اجحاف به نویسندگان از سوی برخی ناشران/هر مولفی می تواند ناشر باشد!

درآمد:

اهمیت و جایگاه کتاب بر کسی از اهالی فرهنگ پوشیده نیست؛ اما در عمل آن چنانکه که بایسته آن است اتفاق نمی افتد. نه در حوزه حمایت مالی و نه ترویج واطلاع رسانی جایگاه برابر با سایر عرصه های فرهنگ ندارد.

به اقتضای سابقه و تجربه بیشتر فعالیتتم در حوزه کتاب و باگذشت 8 ماه از گذشت مسئولیت در ارشاد قم مجموعه گزارشاتی را در ارتباط با وضعیت فعلی کتاب قم به عنوان بزرگترین مرکز کتاب دینی کشور، صدور مجوز و چالشهای آن، ارتقای سطح ناشران و...در چند بخش تقدیم می کنم.

.در بخش اول به وضعیت فعلی نشر قم پرداخته شد و در بخش دوم بحث صدور مجوز کتاب و برخی چالشهای آن ، یخش سوم به سرانه کتاب قم و این بخش به نلاش برای ارتقای نشر قم و....

اگر فرصتی شد پس از آن سایر مسائل حوزه کتاب کشور و موسسات فرهنگی اشاره ای خواهم داشت.

کمیته رسیدگی به تقاضای اخذ پروانه نشر

درخواست های مجوز پروانه انتشارات در هیئتی باحضور متقاضی به صورت مصاحبه رسیدگی می شود تا کسانی به حوزه نشر وارد شوند که سبب ارتقای این حوزه باشند.

قبلا درخواست ها با توجه به برگه های درخواست، در کمیسیونی بررسی می شد ومواردی که موافقت می شد برای امتحان میزان آشنایی آنان با مراحل چاپ کتاب، به اتحادیه ناشران معرفی می شدند.

از اوائل امسال به منظور شناسایی متقاضیان توانمندتر و پیشگیری از ورود کسانی که به ارتقای سطح انتشارات قم کمکی نمی کنند، این هیئت تشکیل شد تا در 9 محور توانایی متقاضی ارزیابی می شود. در حقیقت تمام مراحلی که لازم است مدیر موسسه انتشاراتی رعایت کند، مورد ارزیابی قرار می گیرد. از مرحله شناخت موضوعات واولویت ها، نیاز بازار نشر،  نیاز جامعه، شناخت مولفان و فضاهای تالیف باتوجه به موضوعی که ناشر قصد فعالیت دارد. آشنایی مراحل مختلف نشر از آماده سازی و چاپی با کیفیت، شناسایی راه های اطلاع رسانی، ترویج و عرضه و پخش و دسترسی مخاطبان کتاب، اقتصاد نشر وتوانایی های مالی وی و... همه این موارد ارزیابی می شود.

از اواخر فروردین ماه، تا اوایل شهریور ماه سال جاری با تشکیل 12 جلسه ، پرونده 40 متقاضی با حضور خودشان رسیدگی شد.

 تعدادی از متقاضیان داری شناختی کافی بودند که برای مراحل بعد تکمیل پرونده اقدام شد، اما مواردی نیازمند کسب تجربه بیشتر بودند که برای کسب مهارت و دانش مربوط راهنمایی شدند وبرخی موارد هم باتوجه به سایر توانایی های متقاضی مشورت داده شد تا در عرصه های دیگر و مورد نیاز عرصه فرهنگ خصوصا کتاب، اعم از موسسات پخش یا مشاوره عرصه های مورد نیاز ناشران از قبیل حوزه های مالیاتی، حقوقی و..بپردازند.

اجحاف به نویسندگان از سوی برخی ناشران

 متاسفانه در این جلسات به موضوعی برخورد کردیم که تعداد زیادی از متقاضیان که اغلب از فضلای حوزه هستند چون رضایتی از تعامل برخی ناشران موجود ندارند، برای خلاصی از آن قصد تاسیس انتشارات مستقل را دارند، که مشورت داده می شوند چون کار نشر، حرفه ای تخصصی است وبرای توفیق در آن نیاز به دانش لازم وتجربه  ای کافی است، تلاش کنند از ظرفیت های موجود نشر استفاده کنند و وقت خود را بیشتر در همان زمینه تخصص خود که تالیف و پژوهش است، صرف کنند.

احیای ناشر مولف

در مواردی حتی با اینکه ناشران با سرمایه مولف کتاب را منتشر می کند، شاهد اجحاف فوق العاده به مولفان هستیم،  که به همین دلیل با اصرار متقاضی برای داشتن مجوز نشر روبرو هستیم. بدیهی است در صورتی که توانایی کافی داشته باشد، همراهی شده و موافقت می شود. اما اگر تجربه کاملی نداشته باشند و مصر به اخذ پروانه باشند، راهنمایی می شوند بجای تسریع در این اقدام، و تا کسب تجربه بیشتر، با انتشار چند کتاب به عنوان ناشر مولف اقدام کنند.

علاوه بر ناشران، هر شخصی که کتاب تالیف کرده می تواند با مراجعه به اداره ارشاد، با عنوان ناشر مولف، درخواست مجوز انتشارکتاب خود را داشته باشد و کتاب وی بررسی و مجوز انتشار همان کتاب به مولف داده می شود، یعنی ضرورتی ندارد مولفی که می خواهد کتاب خود را منتشر کند، حتما دارای پروانه  انتشارات باشد. چنانچه مولفانی احساس می کنند که می توانند خودشان کتاب منتشر کنند و یا اگر از اجحاف ناشران گلایه مند هستند از این طریق می توانند کتاب شان را شخصا منتشر کنند. با این شیوه و با انتشار چند کتاب می توانند توانایی و همچنین مشکلات این مسیر عملا را محک بزنند، چنانچه توانایی لازم را داشتند و همچنان علاقه مند به فعالیت به عنوان ناشر بودند با ارائه این کارنامه و سابقه، تقاضای پروانه نشر کنند.

 ضمن انکه چنانچه متقاضی پروانه نشر علیرغم عدم تایید این کمیسیون و مصاحبه همچنان اصرار داشته باشد که پروانه برای او صادر شود، ادارات کل ارشاد، طبق دستورالعمل صادره از وزارتخانه موظف هستند تا بقیه مراحل پرونده را تکمیل کنند و ضمن ذکر دلایل مخالفت خود، پرونده وی را برای رسیدگی ، به هیئت مستقر در معاونت فرهنگی وزارت ارشاد ارسال کنند. بدیهی است تصمیم نهایی در این مورد باتوجه به بررسی صورت گرفته و محتویات پرونده، به عهده این هیئت خواهد بود. هرچند قبلا این مرحله در قم انجام نمی شد و بارد درخواست متقاضی، پرونده بایگانی می شد ولی اکنون به متقاضیانی که درمصاحبه تایید نشده اند سوال می شود که اگر همچنان مصر هستند، بتوانند یک بار دیگر در تهران تقاضایشان را به محک بگذارند و حقی از آنان تضییع نشود.

امیدواریم با این دقت ها، ضمن انکه کوچکترین اجحافی نسبت به متقاضیانی که علاقه مند به فعالیت در این عرصه هستتند صورت نگیرد، شاهد حضور ناشران جدیدی باشیم که در جهت ارتقای کیفی نشر ارزشمند قم همت می کنند.انشاءالله.