استادی که طرفدار اخلاقی عملی بود

آنانی که ایشان را از نزدیک دیده یا می شناسند برای ارائه تصویری دقیق از شخصیت این عالم ربانی کاری بس سخت دارند چرا که تجمع روحیات، ملکات و سکنات این روحانی بزرگ منش را نمی توان در یک مطلب چند خطی جمع نمود و برای اهلش ارائه کرد ولی بهر صورت دست تقدیر الهی اینک او را مهمان سفر قیامت کرده و من بر خود لازم دیدم به پاس مقام استادی در تکریم آن عالم متقی و پارسا نکاتی را یاداوری کنم.

در سال 65 که اولین بار با این عالم متقی روبرو گشتم حس فوق العاده ای نسبت به یک عالم دینی که در مراتب سیاسی هم ورزیدگی خاص داشت، در نگاهم بوجود آمد تا اینکه در گذر ایام این دلبستگی معنوی به دلایلی چند هم عمیق و هم مستحکم تر شد.
شاید اگر از تمام کسانی که آیت الله مهدوی کنی را می شناسند این سوال را کنیم که کدام وجه شخصیتی ایشان در زندگی وی بروز و ظهور چشمگیر داشته به حقیقت بر اخلاقیات به عنوان نگین بسیار پررنگ زندگی این مرد خدا تاکید می شود چرا که او بر این باور بود که منش و روحیات است که بهار دلها و روح بخش جانهاست.

به بیان دیگر آنانی که درفضای روحی و اخلاقی این شخصیت خداترس روزی یا روزگارانی را گدرانده اند به خوبی یاد دارند که ایشان همه شاگردانش را به حیات حسنه فردی و رعایت احوالات اجتماعی بر بنیاد دین دعوت می نمود که در این فضا رعایت حدود الهی و درک اقتضائات زندگی امروزی برای خود و دیگران برداشتی معقول از دین را تجلی می نمود.

از دیگر حسنات رفتاری این عالم مجاهد تاکید بر اصول اساسی دین به همراه درک و عمل به ظرافت های تعلیمات شرعی بود که شاید بر همین مشی بود که در طول دوران مسئولیتش درکمیته های انقلاب، دوران نخست وزیری تا آخرین آن یعنی ریاست مجلس خبرگان همیشه بدنبال ان بود که اعمال خود و افراد همراه را از مدار شرعیات خارج نبیند.

از دیگر ویژگیهای مبرز آیت الله مهدوی کنی به اذعان بسیاری از اهل نظر دوراندیشی و رفتارعاقلانه این استاد اخلاق در اغلب شئون حیات سیاسی بوده چرا که داشتن دقت نظر، سعه صدر و دوری از رفتارهای هیجانی در عرصه پرتلاطم سیاسی است که می تواند ارامش بخش منازعات پر دامنه اهل سیاست از یک ظرف و به میدان امدگان سینه چاک افراد و گروهها باشد که این عالم متقی در طول مسئولیت بسیاری از جایگاههای انقلاب اسلامی این حرکات را بدور از شان و اهداف این حرکت الهی می دانست.

در این دور اندیشی و عاقبت خواهی است که صاحب نظران معتقدند تاسیس یک دانشگاه که دانشجویانش ترکیبی از دروس اسلامی و غیر آن در عرصه علوم امروزی را کسب می کنند و نتیجه آن بتواند رشد نسلی آشنا به متون اسلامی و اندیشه های دیگر مکاتب باشد خود دلیلی بر آینده نگری مردی است که بر تعمیق اندیشه برپایی حکومت دینی کارا و پویا برای پاسخ به نیازهای امروزی بسیار تاکید داشت.

رفتار متدینانه برخاسته از روح دین در تمامی ابعاد زندگی بویژه عرصه سیاسی از تاکیدات این روحانی متخلق به سیره پیامبر و ائمه اظهار بود تا انجا که در حوادث و رویدادهای بسیار سخت و سهمگین دوران پس از انقلاب و یا در دوران پیروزی و ظفر ایت الله مهدوی کنی اوامر الهی را بر هر چیزی از خواست و تمنیات بشری ترجیح دادهمچنانکه در دوران دفاع مقدس در برهه های سخت تلاش در حضور پررنگ دانشجویانش در عرصه دفاع از کشور داشت ولی بر کسی اجباری نبود و بازماندگان در دانشگاه را با جدیت حمایت و تحت پوشش علمی واخلاقی قرار می داد. در عین حال به فرماندهان دوران دفاع مقدس تاکید داشت که دانشجویان دانشگاه را در جاهای مختلف و گروههای رزمی متنوع بکار گیرند تا بگونه ای حافظ جان فرزندان معنوی خود باشد.

از دیگر وجوه این استاد اخلاق اینکه او مستمع بسیار بزرگ و پرحوصله بود چرا که ایشان معتقد بود در نزاعها و درگیریهای روزمره فردی و اجتماعی همه افراد بر ملکات نفسانی خود تاکید دارند و بر دیگران است که با دقت نظر و فراغت بال به واکاوی حوادث و رویداها پراخته تا حاصل این حرکات چیزی برخاسته از عصبیت ها و منیات نباشد و بر همین مشی خداپسندانه بود که در بسیاری از بزنگاههای سیاسی همانند مدیریت بر مناصب مختلف همیشه جانب دقت نظر و نه احتیاط را پیشه خود ساخته بود.

از دیگر نکات پررنگ اخلاقی آن فقید سعید عمل به تکلیف شرعی بود چرا که در منابر و محافل مختلف وی تاکید داشت که عمل به شرع مقدس می تواند ملاک قضاوت خوبی برای اعمال افراد و نتایج ان باشد و لدا در درس اخلاق روزهای شنبه که همیشه در دانشگاه امام صادق(ع) برپا بود همیشه تمرگزی وصف ناشدنی به این تکلیف همراه با مسئولیت خواهی داشت و در بسیاری از خاطرات دوران اول انقلاب و قبول مقامهای مختلف برای خود را از این منظر می نگریست.

این نوشته فقط جبران بخش کوچکی از حق استاد اخلاقی است که منش و روش او بدلیل عامل بودن جذبه و تاثیری عمیق بر افراد می گذاشت ولی تاکید دارم که مطالعه کتاب اخلاق عملی به عنوان حاصل یک عمر تلاش و مجاهدت درونی علاوه بر تجلیات نوظهور رفتاری می تواند روزنه هایی به عالم این عالم دینی خدا ترس و با تقوا باشد. روحش قرین رحمت الهی باد