عباسپور: دلیل استیضاح فرجی‌دانا مسایل سیاسی بود نه بورسیه ها/ توسعه تحصیلات تکمیلی، نیاز ایران است

عباسپور رئیس واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد معتقد است که دلیل استیضاح دکتر فرجی دانا مسائل سیاسی بود و به موضوع بورسیه ها ازتباطی ندارد.

امید کریمی - زهرا تالانی: سال گذشته پذیرش رشته دکتری در دانشگاه آزاد با تصویب و اجرای طرح تجمیع پردیس‌ها و واحدهای علوم و تحقیقات با واحدهای دانشگاهی انجام شد. این اتفاق سبب اعتراض مجلس به دانشگاه آزاد شد؛ برخی اعلام کردند که این اتفاق افزایش ظریفت دوره های تکمیلی است و به کیفیت لطمه می زند. هرچند که معاون آموزشی دانشگاه آزاد می گوید اصلا افزایش ظرفیتی در کار نبوده و مدیریت فعلی دانشگاه آزاد فقط سیستمی که قبلا وجود داشته را اصلاح کرده است. (اینجا)

اما علی عباسپور تهرانی، رئیس واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد دراین باره معتقد است: بعد از دوره کارشناسی در دانشگاه آزاد، نیاز دانشجویان به کارشناسی ارشد و دکتری پیش آمد و ما هم با توجه به کیفیت این مقاطع را راه اندازی کردیم. البته ممکن است برای فارغ التحصیلان کار نباشد اما وقتی سطح جامعه کارشناسی ارشد و دکتری باشد، خیلی خوب است. البته نباید همه استخدام دولت شوند بلکه باید بتوانند کارآفرین باشند.

همچنین با او در مورد وضعیت دانشگاه آزاد، بورسیه ها و استیضاح دکتر فرجی دانا گفت وگویی انجام دادیم.

مشروح این گفت وگو را می خوانید:

حدود 7 ماهی می شود که مجلس اعلام می کند دانشگاه آزاد افزایش ظرفیت در پذیرش دانشجوی دکتری دارد، اما معاون آموزشی اعلام کرد که این ظرفیتها از قبل بوده و مثلا به نام واحد علوم تحقیقات می آمدند، اما به واحدهای دیگر توزیع می شدند. آیا دانشگاه آزاد واقعا در گرفتن دانشجوی دکتری زیاده روی می کند؟

هر مرکز آموزش عالی تلاش می کند که به وضعیت و نیاز جامعه توجه داشته باشد و در دانشگاه های پیشرفته دنیا هم چنین است. مثلا یک زمان، در برخی دانشگاههای آمریکا دوره هایی برگزار می شود که نیاز جامعه است مانند رشته مهندسی نفت به خصوص در دانشگاههای غیردولتی که نیاز به کسب درآمد از جامعه دارد. از سال 61 که دانشگاه آزاد تاسیس شد بحث کیفیت از ابتدا چیز فراموش نشده در آن نبود، بنابراین با توجه به نیاز جامعه که توسعه رشته ها بود کیفیت هم حفظ شد. الان بعد از 30 سال فارغ التحصیلان در زمینه های مهندسی در مسند شغلها ی مهم هستند و سواد خوبی هم دارند. یعنی در دانشگاه در کنار افزایش کمی به کیفیت هم توجه کردند؛ اما اینکه برخی کارآمدی خوبی ندارند در تمام دانشگاهها و در تمام دنیا اتفاق می افتد و مربوط به دانشگاه آزاد و دولتی نیست.آن زمان من رئیس دانشکده برق بودم و هیچ کس قبول نمی کرد که آنجا دکتری فنی و مهندسی داشته باشیم. البته در برخی دانشگاههای کشور، رشته های علوم انسانی دکتری داشتیم اما فنی و مهندسی خیر. ما با کیفیت بالا این دوره را راه اندازی کردیم و الان فارغ التحصیلان ما از اساتید برجسته دانشگاه دولتی و آزاد هستند. یعنی بعد از دوره کارشناسی در دانشگاه آزاد، نیاز دانشجویان به کارشناسی ارشد و دکتری پیش آمد و ما هم با توجه به کیفیت این مقاطع را راه اندازی کردیم. البته ممکن است برای فارغ التحصیلان کار نباشد اما وقتی سطح جامعه کارشناسی ارشد و دکتری باشد، خیلی خوب است و نباید همه استخدام دولت شوند بلکه باید بتوانند کارآفرین باشند. ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی دیداری با مقام معظم رهبری داشتیم و ایشان تاکید فراوانی بر رابطه دانشگاه وصنعت داشتند. البته ارتباط با بخش اجتماعی و کشاورزی هم باید اینگونه باشند.

اما عملا ارتباطی بین صنعت و دانشگاه وجود ندارد.

ما یک کشور گسترده با امکانات وسیع هستیم که متاسفانه اقتصاد ما بیش از 80 درصد دولتی است و اجازه حضور بخش خصوصی را نمی دهد، درحالیه در برنامه های مختلف توسعه بخش خصوصی تاکید شده و حتی در فرمایشات مقام معظم رهبری هم هست. مثلا در صنعت و کشاورزی اگر برنامه ریزی درست باشد فارغ التحصیل کم هم داریم و می توانیم از آنها بهره بگیریم، لذا اگر برای طیف فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد و دکتری درست برنامه ریزی کنیم مشکل اشتغال نخواهیم داشت. من در زمان نماینگی مجلس، سفری به کشور مالزی داشتم ،عجیب بود تعداد زیادی دانشجوی ایرانی دیدم درحالیکه سطح علمی دانشگاههای آنها خیلی بالاتر از ما نیست. یک استاد دانشگاه بود که 40 دانشجوی دکتری وفوق لیسانس را هدایت می کرد .الان در دانشگاه دولتی و آزاد ما کدام استاد 40 دانشجو دارد؟

این 40 نفر استاندارد است؟

خیر. اما به هرحال از آنجا مدرک می گرفتند و مدرکشان در وزارت علوم ارزیابی می شد.

دانشجوی ایرانی در دانشگاه های هند هم زیاد هستند.

دانشگاه های هند دو گروه هستند. یکسری خارجی ها را راه نمی دهند اما یکسری بیرویه دانشجو می گیرند که ایرانی ها در آنجا زیاد هستند. در زمانیکه من رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس بودم، گزارشهای محرمانه از وضعیت فرهنگی دانشجویان در هند داشتیم که وحشتناک بود. متاسفانه ارز زیادی از کشور برای دانشگاههای سطح علمی پایین می رود از جمله کشورهای اطراف و همسایه کشور ما. در صورتیکه اگر این دانشجویان در داخل تحصیل کنند من فکرم ی کنم خوب پاسخگو هستیم. ضمن اینکه تمام دست اندرکاران دوره کارشناسی ارشد و دکتری در دانشگاه آزاد و دولتی برای جوانان ما دلشان می سوزند و تلاش می کنند کیفیت علمی را حفظ شود . الان در واحد علوم و تحقیقات جذب استاد جوان داریم و در این یکسال حدود 100 هزار مترمربع فضای آموزشی را تمام کردیم،امکانات تحقیقاتی فراهم کردیم و شرایط خوبی برای مقاطع فوق لیسانس و دکتری فراهم کردیم اما باز هم کافی نیست و باید بیشتر تلاش کنیم. به عنوان مثال در سال 94 علاوه بر توسعه فضای آموزشی، قرار است 250 عضو هیات علمی استخدام کنیم.

شما به موضوع کارآفرینی اشاره کردید. چقدر این موضوع در سیستم آموزشی ما امکان دارد؟ چون الان فارغ التحصیلان از مدرک کارشناسی پشت میز نشینی و کار دولتی را می خواهند

فارغ التحصیلان ما که مدرک می گیرند وقتی به کشورهای خارج می روند سریع به کار گرفته می شوند و موفق می شوند .

اما درصد کمی اینگونه هستند.

نه. فارغ التحصیلانی که از اغلب دانشگاههای ما می روند موفق هستند اما درکشور خودمان مشکل استخدام دارند. تعلیمات ما در دانشگاه صنعتی و شریف و امیرکبیر و صنعتی اصفهان و ... از نظر عملی هیچ چیزی کم از دانشگاههای معروف آمریکا ندارند. واحد آزمایشگاههای ما خیلی بیشتر از این دانشگاهها است مثلا در رشته برق آزمایشگاه مدار، کنترل و الکترونیک و ... داریم .برای همین دانشجویان ما در خارج جذب می شوند اما در ایران خیر. بنابراین گیر در ضعف دانشگاهها نیست، ضعف در بازار کار است. بخش خصوصی فعال می تواند آنها را جذب کند و در اصل 44 و از مجلس هفتم هم جذب دانشجویان در بخش صنعت مطرح شد اما دولت ما کار را در دست گرفته و وقتی هم که اصل 44 فشار می آورد، بخش دولتی به شبه دولتی واگذار می شود، یعنی مثلا به صندوق تامین اجتماعی می دهند اما این خصوصی سازی نیست. ما قانون خوبی در مجلس در این زمینه داریم اما باز بخش دولتی اجازه حضور بخش خصوصی را در بازار نمی دهد. برای همین همه عنوان می کنند سطح تربیت دانشگاهها پایین هستند . من در زمان تاسیس دانشگاه فنی و حرفه ای تاکید کردم که به سمت سیستم دانشگاه کشور آلمان بروند که تخصصی و کاری هستند. بنابراین ما باید مشکل را خارج از دانشگاه بررسی کنیم و وزارت خانه های صنایع، نفت باید برای فعال شدن بخش خصوصی برنامه ریزی کنند. مثلا پایه های اقتصادی کشور ما نفت است اما از سال 1377 به غیر از دانشکده نفت و البته غیر از وزارت نفت در سایر دانشگاهها رشته نفت داشتیم و این خودش اشکال دارد. الان باید روی شرکتهای خصوصی نفت سرمایه گذاری کنیم به نحوی که مهه امور مربوط به صنعت نفت در کشور خود ما انجام شود آنوقت خواهید دید چه بازار وسیعی برای فارغ التحصیلان ما بارخواهد شد.
من همیشه گفتم ثابت زمانی تربیت نیروی دانشگاهی با اقتصاد متفاوت است، یعنی اقتصاد با یک تصمیم ممکن است شکوفا شود اما تربیت نیروی انسانی اینگونه نیست. من کاملا مخالفم که گفته می شود براساس اقتصاد نیرو تربیت شود چون تربیت نیرو سطح جامعه را بالا می برد و یک انسان تحصیلکرده متفکر می شود و جامعه را تکان می دهد؛ باید سد دولتی شکسته می شود و بخش خصوصی تقویت می شود. نیروی متخصص شکوفایی اقتصادی را به همراه دارد، متاسفانه این مولفه ها با هم جور نیستند.

به موضوع ارزشیابی مدرک دانشجویان اشاره کردید. یکی از معضلات وزارت علوم و بهداشت، این ارزشیابی هستند. اما ماجرای بورسیه هم داریم که بخش زیادی از آنها صلاحیت علمی برای بورس نداشتند. این چه لطمه ای به جامعه علمی کشور می زند چون عضو هیات علمی می شوند؟

این پدیده فقط مختص دولت قبل نبود. در سال 1387، ما با این مشکل در کمیسیون آموزش و تحقیقات مواجه شدیم و یک لیستی داشتیم که افرادی که واجد شرایط نبودند بورس شده بودند. سهیمه اعزام محدود است پس باید نگاه فرستادن نخبگان باشد چون ما ارز دولتی به آنها می دهیم .من معتقدم هیچ دید رابطه ای نباید حاکم باشد. اگر غیر از این عمل شود، قشر نخبه دلسرد می شوند که با این همه دانش نتوانستند بورس بگیرند. از طرف دیگر افرادی که بورس می گیرند ممکن است در دانشگاههای معمولی تحصیل کنند که قاعدتا پول ما هدر رفته است. وقتی نخبگان اعزام شوند اول اینکه در دانشگاههای خوبی تحصیل می کنند و بعد اینکه به کشور ما برگردند دانشجو با کیفیت خوب تربیت می کنند.  به این نکته توجه داشته باشید که استاد دانشگاه باید در بالاترین رده باشد برای همین جهت استخدام در دانشگاهها ا رزیابی می شوند و همه کسانی که دکتری خواندند نمی توانند استاد دانشگاه شوند. برجستگان دکتری استاد می شوند و هر قدر روی این برجسته بودن تاکید کنیم کیفیت دانشگاه و دانشجویان بالا می رود.آنها به انتقال دانش پایبند هستند و این برای دانشجویان خوب است. بنابراین باید برای بورسیه ها باید دقت کنیم و چون ارز می دهیم باید بورسیه ها به بهترین دانشگاهها در رشته های مورد نیاز بروند اما متاسفانه اینگونه نشده است.

در موضوع بورسیه ها گفته شد در اواخر دولت نهم تغییراتی در آیین نامه بورسیه ها دادند و همین باعث تخلفات شد. شما آن زمان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات بودید. متوجه این تغییرات نشدید؟

آیین نامه داخلی وزارت علوم بود اما شما اگر در عملکرد دولت نگاه کنید متوجه می شوید که خیلی از قوانین رعایت نشدند. کارها در کمیسیون آموزش در آن زمان با مخالفت های جدی روه برو می شد، برای همین برای هرحرکتی نیاز به همراهی نمایندگان نیاز بود وقتی مخالفت شدید بود بسیاری از کارها می ماند. برای انجام کار نیاز به همراهی و همدلی در مجلس است .همین یارانه ها، دولت لایحه یارانه را به مجلس داد اما نمایندگان تغییراتی دادند و ی کمیسیون ویژه تشکیل شد و یک قانون نسبتا قابل قبول مصوب شد که طبق آن 50 درصد به مردم، 30 درصد صنعت و کشاورزی ، 20 درصد به دستگاههای دولتی که آسیب پذیر می شوند پرداخت شود. اما همان سال اول که لایحه بودجه به مجلس آمد این موضوع رعایت نشد. ما تلاش کردیم این مصوبه مجلس رعایت شود اما همان توافق با دولت هم اجرا نشد و دولت قبل خلاف آن عمل کرد و تعدادی از نمایندگان آن را تخلف دانستند . سال دوم هم همینطور. سرانجام یک مقداری نمایندگان مصوبه را تعدیل کردند اما باز هم دولت رعایت نکرد. بنابراین مسائل متعدد اینگونه داشتیم مثلا با گسترش مراکز آموزش عالی به طور منطقی موافقم نه اینکه ظرف سه سال جمعیت دانشجویان پیام نور را از 3600 نفر به بالای یک میلون نفر برسانید درحالیکه زیرساختها تغییر نکند به خصوص این که این دانشگاه در رشته فنی و مهندسی آزمایشگاه ندارد که وارد شود. تلاش کردم که جلوی این حرکت را بگیرم و تا حدودی هم موفق شدم اما خیلی ها در کمیسیون و مجلس همراهی نمی کردند. یا بند" ب" قانون برنامه پنجم توسعه که به استقلال دانشگاهها تاکید داشت و اجرا نشد. یا در مورد شرکتهای دانش بنیان عملا در دولت قبل به اجرا نیامد. به عنوان مثال دیگر می خواستند مراکز فنی و حرفه ای را از دست آموزش و پرورش خارج و به دانشگاه پیام نور واگذار کنند که فاجعه بود. جلوی این کار را گرفتیم و مراکز را به دانشگاه فنی و حرفه ای تبدیل کردیم و اختیار به وزارت علوم دادیم و تاکید من این بود که مانند دانشگاههای آلمان باشند که تئوری و عملی با هم هستند.لذا عذم رعایت قانون در دولت قبل در موارد متعدد و مخالفتهایی که با کمیسیون از درون مجلس می شد موجب می شد تا نتوانیم به همه مسایل برسیم.

به نظر شما برخورد و نحوه عمل وزارت علوم دولت یازدهم با بورسیه ها درست بود ؟

ما در کشور قوانینی داریم. اگر عده ای براساس ضوابطی رفتند ما از نظر حقوقی نمی توانیم آنها را برگردانیم. دولت ایران متعهد شده و براساس آن بورسیه ها را فرستاده است . به هرحال این دانشجویان آن زمان فرستاده شدند ما نمی توانیم بورس آنها را لغو کنیم و اگر آنها شکایت کنند حق دارند. برای همین بهتر بود اعلام می کردند که این افراد صلاحیت گرفتن بورس ندارند اما اینکه آنها را برگردانیم از نظر حقوقی امکان ندارد. ما باید اولویت بندی کنیم به نظر من وزارت علوم مشکلات مهمتری دارد ونباید سر این موضوع وزارت علوم و مجلس درگیر شوند. دولت می تواند آیین نامه بورس را تغییر دهد، اما امکان قطع بورس و بازگردان آنها که رفته اند وجود ندارد مگر اینکه براساس ضوابط و آیین نامه های دولت قبل انتخاب نشده باشند و نباید وقت دولت و مجلس سر این موضوع گرفته شود.

مقصر چه کسی بود؛ وزارت علوم یا مجلس؟ البته نهایتا وزیر علوم هم استیضاح شد.

من دلیل استیضاح را این موضوع نمی دانم . بحث اصلی روابط دولت و مجلس است؛ اگر بورس را هم کنار بگذارید باز هم بین وزارت علوم و مجلس چالشهایی وجود داشت .در این چهار دوره که در مجلس بودم با بسیاری از وزرا همدوره بودم اما همیشه سعی می کردیم فارغ از گرایشات سیاسی با دولت و وزرا تعامل مثبت داشته باشیم تا مشکل آموزش و پرورش و آموزش عالی را حل کنیم. برای همین لزومی نداشت که مسئله در دولت یا مجلس بزرگ شود. من باز هم تاکید می کنم که آقای فرجی‌دانا فقط به خاطر مسائل بورسیه تنها استیضاح نشد بلکه موضع گیریهای سیاسی بود و انتصاب افرادی که مجلس نمی پسندید و این موضوع منجر به استیضاح شد.

دلایل دیگر مشاوران واطرافیان او بودند؟

ببینید وزارت علوم و تحقیقات نیاز به افراد معتدل دارد و خوشبختانه در وزارت علوم و دانشگاه ها این پتانسیل وجود دارد که از هر طیف سیاسی افراد معتدل در آن انتخاب شوندد. بنابراین نباید وزارت روی افرادی که مجلس حساسیت نشان می داد پافشاری می کرد. به هرحال باید یک تعامل مثبتی بین مجلس و دولت حاکم باشد در غیر اینصورت اختلاف پیش می اید و موضوعاتی ممکن است بهانه شود و اختلاف را عمیق تر جلوه دهد که نهایتا به استیضاح منجرشود که دیدیم چه شد.

عکس‌ها: لیلا افشار

۴۷۲۳۲

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 405753

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
2 + 3 =