طهورا شهبازی: اهوازی ها سالهاست، که با مشکلاتی زیادی دست و پنجه نرم می کند. استان جنگ زده ای که پس از جنگ زخمی بر گونه ی خود می دید و در این سالها مشکل جدیدی بر لیست دغدغه های آنها اضافه شد. حدود از یک دهه از خشک شدن تالاب ها، مشکلات در کشور های همایسه و.. باعث شده هر از چندگاهی آسمان اهواز غبار آلود شود و آبی نباشد. نفس آنها به شمارش افتاده اما در سال۹۳ اوضاع به گونه ی دیگری رقم خورد. در سال ۹۳ صدای اهوازی ها به مدد شبکه های اجتماعی و نرم افزار های پیام رسان اینترنتی بیش از سال های قبل به گوش مرکز نشینان و مسئولان رده بالای کشور رسید.
اولین موج ریزگردها هفتم بهمن ماه به اهواز رسید. هوای شهر تا یک روز قبل از آن صاف و آسمان آبی بود، اما ناگهان لایه ای گرد و غبار با باد کم رمق زمستانی به شهر رسید تا اهواز را دچار بحرانی کند که در یک دهه گذشته سابقه نداشت. به فاصله دو روز دومین موج هم از راه رسید و مدارس و ادارات را تعطیل کرد. سازمان هواشناسی اعلام کرد که دستگاه ها غلظت گرد و غبار را 66برابر حد مجاز نشان می دهند و توانایی تخمین بیش از این را ندارند. سازمان هلال احمر نزدیک به 3هزار نفر از نیروهای خود را در سطح شهر به کار گرفت و آمبولانس ها در اماکن پرتردد شهر مستقر شدند. توزیع ماسک و شیر و ماست رایگان در میادین پرتردد شهر صورت گرفت اما باز هم ده ها نفر راهی بیمارستان ها شدند.
وضعیت آلودگی هوا در روزهای بعد کما بیش ادامه داشت تا با هجوم موج سوم، باز هم غبار به اندازه ای زیاد شد که زندگی را مختل کرد. این بار باز هم شدت گرد و غبار به بیش از 66برابر حد مجاز رسید و خاک سنگینی که در هوا شناور بود، خانه ها و خیابان ها را پوشاند. نزدیک به 250 نفر راهی بیمارستان شدند و اعتراضات پراکنده مردمی از شبکه های اجتماعی به مقابل فرمانداری رسید.
با شدت گرفتن گرد و غبار مقام معظم رهبری دستور ویژه ای درباره مقابله با ریزگردها در استان‌های غربی کشور صادر کرده و دولت را موظف کردند که با تشکیل جلسه‌‌ای با حضور تمام مسئولان مرتبط، تصمیمات سریعی برای رفع این مشکل بگیرند. بعد از آن رئیس جمهوری با انتشار پیامی خود را هم نفس مردم خوزستان دانست و جلسه اضطراری برای رسیدگی به وضع هوای خوزستان تشكیل داد.
روحانی همچنین وزیر بهداشت را به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهوری برای رسیدگی به وضع سلامت مردم خوزستان با اختیارات کامل راهی این استان کرد. همه بیمارستان های دولتی، خصوصی، تامین اجتماعی و بیمارستان های وابسته به وزارت نفت هم موظف شدند بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی ناشی از ریزگردها را به طور رایگاه پذیرش و درمان کنند.
اما در میان آنچه که بیش از پیش به چشم رسانه ها نیامد، این بود که ریشه این گرد و غبار و دلایل اصلی و علمی آن چه بود و آیا نسخه دولت برای مقابله با ریزگرد ها اقدامی فوری بود یا قدمی برای حل بلند مدت آن؟
چه عواملی نفس مردم اهواز را تنگ کرد؟
ریشه گرد و غبار های اهواز تک عاملی نبود و در ابتدا تحلیل های غیر مرتبطی نیز در این رابطه مطرح می شد. به طوریکه یوسف رشیدی مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست دراین باره می کرد: علت سنجش هیدروکربن ها در شهر اهواز بررسی اثرات آنها بر سلامت مردم بود. اما در این پایش مشخص شد که میزان هیدروکربن ها چندان بالاتر از استاندارد نبوده و به نظر نمی رسد که مشکلات قلبی و تنفسی مردم این شهر از آلاینده های هیدروکربنی باشد. لازم است بخش های درمان و بیمارستان های علوم پزشکی به علاوه متخصصان سم شناسی تا مشخص شدن علت اصلی بروز این مشکلات در اهواز با سازمان حفاظت محیط زیست همکاری کنند.
اما ضیا الدین شعاعی دبیر ستاد مبارزه با گرد و غبار علت اصلی گرد و غبار را در دو عامل می داند. او عامل اول را خشکسالی معرفی می کند و می گوید: کشور بیش از ۱۷ سال است که با خشکسالی دست و پنجه نرم می کند در نتیجه رطوب زمین به مرور در حال کاهش بوده، منابع آب کاهش پیدا کرده و در نتیجه کشور با خشکسالی مواجه شده است.
او عامل دوم را نظام مدیریت منابع آبی می داند و در تشریح این عامل می گوید: متاسفانه در کشور نظام توزیع آب با مشکل روبرو است وبرنامه ریزان هنوز نمی دانند آب را باید چگونه توزیع کنند، ما کشور هستیم که سالی ۵۸۰ میلیون متر مکعب بارش داریم و زمانی که با خشک سالی مواجه می شویم باید بدانیم که این منابع را باید چگونه مصرف کنیم، به همین دلیل وقتی این منابع را از دست می دهیم تاثیر شگرف خود را بر خشک سالی و افزایش گرد و غبار های محلی را می گذارد.
نسخه دولت برای اهوازی ها کوتاه مدت یا بلند مدت؟
علاوه بر این نکته دیگری که کمتر مورد توجه قرار می گیرد این است که نسخه دولت برای حل مشکل اهواز برنامه ای است کوتاه مدت یا بلند مدت؟ دراین رابطه اما شعاعی دبیر ستاد مبارزه با گرد و غبار آب پاکی را بر روی دست جنوب نشینان می ریزد. او می گوید: مدیریت گرد و غبار امری نیست که بتوان آن را کنترل کرد و در این میان طبیعت هم نقش بارزی دارد، شرایط وقوع گرد وغبار روز به روز مهیا می شود. در حال حاضر صدها هزار هکتار زمین مستعد وقوع گرد و غبار داریم در مقابل سرعت مقابله با این شرایط کمی آرام است و در این میان مشکلات زیادی نیز وجود دارد، برای مثال زمین زراعی را نمی توان مالچ پاشی کردو در تالاب هاب نمی توان مالچ پاشی کرد.
او همچنین می گوید: ما باید اعتراف کنیم که اگر شرایط بارش به همین شکل ادامه پیدا کند در سال بعد بازهم در زمینه گرد وغبار با مشکل مواجه می شویم.
گرد و غبار به بهارستان هم رسید
البته در بحث آلودگی هوای اهواز همه چیز به اینجا ختم نشد. در این میان فضای روابط سازمان محیط زیست و طیفی از نمایندگان مجلس آغشته به ریزگردهای شد. چالش محیط زیست و مجلس از مسئله بنزین وارداتی آغاز شد، با موافقت برخی نمایندگان با اقدامی غیر همسو با اصول زیست محیطی یعنی موافقت با ساخت جاده در جنگل ابر، دو چندان شد و در مساله اهواز، فضای روابط در گرد و خاک گم شد. تا جایی که برخی بهارستانی ها علاوه بر انتقادهای گاه وبیگاه از تریبون مجلس، در اقدامی عملی، ۶۰ میلیارد تومان از بودجه سازمان محیط زیست را حذف کردند تا اعتراض به شکلی عملی اعتراض خود را به معصومه ابتکار برسانند. در گزینه آخر هم طرح ادغام سازمان محیط زیست در وزارت جهادکشاورزی تهیه کردند. بی توجه به اینکه سازمان محیط زیست، نهادی زیر نظر شخص رییس جمهور است و رییس آن، معاون رییس جمهور.
مخالفت های برخی نمایندگان با معصومه ابتکار، اما آنچنان با مسایل زیست محیطی همخوانی نداشت. در واقع عده ای از بهارستان نشینان که با امضای جاده جنگل ابر، عدم همراهیشان با محیط زیست عیان شد دربحث ریزگردها فشار بی سابقه ای را بر سازمان حفاظت محیط زیست وارد و انتقادات زیادی را علیه این سازمان مطرح کردند.
اما در این میان آنچه بیشتراز همه رنگ و بوی واقعیت گرفت سنگینی کفه شایبه سیاسی بودن این مخالفت کردن ها به کفه دل نگرانی محیط زیستی است. نمایندگانی که در سال ۹۳ حال و هوای خاک گرفته اهواز به دغدغه اصلی شان تبدیل شد تذکرات زیست محیطی و دل نگرانی محیط زیستیشان در یک سال گذشته به انگشتان یک دست هم نرسید.
46233
نظر شما