به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، دومین نمایشگاه کتاب تهران که در دولت حسن روحانی برگزار می‌شد نمایشگاهی بود که حاشیه‌های پیرامونش به اندازه خود متن اتفاق، جان گرفتند و حیات پیدا کردند با این حال متن آنقدر قوی بود که تمام این حاشیه‌ها را به کنار بزند و موجودیت خود را ثابت کند.
بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب و تمام شدن حرف و حدیث‌ها
بازدید مقام معظم رهبری از بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب، یکی از مهم‌ترین اتفاقات نمایشگاه کتاب بود. اتفاقی که توانست مخالفان دولت را به سکوت وادارد.
تا پیش از بازدید ایشان از نمایشگاه، صحبت از عدم دیدار ایشان از نمایشگاه کتاب طی سال گذشته، بهانه‌ای بود تا مخالفان بگویند این بار هم رهبری از نمایشگاه بازدید نخواهند کرد. مسئله‌ای که از آن به عنوان عدم رضایت ایشان از سیاست‌های فرهنگی تعبیر می‌شد. با این حال با حضور مقام معظم رهبری در نمایشگاه پایانی بود بر همه حرف و حدیث‌ها. بازدیدی که به گفته سیدعباس صالحی باعث شد ایشان نشر ایران را بدون روتوش ببینند.
ارشاد اجازه دخالت نهادهای دیگر برای جمع‌آوری کتاب‌ها را نداد
امسال مسئولیت چهار کمیته اصلی نمایشگاه کتاب بر عهده اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران بود. با این حال، چهره‌ای که بیش از هر کس دیگری در خبرهای نمایشگاه نامش تکرار شد، همایون امیرزاده بود. رییس هیات رسیدگی به تخلفات ناشران نمایشگاه کتاب که مدام خبر جمع‌آوری کتاب‌ها و ناشرانی که از نمایشگاه محروم شدند را به خبرنگاران می‌داد.
مواردی مانند ترویج و تبلیغ الحاد و اباحه‌گری، تحریف یا انکار مبانی نظام اسلامی، مخدوش کردن چهره امامان، پیامبران و شخصیت‌های دینی، ترویج و تبلیغ فرقه‌های مختلف مثل وهابیت و بهاییت، نفی و تخریب آموزه‌های اعتقادی و دینی، ترویج و تبلیغ فحشا و اشاعه مطالب غیراخلاق، ترویج اندیشه‌های پوچ‌گرایانه، سکولاریسم، اومانیسم افراطی، تبلیغ و ترویج فرقه‌های صوفیه و عرفان‌های شریعت‌ستیز و التقاطی، ترویج و تبلیغ موارد خرافی نظیر رمل و اسطرلاب، کف‌بینی، سحر و جادو و سنگ‌شناسی، ترویج آرای گروه محارب و غیرقانونی و ضد انقلاب و دفاع از نظام‌های سلطنتی و استبدادی و تطهیر چهره منفی آنها، اهانت به حضرت امام (ره) مقام معظم رهبری و مراجع تقلید، تبلیغ علیه قانون اساسی و انقلاب، ایجاد اختلاف و درگیری در میان طوایف قومی، گرایش‌های مذهبی، اختلال دروحدت ملی و تمامیت کشور، تمسخر و تضعیف غرور ملی، روح وطن دوستی و ایجاد روحیه خودباختگی در بستر فرهنگ و تمدن و نظامات استعماری، ترویج و تبلیغ اصول و مبانی صهیونیست و رژیم اشغالگر قدس و کلیه کتاب‌ها و آثاری که اسرائیل غاصب را به عنوان یک کشور به رسمیت می‌شناسد، ترویج آموزه‌های مغایر با فرهنگ اسلامی و رواج سبک‌های زندگی غیردینی، در حوزه هنر هم عرصه مضامین غیراخلاقی و تبلیغ افراد و جریان‌های هنری فاسد از جمله مواردی بودند که باعث می‌شدند کتاب‌ها از نمایشگاه‌ها جمع شوند.
امیرزاده در نشست مطبوعاتی که گذاشت به خبرنگاران گفت که بازرسانش کتاب‌هایی که احتمال می‌رود چنین مضامینی داشته باشند، جمع‌آوری و بعد از بررسی درباره آن تصمیم می‌گیرند.
بر همین اساس بود که خبرگزاری مهر از تعطیلی یک روزه و ممنوعیت ۲۹ ناشر خبر داد. ناشرانی که در نمایشگاه بیست و نهم حضور نخواهند داشت. یوحنا، هنرهای زیبا، هنر اول، نسیم حیات، نامه پارسی، بوستان احمدی و ... از جمله این ناشران بود.
از سوی دیگر دخالت نهادهای دیگر در جمع‌اوری کتاب‌های نمایشگاه دیگر حاشیه‌ای بود که مسئولان نمایشگاه را به واکنش واداشت. نخستین واکنش از سوی سیدعباس صالحی بود که در نشست مطبوعاتی‌اش گفت: « ما با این نگاه حرکت می‌کنیم که هیچ کس به صورت مستقیم د رحوزه مسئولیت وزارت ارشاد مداخله مستقیم نداشته باشد. امروز هم به خاطر برخی تحرک‌ها با برخی از نهادها گفت‌وگوهایی انجام داده‌ایم. ما با برخی از مجموعه‌هایی که گزارش‌هایی از آنها به دست ما می‌رسد و البته طبیعی هم هست با همین نگاه گفت‌وگو تاکید موکد کردیم که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مسئول مستقیم نمایشگاه کتاب است و مجموعه‌های دیگر بدون هماهنگی وزارت ارشاد نباید در نمایشگاه دخالت کنند.»
این برخورد محکم و موضع جدی را روز بعد از نشست مطبوعاتی، سخنگوی ارشاد نیز دنبال کرد آنجا که گفت مداخله مستقیم نهادهایی غیر از وزارت ارشاد در نمایشگاه کتاب را مناسب نمی‌دانیم و هیچ نهادی حق جمع‌اوری کتاب‌ها را ندارد.
او گفت که طی روزهای گذشته برخی از نهادها با ناشران برخورد کرده‌اند اما ارشاد اجازه ادامه این موضوع را نخواهد داد. همچنین گفت که برخی نهادها در رابطه با برخی کتاب‌ها گزارش‌هایی به ارشاد داده‌اند که ارشاد از آنها مستندات خواسته است و اگر این مستندات کافی بوده به تذکرات آنها ترتیب اثر داده و اگر نبوده ترتیب اثر نداده است.
نوش‌آبادی تاکید کرد که تصمیم‌گیرنده درباره این که چه کتاب‌هایی در کشور عرضه شود وزارت ارشاد است و سایر نهادها می‌توانند نظرشان را در رابطه با کتاب‌هابه ما اعلام کنند اما هیچ نهادی حق جمع‌اوری کتاب‌ها را ندارد.
کتاب‌های افست، بودن یا نبودن؟
موضوع پر سر و صدای دیگری که در نمایشگاه کتاب اتفاق افتاد، مسئله کتاب‌های افست بود. این بار مدیر کمیته ناشران بین‌الملل بود که درباره توزیع نسخه افست برخی کتب دانشگاهی اعتراض کرد: «متاسفم که باید بگویم ناشران دانشگاهی با دست خالی کتاب‌های اصل خارجی را یک نسخه می‌خرند و افست آن را با چندین برابر افزایش قیمت نسبت به هزینه تمام شده برای تهیه آن و البته چندین برابر قیمت کمتر ازنسخه اورجینال به فروش می‌رسانند و بعد هم اعتراض می‌کنند که چرا بن خرید کتاب و یا یارانه حمایتی خرید کتاب به بخش آنها تعلق نمی‌گیرد.»
او سالن بخش ناشران دانشگاهی را جایی شبیه به هنگ کنگ یا تایوان دانست و گفت نمی‌داند چرا هیات رسیدگی به تخلفات نمایشگاه رضایت داده تا دانشجویان و دانشگاهیان با بن‌کارت‌هایی که در اختیاردارند کتاب افست بخرند.
پول بدهید تا وظیفه‌مان را انجام دهیم!
اتفاق عجیب دیگری که افتاد رفتار نهادها و سازمان‌هایی بود که در مواجهه با نمایشگاه کتاب اتفاقات عجیبی را رقم زدند. یک نمونه‌اش شهرداری بود که همزمان با آغاز به کار نمایشگاه کتاب تهران بیلبوردها و بنرهای تبلیغاتی این نمایشگاه را از سطح شهر جمع کرد.
امیرمسعود شهرام‌نیا قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران گفت که شهرداری تهران طبق قرارداد قبلی می‌بایست تا پایان نمایشگاه بیلبوردها و بنرهای تبلغاتی مرتبط با کتاب و نمایشگاه را در سطح شهر حفظ می‌کرد اما در طرح نگارخانه‌ای به وسعت یک شهر که قرار بوده تصاویر بیش از ۱۵۰۰ تابلوی نصب شده در خیابان‌های تهران جایگزین تبلیغات شهری شوند، اشتباها پوسترها و بنرهای تبلیغاتی نمایشگاه کتاب نیز جمع‌آوری شده است.
در کنار آن شهرام‌نیا در آخرین روزهای نمایشگاه اعلام کرد که سازمان صدا و سیما برای پوشش اخبار نمایشگاه از دست‌اندرکاران آن پول خواسته است. از سوی دیگر نیروی انتظامی هم برای برقراری امنیت از نمایشگاه پول خواسته بود و این اقداماتی بود که اعتراض قائم مقام نمایشگاه کتاب تهران را برانگیخت: «امسال مسئولان نمایشگاه تصمیم گرفتند تا برخلاف هر ساله که بخشی از درآمد نمایشگاه را بابت پوشش خبری به صدا و سیما می‌دادند، این هزینه را حذف کنند و به همین دلیل صدا و سیما نیز در واکنش به این حرکت موضعی کاملا منفی را نسبت به نمایشگاه کتاب احراز کرد که این جای تاسف دارد چرا که پوشش چنین رخداد مهمی وظیفه رسانه ملی است.»
او درباره نیروی انتظامی هم گفت:«البته نیروی انتظامی نیز برای برقراری نمایشگاه مانند صدا و سیما عمل کرد و مبالغی را درخواست کرد اما باز هم به نسبت نرم‌تر عمل کرده و تا حدی مسئولیت حفظ امنیت و آرامش در نمایشگاه را به سرانجام رسانده است.»
حاشیه‌ای به نام مهدی خزعلی
اما مهدی خزعلی مدیر انتشارات حیان به تنهایی توانست بخش اعظمی از حاشیه‌های نمایشگاه کتاب را به خود اختصاص دهد. او که حضورش به گفته سیدعباس صالحی بر اثر یک اشتباه از سوی وزارت ارشاد و کمیته مربوطه در نمایشگاه شکل گرفته بود با برخورد شدیدی برای بسته شدن غرفه‌اش مواجه گشت. برخوردی که به گفته خودش کار او را حتی به بیمارستان هم کشاند. این ماجرا که می‌رفت که به یک حاشیه بزرگ تبدیل شود اما با تدبیر سیدعباس صالحی شکل و سوی دیگری به خود گرفت.
روزی که او با دسته گل و شیرینی به دیدار مهدی خزعلی و خانواده‌اش رفت و از او بابت اشتباه پیش آمده عذرخواهی کرد، روز خوبی برای رسانه‌های مخالف دولت شد تا این اتفاق را در بوق و کرنا کنند.
مشکل انتشارات حیان به دلیل چاپ نکردن کتاب طی سال‌های گذشته بود چون طبق آیین‌نامه نمایشگاه ناشری که قصد شرکت در نمایشگاه را دارد باید طی سه سال گذشته ۳۵ کتاب چاپ کرده باشد که ۱۵ کتاب آن در سال ۹۳ منتشر شده باشد اما این ناشر امسال هیچ کتابی به چاپ نرسانده بود.
اما در دیدار صالحی با خزعلی، این ناشر از رییس نمایشگاه پرسیده بود اگر ضوابط و قوانین نمایشگاه به او اجازه نمی‌داده ثبت نام کند پس چرا ثبت نام صورت گرفته و او هزینه‌هایی برای حضور در نمایشگاه کتاب متقبل شده است؟ این پرسشی بود که باعث شد سیدعباس صالحی بابت اشتباه پیش آمده از خزعلی عذرخواهی کند. چون امسال ثبت نام ناشران به عهده تشکل‌های نشر بود اما به خاطر نقص سیستم ثبت نام این ناشر بدون رعایت ضوابط نمایشگاه صورت گرفته بود.
این حرکت سیدعباس صالحی، هیاهوی بسیاری به همراه داشت. سایت‌های مخالف دولت فریاد سر دادند و از کار صالحی با عنوان‌هایی مثل نعل وارونه یاد کردند اما نشست مطبوعاتی معاون فرهنگی وزیر ارشاد جلوی همه این حاشیه‌ها را گرفت. او روبروی خبرنگاران نشست تا بگوید که کاری به آدم‌ها و علایق سیاسی‌شان ندارد: «هیچ اشکالی ندارد وقتی اشتباهی در حوزه مدیریتی انجام شد مدیر آن بخش اشتباهش را بپذیرد و عذرخواهی کند. اخلاق و معرفت اسلامی به من می‌گفت که این کار را انجام دهم و من این کار را کردم.»
بدین ترتیب، نمایشگاه کتاب و حاشیه‌هایش به مدت ده روز در صدر اخبار فرهنگی بودند. اتفاقی که از آن به عنوان مهم‌ترین اتفاق فرهنگی سال تعبیر می‌شود اما بر سر بضاعت و ماهیتش همچنان حرف و حدیث بسیار است.
۵۷۲۴۴
نظر شما