متاسفانه با تغییر دولت اعجوبه هزاره سوم! و پاکترین دولت تاریخ! مردم ایران همه روزه انگشت به دهان شاهد افشای بزرگترین فسادهای تاریخ کشور هستند. همچنین شنیده می شود که آنچه تاکنون افشا شده تنها بخش روی آب این کوه یخی است و ظاهرا قرار نیست این سریال تراژیک به این زودیها پایان یابد. با این وصف جای تعجب نیست که این مقوله، فضای عمده رسانه های کشور را پر کرده باشد. آخرین مورد از این مجموعه یعنی گم شدن سکو (یا سکوهای) نفتی فعلا دستمایه کمدی - تراژدی افکار عمومی است. اما آنچه جای تعجب است سکوت رئیس دولتهای نهم و دهم در مقابل حجم عظیم افشاگریهایی است که فقط یک مورد از آنها از سر جمع لیست معروف داخل جیب احمدی نژاد (که پس از 8 سال بالاخره رو نشد) هم بیشتر می نماید.
سوال اینست که چرا احمدی نژاد در مقابل هجوم اخبار فساد دولتش و دستگیری یک به یک یاران نزدیکش تقریبا سکوت مطلق اختیار کرده و حتی از کنار پرسش خبرنگاران، بدون دفاع با شوخی و مزاح عبور میکند؟
پاسخ این سوال را شاید بتوان در پیشینه رفتاری آقای احمدی نژاد جستجو نمود. ایشان در تمام عمر سیاسیش نشان داده که بهترین دفاع را حمله میداند. لذا همیشه در سیاست داخلی و خارجی شیوه تهاجم را پیشه میکرده است. او با حمله به سیاستها و منشهای بورژوازی دولت سازندگی در انتخابات 84 به قدرت رسید. در مناظره های انتخاباتی سال 88 رقبای اصلیش را نماینده هاشمی قلمداد و به این بهانه به آنان حمله کرد. بخاطر دارید که در مناظره های انتخاباتی بجای دفاع از عملکردش، یکباره عکس همسر رقیبش را از جیبش در میاورد و میگفت شما این فرد را میشناسید؟ (طوری که به شنونده چنین القا میشد که افشاگر یک راز مگو و یک افشاگری دهشتناک است و با اینکار تا آخر مناظره اعصاب رقیبش را بر هم میریخت). یا مثلا بجای دفاع از وزیرش در جلسه استیضاح یکباره فیلم رسوایی برادر رئیس مجلس را پخش مینمود. در واقع همیشه به تاکتیک "حمله بهترین دفاع است" عمل میکرد. در سیاست خارجی هم زیر سوال بردن هولاکاست در همین راستا بود (که البته هزینه های بی دلیل زیادی به مردم ایران تحمیل نمود).
اما امروز، در ابتدای راه دولت تدبیر و امید هنوز دستمایه کافی برای تهاجم خصوصا از نوع افشاگری که در تخصص اوست در دسترس نیست. و از طرفی عملکرد دولت خودش هم قابل دفاع نیست. و لذا شکستن سکوت و تلاش برای دفاع از دروغهای بزرگی که تاکنون گفته شده جز واکنش و افشاگری بیشتر رسانه ها و جناحهای رقیب را در پی نخواهد داشت. لذا فعلا سکوت بهترین تاکتیک است اما تا کی؟
احمدی نژاد باید صبر کند تا امکان تهاجم به عملکرد دولت تدبیر و امید در پایان دوره 4 ساله اش فراهم شود. بدیهی است دیکته نانوشته در سالهای اولیه دولت غلطی ندارد اما بعد از دوره 4 یا 8 ساله اغلاط زیادی میتوان در عملکردش جستجو نمود.
لذا دولت تدبیر و امید باید با وارسی و آسیب شناسی شرایط موجود از بروز ناکامیهای بیشتر برای مردم کشور جلوگیری کند. اینکار چه برای جلب رضایت خدای متعال، چه برای جلب رضایت افکار عمومی و چه برای حفاظت از تهاجم رقبا در آینده نه چندان دور باشد ضرورتی تام دارد.
یکی از آسیبهایی که زمینه آن برای دولت یازدهم فراهم است. نهادینه شدن فساد در سیستم اجرایی کشور است. هر چند فساد های رخ داده و افشا شده در دولت دهم در تاریخ کشور بی سابقه است. اما فساد نظام دولتی منحصر به این دوره نبوده و ریشه در تاریخ این کشور داشته است . آنچه در دولت دهم اتفاق افتاد تنها شکوفائی و فراگیر شدن این بیماری بوده است و نه پیدایش آن.
تحت این شرایط بسیار ساده لوحانه است که تصور شود صرفا با تعویض کابینه و تغییر تعدادی از مدیران، این فساد سیستمی علاج میشود. هم اکنون هزاران کارمند و مدیر ریز و درشت دستگاه های اجرایی، شهرداریها، شوراهای شهر و بانکها و حتی دستگاه های بازرسی و قضایی، برخی وابستگان به قوای مسلح و نمایندگان مجلس هر یک به نوعی و تا اندازه ای از این عفونت حاد مزمن واگیر دار متاثر شده اند. همچنین بخش خصوصی خو کرده به این روال، بدون تبعیت از قوانین رایج نظام فاسد اداری امکان حرکت و رشد ندارد. کار چنان بالا گرفته که برخی مامورین کارشان از رشوه گیری به زور گیری رسیده. یعنی دریافت رشوه معمولا از کسانی انجام میگیرد که خواسته ای به حق یا نا حق از یک صاحب اختیار یا امضایی داشته باشند. اما در زورگیری شما دارید به روال عادی و قانونی کارتان را انجام میدهید و بدون آنکه درخواستی داشته باشید ناچارید مبالغی پرداخت کنید تا از اذیت و آزار و مزاحمت بی جا از کارتان جلوگیری کنید.
تحت این شرایط بدون یک برنامه منسجم، پاکسازی، قرنطنیه، واکسیناسیون سراسری و ریشه کنی باید منتظر ماند و دید که چه زمانی فسادهای وقوع یافته در زمان این دولت افکار عمومی را متاثر و ناامید خواهد ساخت.
خلاصه آنکه شاید افشای فسادهای دولت قبلی (که در هر صورت عملی بجا و ضروری است) در کوتاه مدت اعتباری برای مسئولین دولت فعلی فراهم آورد. اما جناب آقای روحانی توجه داشته باشید که بدون یک آسیب شناسی و برنامه ریزی اساسی مبارزه با فساد، این شتری است که درب خانه شما هم خواهد خوابید. و از هم اکنون سیستم بیمار کشور با دهان باز منتظر آزاد شدن بیش از یکصد میلیارد دلار ذخیره ارزی است که در سایه تحریم های ناخواسته از حیف و میل دولت قبلی مصون مانده است. بنظر میرسد احمدی نژاد نیز مترصد چنین فرصتی است تا دفاع خود را با حمله آغاز کند.
اما دولت تدبیر نیک میداند که کنترل فساد موجود با افزایش نهادهای نظارتی دولتی و حکومتی (که خود در معرض آسیب هستند) تحقق نمی یابد بلکه فهرست بلندی از اقدامات اساسی از قبیل: افزایش شفافیت و اتوماسیون و مکانیزاسیون خدمات عمومی و توسعه دولت الکترونیک، کاهش بورکراسی و مقررات، کاهش نقش نیروی انسانی، کاهش سوبسید و رانت، یکسان سازی نرخ ارز، افزایش نظارت افکار عمومی از طریق رسانه ها و احزاب، کوچک سازی دولت، کاهش نقش شرکتهای دولتی، خصولتی و حکومتی در عرصه اقتصاد ضروری است. اما تجربه نشان میدهد این تمام ماجرا نیست و هنوز اقدامات بیشتری مورد نیاز است.
یکی از ضروری ترین تدابیری که حداقل این کمترین بیش از 20 سال است فریاد میکند ولی کمتر دولتی به آن عنایت کرده است. بکارگیری روشهایی است که سابقه اجرای آن در کشورهای توسعه یافته بیش از دهها سال قدمت دارد. و آن عبارت است از اجرای سامانه اطلاعات جامع دینامیک شهروندی است که سبب میشود هزینه کردن اموال بدست آمده از مجاری نامشروع از کسب این در آمدها مشکلتر گردد. در این سیستم از اینکه یک مدیر بانک، یک عضو شورای شهر، یک نماینده مجلس، یک کارمند گمرک یا شهرداری، یک ممیز یا سر ممیز مالیاتی یک قاضی با در آمد ماهیانه مشخص ناگهان به ثروتهای هنگفت دست پیدا کرده و خانواده و اطرفیانش بدون هیچ نگرانی این ثروتها را خرج کرده و حتی به دیگران تفاخر کنند پیشگیری میشود. از طرفی وضعیت اسف بار فعلی وصول درآمدهای مالیاتی اصلاح میشود. توزیع هدفمند یارانه ها تسهیل میشود. امکان حمایت از اقشار آسیب پذیر فراهم و تسهیل میشود. امکان کاهش ضریب جینی و شکاف طبقاتی فراهم میشود. ضریب امنیت ملی و اجتماعی اضافه میشود. در یک کلام با اجرای این طرح در کنار سایر اقدامات و اصلاحات در حال انجام از قبیل کاهش تورم، کاهش بیکاری و افزایش نرخ رشد اقتصادی، کشور از وضعیتی که در آن قرار دارد به منزلتی که لایقش هست ارتقا میابد. به امید آنروز.
شاه محمدی 94/4/16
h_r_shahmo@yahoo.com
نظر شما