فحش بخور، تحقیر شو، استخدامت می‌کنیم!/ پروژه عجیب قابلیت‌سازی شرکت راه‌آهن

زهرا مهاجری: اواخر سال گذشته بود که شرکت راه آهن یک آگهی استخدام تحت عنوان "استخدام در پروژه قابلیت سازی راه آهن" را منتشر کرد که در مدت تعیین شده برای ثبت نام اولیه، 35 هزار نفر در این پروژه ثبت نام کردند.

آزمون مرحله اول، اسفندماه سال گذشته برگزار شد که طی آن همه 35 هزار نفر ثبت نامه کننده در امتحانی کتبی شرکت کردند. به گفته شرکت کنندگان اکثر سوالات این آزمون در حوزه روانشناسی بود و پیش از آن هم به داوطلبان گفته شده بود که نیاز به مطالعه خاصی نیست و با اطلاعات شخصی خودشان بیایند.

یک ماه بعد، یعنی فروردین ماه 94، اسامی پذیرفته شدگان مرحله اول آزمون اعلام شد و 2 هزار نفر به مرحله دوم آزمون راه یافتند. آزمون مرحله دوم فروردین ماه بین همان دو هزار نفر برگزار شد که شرکت کنندگان در آزمون، با سوالات تشریحی طولانی و وقتگیر مواجه شدند.

این مرحله از آزمون هم بنا به ادعای چند شرکت کننده، هیچ منبع خاصی برای سوالات نداشت و سوالات بیشتر از آن که علمی باشند، به آزمون شخصیت شبیه بودند.

به گفته شرکت کنندگان برای برخی از سوالات باید پاسخ های بسیار طولانی داده می شد که باعث شد این آزمون بسیار بسیار وقتگیر و طولانی باشد.

دو ماه بعد، نتیجه آزمون تشریحی مرحله دوم اعلام شد و 560 نفر به عنوان واجدین شرایط راهیابی به مرحله بعد انتخاب شدند.

بعد از آن، طبق اعلام شرکت راه آهن، نتایج آزمون مرحله دوم طی سه مرحله اعلام شد و قبول شدگان می توانستند در آزمون مرحله سوم که طی هفت دوره برگزار می شد شرکت کنند.

آموزش‌های نامتعارف

دعوت شدگان به مرحله سوم، در این مرحله با دوره های آموزشی و کارگاهی به جای آزمون مواجه شدند.

یکی از راهیافتگان به این مرحله به خبرآنلاین می گوید: برای گذراندن دوره به ستاد مرکز راه آهن در خیابان آرژانتین رفتیم. قبول شده ها را در چند گروه دسته بندی کرده بودند و برای هر گروه یک زمانی را برای گذراندن دوره تعیین کرده بودند. دوره توسط یک کارشناس بسیار سرشناس اداره می شد. او که خودش را استاد دانشگاه و متخصص و مشاور در زمینه مدیریت معرفی کرد، بحث های مختلف مدیریتی را تشریح کرد و نگرش های مدیریتی، تصادهای مخرب و سازنده و کارهایی که یک مدیر باید بلد باشد را تعلیم می داد.

این شرکت کننده، درباره رفتارهای این استاد، می گوید: او از سالها زندگی کردنش در انگلیس می گفت. رفتارهای پروفسور انگلیسی خیلی خاص بود. به راحتی از کلمات رکیک استفاده می کرد و به کسی که از او سوال می کرد فحش می داد یا آب روی سرش می ریخت و همه این ها را با این مفهوم که همه ما یک سری اخلاق های تغییرناپذیر داریم توجیه می کرد و می خواست عکس العمل شرکت کنندگان دوره را در برابر این جور اعمال ببیند.

یکی دیگر از شرکت کنندگان که از رفتارهای استاد دوره بشدت ناراحت و ناراضی است می گوید: "استفاده از بعضی واژه ها آن هم در حالی که در کلاس خانم و آقا در کنار هم حضور داشتند خیلی اذیت کننده بود. استاد از موضع بالا به پایین به بچه ها نگاه می کرد و ایرانی ها را بی عرضه، چند شخصیتی و دارای اخلاق های تغییرناپذیر می دانست و برخوردهای زننده داشت. مثلا یک بار فردی از او پرسید شما چند ساله هستید و استاد با آن تحصیلات و جایگاهی که خودش می گفت، در جواب، بلافاصله و پرخاشگرانه گفت: به تو چه!"

این کلاس ها که از صبح اول وقت شروع می شد، تا ده شب طول می کشید و علاوه بر آموزش پروفسور، کارگاه هایی برای کار گروهی هم داشت. لیدر هر کدام از گروه ها، یک پروژه برای هر گروه تعریف می کرد و از آن ها می خواست که آن را به طور گروهی انجام بدهند. یک مسئله طرح می کرد که می بایست اعضا آن را به کمک یکدیگر حلاجی و حل می کردند. این مرحله ی سنگین باعث شد که خیلی از داوطلبان در همین مرحله خسته شوند و انصراف دهند. یکی از همین انصراف دهندگان می گوید: کلاس ها از 8 صبح تا ده شب طول می کشید و بعد کار گروهی تعریف می شد که به ما می گفتند ان قدر کاری که باید انجام بدهیم سنگین است که ممکن است تا چهار صبح ادامه داشته باشد. باید این همه ساعت بیدار می ماندیم و روی کار گروهی تمرکز می کردیم که با این که جای اسکان و شرایط رفاهی مهیا بود اما کم آوردیم و دیگر شرکت نکردیم.

پس از تمام شدن این مرحله، قرار است 200 نفر جذب شوند که شرکت کنندگان مدعی هستند هنوز به آنها دقیق توضیح داده نشده برای چه کاری به خدمت گرفته می شوند. اگر چه در طول دوره همان پروفسور معروف بارها تاکید کرده بود که در صورت پذیرفته نشدن در آزمون مرحله سه باز هم متقاضیان رزومه هایشان را برای او بفرستند چرا که او با شرکت های مختلف در تماس است و می تواند برایشان کار پیدا کند!

رایگان بودن برگزاری این آزمون و البته دوره های وقت گیر و مفصل آن که توسط اساتید مطرح اداره می شد، یکی از نکات جالب این طرح برای شرکت کنندگان است. یکی از شرکت کنندگان می گوید: در کشور ما هر آزمونی که می خواهند بگیرند یک حداقل مبلغی را برای برگزاری تعیین می کنند. این که این آزمون در این سطح و با این تعداد زیاد برگزار و تصحیح شد و به مرحله های بعد کشید و هیچ هزینه ای از شرکت کنندگان گرفته نشد، برای ما عجیب بود.

این متقاضی استخدام در راه آهن می گوید که پیش از ثبت نام به داوطلبان شهرستانی هم قول اسکان رایگان داده شده بود و در طول دوره همواره به ما تاکید و گوشزد می کردند که ما به شما رسیدگی زیادی در این مدت خواهیم کرد.

یکی دیگر از شرکت کنندگان در آزمون نظر جالب دیگری دارد. می گوید با توجه به آزمون اولیه که سوالات روانشناسی داشت و دومی که در حوزه مدیریت بود و برگزاری دوره سوم با آن شرایط، به نظر می رسد این دوره به اصطلاح قابلیت سازی و یا قابلیت سنجی، یک طرح تحقیقاتی بزرگ روی یک نمونه با یک جامعه آماری کوچک است. آزمون های شخصیت شناسی، تست های روانشناسی، رایگان بودن دوره ها، بررسی عکس العمل ها و کارگروهی هایی که هر کدام به یک هدف خاص برگزار می شد، این شبهه را به وجود می آورد که این گروه صرفا برای استخدام این مراحل را نمی گذرانند و هدف بزرگتری پشت این ماجراست.

راه آهن: شوخی می کنید؟!

اما در همین رابطه، سکری، مدیر روابط عمومی شرکت راه آهن توضیحاتی را ارائه می دهد. او می گوید که این پروژه سال گذشته هم انجام شد که از بین 13 هزار نفر، 100 نفر جذب شدند و در این مرحله، که مرحله دوم پروژه قابلیت سازیست قرار است بین 100 تا 200 نفر را جذب کند.

سکری می گوید: شرکت راه آهن می خواست که با جذب نیروی کیفی آینده بدنه مدیریت سازمان را قوی تر کند و به همین منظور لازم بود که چنین سرمایه گذاری انجام شود. به همین منظور سعی کردیم با حداقل هزینه ای که از متقاضیان می گیریم، مراحل آزمون را برگزار کنیم و این مراحل طوری باشند که واقعا نیروهای کیفی و نخبه و با ارزش بالا بیایند.

این مسئول روابط عمومی در مورد ادعای برخی شرکت کنندگان در دوره که نحوه برخورد استاد را مناسب نمی دانستند گفت: فردی که برای این کار انتخاب کردیم استاد دانشگاه در داخل و خارج از کشور است و بسیار بنام و مشهور. ایشان شیوه خود را برای تدریس دارد اما چیزی که به آن بشود گفت تحقیر یا توهین در اعمال ایشان مشاهده نکردیم.

سکری گفت: این که مراحل آزمون بسیار سخت و طولانی بود را قبول دارم و تنها کسانی می توانستند از این مراحل عبور کنند که قابلیت های خاصی داشته باشند. آن ها پروسه های مختلف را می گذرانند و موارد آزمونیشان فقط روانشناسی نیست بلکه هم از نظر علمی، هم فنی، هم اجرایی و عملیاتی مورد آزمون قرار می گیرند.

مدیر روابط عمومی شرکت راه آهن در مورد انتقادات به دوره هم گفت: معمولا این ادعاها از سوی کسانی مطرح می شود که در مراحل پذیرش ناکام مانده اندو نتوانستند از مراحل سخت و زمان بر ما که به دنبال جذب نیروی کیفی است بگذرند.

در حال حاضر از آن دسته از داوطلبان که مرحله سوم را توانسته اند پشت سر بگذارند خواسته شده تا مدارک و رزومه شان را در سایت مخصوص بارگذاری کنند و منتظر بمانند ببینند این فرایند طولانی و خاص برایشان چه قابلیت های شغلی و در نهایت چه شغلی را ایجاد خواهد کرد.

47304