چه رازهایی در عدد چهل و اربعین گرفتن نهفته است؟/ سوگواری اهل بیت در اولین اربعین

«چهل» ضرورت بلوغ است، مرز رسیدن به تکامل. کاروان اسرا چهل روز است که منزل به منزل پیام‌دار عاشورا بوده تا در تمام تاریخ بشکفد و «زینب» بزرگ پیام‌رسان همه تاریخ، در اربعین بر قله ایستاده است... / پرونده خبرآنلاین در سالروز اربعین حسینی

 

 

 

روضه اربعین

آنچه در فایل صوتی ایتدای این مطلب می شنوید، بخشی از روضه اربعین آیت الله آقا مجتبی تهرانی (که روحش قرین رحمت الهی باد) در سال 90 است. آقا مجتبی که خود در اربعین سال 91 از این دنیا رفت در این سخنان زیارت اولین زائر کربلا، جابربن عبدالله انصاری را شرح می دهد.


بازگشت کاروان اسیران اهل بیت از شام و رسیدن به کربلا در روز اربعین

اربعین بازگشت غافله ای است به کربلا که حدود 215 روز آرامش به خود ندیده است و چهل روز سخت و دشوار و غم بار را پشت سر گذاشته است، قافله ای که باید در اوج شکستگی باشد اینک سرافراز و پیروز باز می گردد، شرنگ شکست را در کام عبیدالله زیاد و یزید ریخته است. قدرت غاصبانه آنان را به باد انتقاد گرفته است و پرده های دروغ و فریب و تزویر را پس زده است تا تماشای حقیقت را ممکن سازد.
اربعین تجسم رسوایی ستم است و پیروزی حق مظلوم... دکتر محمدرضا سنگری در پژوهش های خود درباره اولین اربعین کربلا و بازگشت کاروان اهل بیت چنین می نویسد:

سوگواری اهل بیت در کربلا

روز اربعین از کدام سو، کاروان اسیران به کربلا رسید به درستی معلوم نیست. می توان احتمال داد که از همان ساحل فرات قدم به زمین کربلا گذاشته باشد. زمینی که چهل روز پیش شاهد شهادت یاران، غارت و آتش زدن خیمه ها و به اسارت گرفتن داغ دیدگان و وارثان شهدا بوده است. در هنگام ورود صدها یاد و نشان، خاطرات گذشته و داغ های پیشین را تازه می کند.
هیچ گزارشی از دیدار و گفت و گوی دو کاروان -کاروان اسیران بازآمده از شام و کاروان جابر بن عبدالله انصاری- گزارش نشده است اما همین که زمین کربلا پیدا شد، همگان خود را از مرکب ها فروافکندند.
در این هنگام چشم ها دیگر بار با خاک کربلا آشنا شد. غم ها تازه گردید و زخم های پیشین سرباز کرد. همگان گریبان چاک زدند، موها پریشان کردند و گدازه های اندوه پنهان، از دل ها سربرآورد. چند روزی در آنجا ماندند و آنگاه به مدینه سفر کردند.
درنگ کاروان را در کربلا سه روز نوشته اند و نیز این که زنانی از اطراف -احتمالا زنان بنی اسد- به کربلا آمدند و حضرت زینب و ام کلثوم در میان آنان آمدند. شاید اینها همان کسانی بودند که 37 روز پیش در دفن شهدا امام سجاد را یاری دادند.

حضرت زینب در میان این زنان می گریست و می گفت: وااَخاهُ، واحسیناهُ، وا حبیب رسول الله ...
در کنار حضرت زینب، ام کلثوم زمین کربلا را مرور می کرد و خود را کنار مزار برادرش حسین رساند و گفت: الیوم مات جدی محمد المصطفی.
و زنان دردمندانه و سوگمندانه با هم می گفتند: وا مصیبتاه، واحسناه، واحسیناه.

هنوز نشان از خیمه های سوخته باقی بود. گودال قتلگاه چشم در چشم بازآمدگان داشت. زمین از نیزه ها و تیرها و شمشیرهای شکسته نشان داشت. کودکان با مشاهده این صحنه ها بلند بلند می گریستند.

حضرت زینب و ام کلثوم همراه زنان و کودکان گرد مزار اباعبدالله حلقه زدند. هر یک به زبانی ماجراهای رفته را باز می گفت. ام کلثوم مزار برادر را در آغوش گرفت و گفت: فدایت شوم برادر، تو را کشتند و جایگاه و عظمت تو را درنیافتند. بدنت را برهنه رها کردند و تو را شهید کردند در حالی که لب هایت خشکیده و کامت تشنه بود و هیچ کس در آن لحظه بر تو و خانواده ات ترحم روا نداشت.

درباره این سفر چند نکته گفته شده است:

1. همزمانی ورود دو قافله -جابر و امام سجاد- به کربلا
2. تعدادی از زنان بنی هاشم از مدینه همراه جابر به کربلا آمدند.
3. سه روز عزاداری در کربلا برگزار شد.
4. حضرت رباب پس از سه روز با قافله بازنگشت و در کربلا ماند و یک سال بعد در کربلا درگذشت. او در سایه نمی نشست و آب خنک نمی نوشید چرا که به یاد تن عریان امام حسین زیر آفتاب و لب های تشنه او بود.
5. جمعی از زنان اطراف در سوگ و داغ و درد، زنان بنی هاشم را همراهی می کردند.

اسرار عدد چهل و دلیل گرفتن اربعین برای امام حسین(ع)

ویژگی عدد چهل درباره امام حسین(ع) / اربعین و عدد چهل خصوصیتی دارد که دیگر ارقام آن را ندارد. غالب انبیای الهی در سنّ چهل سالگی به رسالت مبعوث شدند و ملاقات خصوصی حضرت موسی (علیه السلام) و ذات اقدس الهی چهل شب بود و در نماز شب سفارش شده است که چهل مؤمن را دعا کنید و همسایگان را تا چهل خانه گرامی بدارید. این ها نشان می دهد که عدد چهل از برجستگی خاص برخوردار است... اهمیت زیارت اربعین، ویژگی عدد چهل درباره امام حسین (ع)، زیارت مأثور در اربعین و گریه بر امام حسین (ع) را از نظر آیت الله جوادی آملی {اینجا} بخوانید.

دلیل بزرگداشت اربعین / باید دید در کهن‌ترین متون مذهبی ما، از «اربعین» چگونه یاد شده است. به عبارت دیگر، دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟ مهمترین نکته درباره اربعین، روایت امام عسکری(ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف از ایشان نقل شده، زیارت اربعین را یکی از پنج نشانه مؤمن دانسته‌اند. این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده، به اربعین امام حسین(ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است. اما اینکه منشأ اربعین چیست، باید گفت، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده است...

در ارتباط با اربعین، چند نکته را هم باید توضیح داد که یکی از آنها درباره «عدد چهل» است. نخستین مسأله‌ای که در ارتباط با «اربعین» جلب توجه می‌کند، تعبیر اربعین در متون دینی است. ابتدا باید نکته‌ای را به عنوان مقدمه یادآور شویم:

اصولا باید توجه داشت که در نگرش صحیح دینی، اعداد نقش خاصی به لحاظ عدد بودن، در القای معنا و منظوری خاص ندارند؛ به این صورت که کسی نمی‌تواند به صرف اینکه در فلان مورد یا موارد، عدد هفت یا دوازده یا چهل یا هفتاد به کار رفته، استنباط و استنتاج خاصی داشته باشد. این یادآوری، از آن روست که برخی از فرقه‌های مذهبی، بویژه آنها که تمایلات «باطنی‌گری» داشته یا دارند و گاه و بیگاه خود را به شیعه نیز منسوب می‌کرده‌اند، و نیز برخی از شبه فیلسوفان متأثر از اندیشه‌ای درباره اعداد یا نوع حروف بوده و هستند... متن کامل یادداشت دکتر رسول جعفریان درباره دلایل بزرگداشت اربعین را {اینجا} بخوانید.

اربعین در فرهنگ اهل بیت (ع) / واژه «اربعین‏» در متون دینى و مجموعه‏ هاى حدیثى از ارزش والایى برخوردار است. آثار حفظ چهل حدیث، اخلاص عمل در چهل روز و دعاى عهد در چهل صبح، كمال عقل در چهل سالگى، دعا براى چهل مؤمن، شهادت چهل مؤمن براى میت، برگزارى عبادت در چهل شب چهارشنبه براى دیدار حضرت ولى عصر علیه السلام و بعثت غالب انبیاء در چهل سالگى، از جمله مواردى است كه ارزش و جایگاه این اصطلاح اسلامى و عرفانى را مشخص مى‏ سازد.

«اربعین‏» از اصطلاحات رایجى است كه در متون اسلامى كاربرد زیادى دارد، مثلا در برخى از روایات به عنوان نماد كمال، حدى براى تصفیه باطن و ... قلمداد شده است. برخى از موارد كاربرد این واژه كه در فرهنگ اسلامى به مناسبت هاى گوناگون از آن یاد شده و گاهى پیام هاى اخلاقى و دستورهاى الهى با آن همراه شده است را در قالب سى نكته در {اینجا} بخوانید.

اسرار اربعین و رد تردیدها و ابهام ها / بيستم ماه صفر المظفر يا همان اربعين؛ چهلمين روز پس از فاجعه جانسوز کربلا و شهادت امام حسين (ع) و ياران با وفايي است که مانند آنها را تاريخ به خود نديده بود و ديگر هم نخواهد ديد. اين روز داراي قداست فراوان و آداب ويژه و در خور تاملي است. سنت بزرگداشت «اربعين»، در ميان پيشوايان دين، تنها براي سالار شهيدان مرسوم و مورد توصيه و تاکيد است؛ تا آنجا که « زيارت اربعين» از نشانه هاي ايمان معرفي شده است. چرا؟ رمز تاکيد بر «چهل» چيست؟ در اربعين چه اتفاقي افتاد و چه بايد کرد؟ نوشتار دکتر محسن اسماعیلی برای پاسخ اين پرسش ها را در {اینجا} بخوانید.

چرا فقط برای امام حسین (ع) روز اربعین تعیین شده است؟ / اربعین یعنی گذشت چهل روز از مصیبت جانگداز شهادت سرور و سالار شهیدان. اما چرا فقط برای امام حسین (ع) روز اربعین تعیین شده و برای امامان دیگر و حتی پیامبر اکرم (ص) مراسم روز اربعین نداریم؟ پاسخ این پرسش را در {اینجا} بخوانید.

مأخذشناسی اربعین حسینی / معرفی منتخبی از آثار و پژوهش‌ها در چند حوزه الهیات، تاریخ و ادبیات و علوم اجتماعی با رویکرد مردم‌شناسی را می توانید در {اینجا} بخوانید.

نخستین زائر قبر امام حسین(ع)

جابر بن عبدالله انصاری؛ نخستین زائر قبر امام حسین(ع) بود. منابع تاریخی زیارت قبر امام حسین(ع) را توسط جابر دو گونه، گزارش کرده اند. گزارش نخست از طبری شیعی است که زیارت جابر را همراه با عطیه عوفی، به طور مسند و با تفصیل گزارش کرده، اما در آن، سخنی از ملاقات وی با اهل بیت امام حسین(ع) به میان نیاورده است. گزارش دوم از سید ابن طاووس است که زیارت جابر را بدون همراهی عطیه و به اختصار، بیان کرده و به دنبال آن، ملاقات جابر را با اسرای اهل بیت(علیهم السلام) که از شام بازگشته‌اند، آورده است. گزارش طبری و گزارش ابن طاووس در این باره را {اینجا} بخوانید.

 

گزارشی از اتفاقات اولین اربعین در کربلا

پیاده‌روی اربعین یکی از بزرگترین اجتماعات بزرگ سالانه مسلمانان جهان است. اما این سنت حسنه چطور وارد شده و در اولین اربعین حسینی چه گذشته است؟

زیارت امام حسین علیه‌السلام، ۴۰ روز پس از روز عاشورا، یکی از سنت‌های برجسته در میان مردم، عالمان و بزرگان شیعه است. شکوه و عظمت زیارت اربعین تا آنجاست امام حسن عسکری علیه‌السلام، آن را یکی از نشانه‌های پنج‌گانه مومنان می‌داند. گزارشی از اتفاقات اولین اربعین در سرزمین کربلا و مرسوم شدن پیاده روی برای اربعین را {اینجا} بخوانید.

/6262

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 484371

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 5 =