شهر زنان بیوه / روایت یک زن عراقی از تاریخ کشورش

مهدی شفیعی زرگر: «شهرِ زنان بیوه» روایت حیفا زنگنه، نویسنده‌ی کرد عراقی، از تاریخ معاصر عراق است؛ اما نه روایتی صرفاً تاریخ‌نگارانه، بلکه روایتی که راوی خود در بطن آن بوده و فراز و نشیب‌هایش را زیسته است.

نوعی زندگی‌نامه‌ی شخصی که از خلال آن زوایای پیدا و پنهانِ تاریخ واقعی عراق رخ می‌نمایاند. روایت کتاب از اواخر قرن نوزدهم و ‌ظهور جنبش زنان عراقی آغاز می‌شود و به توضیح روند مدرنیزه شدن عراق، وضعیت عراقِ موردِ تهاجم و زندگی زیرِ سایه‌ی اشغال‌گران می‌پردازد.

شخصیت چندوجهی نویسنده، زنِ روشنفکر و فعالِ اجتماعی که در میانِ مردم عادی زندگی کرده، مبارزه کرده و شکنجه و تبعید شده است، خواننده را با روایتی زنده و شورانگیز از تاریخ معاصر عراق روبه‌رو می‌کند.

روایتِ زنگنه از تاریخ، از یک منظر واکنشی است به تلاشی که رسانه‌های غرب و دانشگاهیان در زمینه‌ی دوباره‌نویسی تاریخ عراق آغاز کردند تا آن را کشوری ساختگی  و ساخته‌ی استعمار انگلیس نشان دهند. همان‌طور که یکی از توجیهات آمریکا برای تهاجم به عراق، نجات زنان این کشور و آزادی‌بخشی به آنان بوده است، در‌حالی‌که یونیسف در گزارشی در سال 1993 به این واقعیت اشاره می‌کند که در دنیای عرب، زنان به ندرت از قدرت و حمایتی همچون زنان عراق بهره‌مند بوده‌اند.

زنگنه در کتاب خود نشان می‌دهد که بر خلاف ادعاهای غرب، پس از اشغال این کشور توسط نیروهای تحت امر آمریکا، زنان عراق برعکس گذشته در خانه‌های‌شان محبوس شده‌اند و مشارکت سیاسی زنان نیز تنها به منازعات میان تعداد قلیلی زنان مسئول در پست‌های صوری سیاسی محدود شده است.

داستان مستندی درباره‌ی جنگ و مقاومت است. روایتِ نویسنده‌ای که حالا در تبعید به سر می‌برد، هرچند خود می‌گوید: «من عمیقاً احساس می‌کنم که هرگز عراق را ترک نکرده‌ام».

کتاب «شهر زنان بیوه» نوشته‌ی حیفا زنگنه با ترجمه‌ی لیلی فرهاد پور  توسط نشر ثالث، با قیمت 14هزار تومان منتشر شده است.

5757