شمارش معکوس، ناگهان صفر شد. یکشنبه‌شب بود که اطلاعیه‌هایی در داریان و هجیج کردستان، پخش شد که خبر می‌داد: «سد داریان آبگیری می‌شود.» آبگیری ناگهانی، پس از اعتراضات گسترده و جمع‌آوری طوماری با سه‌هزار امضایی اتفاق افتاد که از حسن روحانی رئیس‌جمهوری خواسته بودند تا جلوی آبگیری سد داریان و غرق‌شدن چشمه بل یا به قول محلی‌ها کانی بل گرفته شود و چشمه تاریخی و ارزشمند کردستانی‌ها نجات پیدا کند. اعتراض‌ها هنوز ادامه داشت که خبر آبگیری ناگهانی سد، گوش به گوش در روستا پیچید و صبح روز بعد، خبری که تنها چند ساعت از شنیده شدن آن گذشته بود، واقعیتی تلخ را به تصویر کشید؛ دریچه‌های رودخانه بسته شد تا آبگیری آغاز شود.
به گفته سرپرست کمپین حمایت از نجات چشمه بل، «قرار نبود آبگیری شود، ناگهان به روستاهای اطراف اعلام کردند که فردا سد آبگیری خواهد شد. آن‌قدر ناگهانی بود که وزیر نیرو، هم در مراسم آبگیری حضور نداشت. حتی از مسئولان محلی، فرماندار و استاندار هم حضور نداشتند.»
آبگیری ناگهانی مشکوک است؛ در منطقه شایعه‌ای پیچیده، «سازه بتنی که قرار بود، بین دریاچه سد و کانی بل قرار بگیرد و از چشمه و آب ارزشمند آن حمایت کند، ترک برداشته و نشت می‌کند. پیمانکار برای اینکه به مشکل برخورد نکند و مبادا مسئولان جلوی آبگیری سد را بگیرند، آبگیری را زودتر آغاز کرده تا دیواره زیر آب برود و نشتی آن مشخص نشود.»
این شایعه دهان به دهان می‌چرخد، حتی اعضای کمپین حمایت از نجات چشمه (کانی) بل هم این شایعه را روایت می‌کنند و از مشکوک‌بودن این آبگیری ناگهانی خبر می‌دهند. «از یکم آذرماه یعنی یک روز پیش از آغاز آبگیری عکس داریم که نشان می‌دهد، دیواره بتنی نشتی دارد و نمی‌تواند از چشمه بل حمایت کند. اما از دیروز که آبگیری آغاز شده، اجازه نمی‌دهند که به محدوده دریاچه سد و نزدیکی چشمه بل برویم و وضع چشمه و سازه بتنی را ببینیم و بررسی کنیم.
کارگران سازنده سد، نشت سازه بتنی و مقاوم‌نبودن آن برای حمایت از کانی بل را تأیید می‌کنند اما کسی به این موضوع توجهی نمی‌کند.»
این را مختار هاشمی سرپرست کمپین حمایت از نجات چشمه بل به «شهروند» می‌گوید. حالا به نظر می‌رسد که شصت‌وچهارمین میراث طبیعی کشور با غرق‌شدن تنها یک دیوار فاصله دارد.
او با اشاره به اینکه در دو‌سال اخیر، فشارهای بسیاری به کارفرمای ساخت سد داریان، وارد شده و محیط‌زیست هم به دلیل تخریب چشمه بل با ساخت این سد و آبگیری آن موافق نبوده است، ادامه می‌دهد: «کارفرما متعهد شده بود که درجریان اجرای این پروژه چشمه بل را نجات دهد و پس از نجات چشمه، آبگیری سد را آغاز کند اما معلوم نیست این دیواره بتنی تا چه حد می‌تواند از چشمه حمایت کرده و آن را نجات دهد. با صحبت‌هایی که کارگران و افرادی که درحاشیه سد حضور دارند، مطمئن هستیم که پس از آبگیری، فشاری که به بدنه این دیواره وارد خواهد شد، دیواره آسیب می‌بیند و به این ترتیب، جلوگیری از تداخل آب چشمه و آب سد، قابل کنترل نخواهد بود و آب چشمه با آبی که در دریاچه سد جمع می‌شود، تداخل پیدا خواهد کرد.»
به روستاییان گفته شده که راه‌های ارتباطی به حریم دریاچه قطع شده و دسترسی به چشمه بل هم بسته است، تنها خواسته‌اند تا زودتر از موعد و به صورتی کاملا ناگهانی سد را آبگیری کنند. کار به‌حدی ناگهانی بوده که وزیر نیرو و هیچ‌کدام از معاونانش در این مراسم حضور نداشته‌اند. به گفته هاشمی، «برای آبگیری سد از اداره کل محیط‌زیست کردستان دعوت شده بود، اما شنیده‌های ما حاکی از آن است که مسئولان این اداره کل اعلام کرده‌اند که با این اقدام مخالف هستیم، زیرا چشمه بل نجات پیدا نکرده است و شما با این کار به محیط‌زیست آسیب وارد کرده‌اید.»
سرپرست کمپین حمایت از نجات چشمه بل یادآوری می‌کند که «در مراسم صبح دوشنبه که حواشی و سروصدای بسیاری را در منطقه با خود همراه کرده بود، از مسئولان استان کردستان کسی حضور نداشت و تنها مسئولان شهرستان پاوه حاضر بودند.»
بیاطلاعی وزیر نیرو از آبگیری سد داریان
روز دوشنبه، چند ساعتی پس از آغاز آبگیری سد داریان، وزیر نیرو و معاونانش میهمان کمیسیون عمران مجلس بودند. میهمانانی که از آبگیری سد و اتفاقاتی که در کردستان درجریان بود، خبری نداشتند و توسط اعضای کمیسیون عمران مجلس، درجریان آبگیری سد و حواشی آن قرار گرفتند.
حامد قادرمرزی نماینده مردم قروه و دهگلان درمجلس، دراین‌باره می‌گوید: «دیروز وزیر نیرو و معاونانش به کمیسیون عمران مجلس آمده بودند. بحث آبگیری ناگهانی سد داریان درحالی که الان فصل آبگیری نیست، مطرح شد و دلیل این آبگیری ناگهانی را از وزیر و معاونانش جویا شدیم، اما وزیر نیرو و معاونانش اظهار بیاطلاعی کرده و اعلام کردند که از آبگیری سد خبری ندارند و این فصل، فصل آبگیری نیست.»
تعجب و بی‌خبری وزیر نیرو و معاونانش در این جلسه مشترک، درحالی به اوج رسید که کارفرمای سد داریان، به پیگیری‌ها و تماس‌های مسئولان وزارت نیرو پاسخ هم نمی‌داد تا دلایل آبگیری ناگهانی، آن هم درفصلی که فصل آبگیری نیست، مشخص شود. قادر مرزی ادامه می‌دهد: «حاج رسولی‌ها معاون وزیر نیرو، هم از این آبگیری تعجب کرده و می‌گفت که سد وقتی آبگیری شود، باید به ما تحویل داده شود، چگونه است که آبگیری شده، این‌طوری نیست.»
عضو کمیسیون عمران هم به نگرانی‌های زیست‌محیطی و آینده نگران‌کننده‌ای که در انتظار چشمه بل است، اشاره می‌کند: «کار به لحاظ زیست‌محیطی نادرست است و اجرای آن توجیه ندارد با این اقدام چشمه بل نابود خواهد شد. این چشمه توان تامین آب شرب حدود چهار‌میلیون نفر را داراست که با آبگیری سد، از بین خواهد رفت و به همین دلیل، سازمان حفاظت محیط‌زیست هم مخالف اجرای این پروژه و آبگیری سد داریان است.»
آبگیری سد به صورت ناگهانی و بدون اطلاع مسئولان آغاز شده و قادر مرزی دراین‌باره هم می‌گوید: «کاری از دست ما برنمی‌آید. در این شرایط بهترین کار کمپین‌های مردمی، ورود مقامات محلی و نمایندگان استانی است تا جلوی ادامه آبگیری را بگیرند. کانی بل نابود شود، بخشی از محیط‌زیست کشور نابود خواهد شد.»
او ادامه می‌دهد: «اگر این اتفاق بیفتد، وزارت نیرو، وزارت تخریب محیط‌زیست کشور خواهد بود. اتفاقی که دیروز درکمیسیون عمران مجلس شاهد آن بودیم، نشان از ناهماهنگی‌های جدی در این وزارتخانه داشت، چگونه می‌شود پروژه‌ای ملی با حواشی بسیار آبگیری شود و نه وزیر از آبگیری آن خبر داشته باشد و نه معاونش؟»
تکرار ماجرای سد گتوند با داستانی تازه
ماجرای پوشش رسی و تپه نمکی که سد گتوند را به شورآبه تبدیل کرد و میلیون‌ها مترمکعب آب شیرین را به آبی شورتر از آب خلیج‌فارس تبدیل کرد، هنوز از ذهن‌ها پاک نشده و حالا داستان دیواره بتنی ترک خورده و چشمه بل، قرار است روایتی جدید از کوتاهی سدسازان درقبال محیط‌زیست باشد. سال ٩٠ بود که حواشی وجود تپه نمکی در نزدیکی دریاچه سد گتوند و جلوگیری از آبگیری این پروژه حواشی بسیاری با خود همراه کرد. منتقدان آبگیری سد فریاد می‌زدند که سد آبگیری شود، تپه نمکی را درخود حل خواهد کرد و به جای آب شیرین، آبی شور و غیرقابل استفاده خواهیم داشت. درهمان سال، پیمانکار پروژه راهی برای نجات آبی که پشت سد جمع می‌شد، مطرح کرد. پتوی رسی، راهکار پیمانکار پروژه نام گرفت.
قرار بود روی تپه نمکی را پتوی رسی بکشند تا آب را از نمک محافظت کند. مخالفت‌ها با این راهکار، بی‌نتیجه بود و سد آبگیری شد. آب، پتوی رسی را شست و پس از مدتی کوتاه، هشدارها واقعی شدند. آب شور شد و روی دست کشور ماند.
زمان زیادی از این اشتباه نگذشته که کارفرمای سد داریان قصد دارد برای محافظت از چشمه بل دیواره‌ای بتنی بسازد تا از مخلوط‌شدن آب چشمه و آبی که پشت سد جمع می‌شود، جلوگیری کند. دیواره یا سازه‌ای که به گفته محلی‌ها و اعضای کمپین نجات چشمه بل، ترک برداشته و امکان حمایت از چشمه را نخواهد داشت و به نظر می‌رسد که راهکار پیمانکار سد داریان هم همچون سد گتوند، نتیجه‌ای جز آسیب‌دیدن محیط‌زیست و غرق‌شدن چشمه تاریخی داریان که شصت‌وچهارمین میراث طبیعی کشور است نخواهد داشت.
47304
نظر شما