به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، کتاب «ادبیات مانوی»، اثر مشترک مهرداد بهار و ابوالقاسم اسماعیل‌پور، گزارش دست‌نوشته‌های منثورِ پارسی میانه و پهلوی اشکانی از آثار مانی و مانویان است. در این کتاب به زندگی مانی و آثار و پژوهش‌های مانوی هم پرداخته شده است. تصویرهایی از هنر مانوی و بحثی در تاریخ اندیشه‌های گنوسی هم بخش‌های تکمیلی کتاب محسوب می‌شود.
در مراسم رونمایی این کتاب، ابوالقاسم اسماعیل‌پور با گرامیداشت یاد استاد خود، مهرداد بهار، گفت: «کار بر روی کتاب حاضر در سال ۱۳۶۷ و در خانه‌ی استاد بهار آغاز شد. در آن زمان در دوره‌ی دکتری فرهنگ و زبان‌های باستانی دانشجوی ایشان بودم و به تشویق ایشان کار گزارش متن‌های مانوی را دنبال می‌کردم تا اینکه بعد از یک سال به استاد پیشنهاد کردم که جستار در ادبیات مانوی به‌صورت یک کار مشترک پژوهشی درآید. کار را طبق وسواس‌های عملی دکتر بهار ادامه دادیم و حاصل، کتابی است که منتشر شده است. متأسفانه امروز نه استاد بهار در نزد ما هستند و نه ناشر خوش‌ذوق و دقیق کتاب، محمد زهرایی.»
دکتر بدرالزمان قریب با اشاره به نوع تقسیم‌بندی کتاب گفت: «این اثر به‌قدری به دقت نوشته شده و چنان با دقت منتشر شده است که هرآنچه در مورد مانویت بخواهید فوری می‌توانید پیدا کنید و خاصه بخش تاریخ گنوسیسم آن گوهر گرانبهایی است که نظیر ندارد. من تا به حال منبعی را ندیده‌ام که اینطور جامع و دقیق به ارائه‌ی اطلاعات درباره‌ی گنوسیسم پرداخته باشد. هم زنده‌یاد بهار خوش‌قلم بود و هم دکتر اسماعیل‌پور نویسنده‌ی توانایی است. مهرداد بهار، مجموعه‌ای بود از دانش‌های اسطوره‌شناسی، زبان‌شناسی، زبان‌های باستانی، تاریخ و فلسفه و مشخص است که فردی با آن جامعیت، وقتی قصد نوشتن می‌کند، سطرهای درخشانی به یادگار می‌گذارد.»
قریب در ادامه به زندگی مانی اشاره کرد و یادآور شد: «آنچه فکر می‌کنم در زندگی مانی اثر زیادی گذاشته محل تولد و خانواده‌ای است که در آن بزرگ شده است. مانی ۲۴ آوریل ۲۱۶ میلادی جایی نزدیک تیسفون در استان آسورستان، از پدر و مادری که از شاهزادگان اشکانی بودند و از اکباتان به آنجا مهاجرت کرده بودند به دنیا آمد. پدرش به فرقه‌ی مغتسله که یک فرقه‌ی روحانی بود گرویده بود. اگرچه این فرقه پایبند به دین مسیح بود، باورهای آنها زیر نفوذ گنوسیسم قرار داشت. پدر مانی از چهار سالگی، وی را در معرض آموزه‌های خاص آن فرقه‌ی عرفانی قرار داد و به نظر من تربیت دوران کودکی روی شخصیت و باورهای آتی مانی بسیار مؤثر بود. یکی دیگر از پدیده‌های مهم زندگی مانی، وجود یک همزاد است. مانی سه بار درباره‌ی این همزاد که آن را نَرجمیک می‌خواند صبحت کرده است که از دنیای روح به او پیغام می‌داده است.»
هوشنگ رهنما، دیگر سخنران نشست، با طرح بخشی از تاریخ حرکت‌های دانشجویی که به بازگرداندن تعدادی از دانشجویانی ایرانی دانشگاه‌های انگلستان، از جمله مهرداد بهار، به ایران منجر شد، خاطرنشان کرد: «تکلیف مدنی خود می‌دانم که نه تنها به عنوان مخاطب و خواننده‌ی کتاب ادبیات مانوی، نه‌تنها به عنوان همکار و دانشگاهی، بلکه به‌عنوان عضو کوچک خانواده‌ی علمی، فرهنگی و انسانیِ شادروان مهرداد بهار، از دکتر اسماعیل‌پور به‌خاطر میراث‌داری شایسته‌اش در ارتباط با این اثر مشترک‌شان با آن شادروان، از صمیم قلب سپاسگزاری کنم.»
محمد شکری فومشی، به عنوان آخرین سخنران با اشاره به اهمیت کتاب مذکور در حوزه‌ی مطالعات مانوی گفت: «این کتاب به استاد و دانشجو می‌آموزد که وقتی با یک متن پارتی یا هر متن کهن دیگر روبه‌رو شدند، چگونه باید آن را به فارسی روان برگردانند و روی آن پژوهش انجام دهند.»
شکری در ادامه با اشاره به گستره‌ی وسیع ادبیات مانوی تأکید کرد: «ادبیات مانوی فقط از متن‌های کشف شده در تورفان عبارت نیست. اساساً ادبیات مانوی محدود و محصور به شاخه‌ی ایرانی این ادبیات نیست؛ زیرا مانویت به چین و ژاپن و به جنوب اروپا و شمال آفریقا نفوذ کرده بود. ادبیات غیرایرانی مانوی بسیار غنی است و خوشبختانه بخشی از کتاب به این موضوع اختصاص یافته است.»
کتاب ادبیات مانوی، کار مشترک مهرداد بهار و ابوالقاسم اسماعیل‌پور را به تازگی نشر کارنامه در ۵۰۷ صفحه به همراه تصاویر کهن مربوط به این آیین منتشر کرده است.
۵۷۲۴۴
نظر شما