکروبی که ما فکر می‌کنیم عقل ندارد علیه دانشمندان ما کار می‌کند و اقدامات ما را خنثی می‌کند و این موارد است که وسعت مسئله را بیشتر می‌کند. 17 درصد بار بیماری‌ها هم مربوط به ناقلین است. واکسنی هم که وجود ندارد و در یک درمان کراتیو هم که نیست.

سیاری به سه بیماری موجود در ایران که مالاریا، لیشمانیوز و CHF اشاره داشت و گفت: البته بالقوه تهدید‌های دیگری نیز وجود دارد به طور مثال بیماری‌هایی که در پاکستان و عربستان وجود دارد و به علت نقل و انتقال ما را هم تهدید می‌کند هرچند که سیستم، خوشبختانه هوشیار است.

درباره آمار بیماری مالاریا در سال ۹۲ گفت: در سال 92، حدود 400 مورد مالاریا داشته‌ایم و هنوز در سیستان و بلوچستان، هرمزگان و جنوب کرمان مالاریا وجود دارد و تعداد زیادی نیز از افغانستان و پاکستان داریم. 22 میلیون نفر در دنیا به مالاریا مبتلا می‌شوند و 700 هزار نفر فوت می‌کنند و مالاریا در ایران بومی است اما ما آن را کنترل کردیم و نقش شبکه بهداشتی، کارشناسان و مراکز تحقیقات در این زمینه ارزشمند است چرا که این خطر بالقوه وجود دارد و ما باید هوشیار باشیم.


انواع پشه آنوفل در ایران

پشه آنوفل ناقل و میزبان نهایی انگل مالاریا است. از بین ۴۸۳ نوع آنوفلی که در دنیا شناسائی شده‌است ۷۰ گونه قادر به انتقال بیماری مالاریا می‌باشند که از این میان ۴۰ گونه در مناطق مختلف جهان به عنوان ناقل اصلی مالاریا شناخته شده‌اند. در ایران ۲۹ گونه آنوفل انتشار دارد که تا کنون ۷ گونه از آنها به عنوان ناقلین قطعی بیماری مالاریا شناخته شده‌اند.

نام این ناقلین به شرح زیر است:

آنوفل سوپرپیکتوس: در تمام فلات مرکزی ایران همچنین در مناطق کوهستانی شمال و مناطق کوهستانی و تپه ماهورهای جنوب به میزان متغیر وجود دارد. همچنین در دشت‌های ساحلی کناره دریای خزر و خلیج فارس به مقدار کم وجود دارد.

آنوفل ماکولی‌پنیس: در تمام مناطق ساحلی دریای خزر و قسمت بزرگی از دشت و مناطق نیمه کوهستانی قسمت‌های مرکزی و غربی و شرقی ایران فعال است.

آنوفل ساکاروی: این آنوفل در منطقه جنوب شرقی ساحل دریای خزر، در آذربایجان کناره رود ارس و دریاچه ارومیه، مناطق مرکزی (تهران، قزوین، همدان و اصفهان)مناطق غربی و جنوب غربی و مناطق جنوبی در استان فارس (شیراز و کازرون)پراکنده‌است.

آنوفل کولیسیفازیس: این آنوفل در مناطق مختلف استان بلوچستان و قسمت‌های شرقی استان هرمزگان و جنوب شرقی استان کرمان انتشار دارد.

آنوفل استفنسی: در تمام مناطق ساحلی دشت و تپه ماهورهای مناطق جنوبی ایران (از دامنه جنوبی رشته کوه‌های زاگرس به پایین و دره‌های آن در استان‌های خوزستان، فارس، بوشهر، کرمان، هرمزگان و بلوچستان انتشار دارد. بعلاوه، این آنوفل در ایلام و گیلان غرب وجود دارد.

آنوفل فلوویاتیلیس: در تمام مناطق تپه ماهوری جنوب ایران دامنه جنوبی زاگرس، از منطقه قصرشیرین و گیلان غرب تا شرقی‌ترین منطقه جنوبی ایران در بلوچستان انتشار دارد.

آنوفل دتالی: انتشار آن به تقریب مشابه آنوفل فلوویاتیلیس است، به‌اضافه چند کانون محدود و مجزا، مانند یزد، محلات نزدیک همدان و حدود شرقی کویر نمک (منطقه طبس)که در این مناطق نیز فعالیت دارند.

4646

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 1 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۰۷:۱۹ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    19 0
    خبرآنلاین ای کاش پیشگیری یا کارهایی که بعد از گزیدگی باید میکردیم رو هم مینوشتی...