هفته نامه صدا نوشت:

 روبروی ساختمان وزارت نفت در خیابان طالقانی تهران، دو نماد گذاشته اند. «شیر چاه نفت 105 سال پیش»، «تندیس وزیر نفت شهید». اولی را شرکت انگلیسی بریتیش پترولیوم (BP) به مناسبت «یکصد سالگی کشف نفت» به ایران فرستاد، دومی را ایرانیان به پاسداشت ایستادگی و رشادت «محمد جواد تندگویان» ساختند. با نفت می توان تاریخ ایران را نوشت. آینده ایران را ساخت. «کجای دنیا سابقه دارد که قطعنامه صادر کنند بعد بیایند مذاکره کنند. من افتخار کردم وقتی دیدم شش قدرت جهانی ایستاده اند، کنار آنها جواد ما (جواد ظریف) ایستاده است. ما کشور را در شرایط تحریم اداره کردیم.» این را بیژن زنگنه گفت، در میانه هفته ای که وزیر امور خارجه انگلیس به ایران آمد. پس از توافق هسته ای وین، هر مقام خارجی که به ایران آمد، یک پایش در وزارت نفت بود. «نفت هم جزو سیاست است.» این نه تنها دیدگاه وزیر نفت ایران، که واقعیتی تاریخی است.

«شیر چاه F7»چیست و کجاست؟

نفت ایران، از عوامل مهم پیروزی قوای متفقین و انگلیسی ها در دو جنگ جهانی بود. «وینیستون چرچیل» وزیر دفاع، لرد اول دریاداری و نخست وزیر بریتانیا در دوره جنگ های جهانی، از نفت ایران بعنوان سوخت کشتی های جنگی انگلیس و ماشین نظامی متفقین استفاده کرد. همین، از عوامل مهم پیروزی قوای متفق شد. «چاه F7» میدان نفتی مسجد سلیمان در سال ۱۹۱۱ آماده بهره برداری شد. جنگ جهانی اول از ماه اوت 1914 شروع شد و درنوامبر 1918 به اتمام رسید. بر تخته سنگی که «شیر چاه F7» را روبروی ساختمان وزارت نفت نگه داشته، حک شده است که این چاه، برای پانزده سال بدون هیچ وقفه ای حدود 53 میلیون بشکه نفت تولید کرده است. بعدها انگلیسی ها شیر «چاه F7» را به انگستان بردند و بعنوان نماد تحول صنعتی به نمایش عموم گذاشتند. نقل است که از مردم بازدیدکننده شیر «چاه F7» خواسته شده بود تا به احترام، کلاه از سر بردارند. انگلیس ها بعنوان یک نماد به آن افتخار می کردند. سال 2008، همزمان با سالگرد کشف نفت در ایران، شرکت بریتیش پترولیوم (BP) «شیر چاه F7» را به شرکت ملی نفت ایران باز گرداند تا در مقابل ساختمان وزارت نفت نصب شود. نفت برای نخسین بار در خاورمیانه در پنجم خرداد سال 1287 در مسجد سلیمان ایران فوران کرد. «شیر چاه F7» یک تاریخ است. «تاریخ معلم انسان هاست.» حالا اغلب رهگذران خیایان طالقانی بی تفاوت از کنار آن می گذرند.

شرکت های خارجی چه انتظاراتی نباید داشته باشند

اگر پیروزی مصدق و ایت الله کاشانی در نهضت ملی شدن صنعت نفت، داستان تازه ای برای تاریخ نفت ایران نوشت، انقلاب ایران و جنگ تحمیلی، تاریخ نفت را ورق زد. اگر دوره شانزده ساله بازسازی کشور، «زخم جنگ بر نفت» را ترمیم کرد، «تحریم» زخمی عمیق اما بدون خونریزی بر گرده نفت ایران نشاند. اینک اما، دوره تاریخ نگاری «برجام» است. «توافق هسته ای» بین ایران و شش قدرت جهانی، فصل جدیدی از تفت ایران را خواهد نوشت. وزراء و مقامات سیاسی و اقتصادی آلمان، فرانسه، ایتالیا، انگلیس، ژاپن، کره و ... بلافاصله پس از «توافق وین» به تهران آمدند تا نامشان در فصل تازه نفت ایران از قلم نیافتد. «در ملاقات هایی که با وزراء (خارجی) داشتم به آنها تاکید کردم که ایران بعد از تحریم، ایران قبل از تحریم نیست. اگر می خواهید دوباره در ایران کار داشته باشید، نباید انتظار داشته باشید که در ایران به تنهایی جنس بفروشید.» بیژن زنگنه سه شنبه گذشته این حرف ها را زد تا بر استراتژی ایران تاکید کند که شرکت های خارجی از این پس فقط در صورتی می توانند در ایران کار کنند که از ظرفیت های فنی و صنعتی شرکت های ایرانی استفاده کنند. «ما در مرکز یک نیاز بزرگ کالا و خدمات نفتی (در منطقه) هستیم.»

توصیه زنگنه به انگلیسی ها چه بود؟

«فیلیپ هاموند» وزیر خارجه انگلیس، هفته گذشته به ایران آمد و در روز اول سفر دو روزه اش به دیدار وزیر نفت رفت تا از وزرای فرانسه، آلمان، ایتالیا عقب نماند. روزنامه انگلیسی «دیلی تلگراف» یک ماه پیش از سفر «هاموند» به تهران، آژیر خطر را برای مقامات انگلیسی روشن کرده بود که بریتانیا «در خطر از دست دادن مسابقه در برابر رقبای اروپایی» خود است. پس، وزیر امور خارجه انگلیس سفارتخانه کشورش در تهران را بازگشایی کرد و بعد از آن راهی مهانسرای «کوشک» وزارت نفت شد. «هاموند» معاون شرکت نفتی شل و تعداد از مدیران شرکت های نفتی و صنعتی انگلیس را هم با خود به تهران آورده بود. «انگلیسی ها سابقه طولانی در نفت ایران دارند. با وجود فراز و نشیب و تلخی و شیرینی هایی که در روابط دو کشور وجود داشته اعتقادمان این است که باید دوران جدیدی از روابط بر پایه احترام متقابل و روابط برد - برد بین شرکتهای دو طرف شکل بگیرد.» این استراتژی نفتی زنگنه برای همکاری با انگلیسی هاست. «فلیپ هاموند» هم پیش از سفر به تهران به خبرنگاران گفت: «ما می‌خواهیم اطمینان یابیم که توافق هسته‌ای یک موفقیت است، از جمله از طریق تشویق به افزایش تجارت و سرمایه‌گذاری پس از لغو تحریمها.» هاموند در تهران و در حضور روحانی تاکید کرد: « انگلیس به دنبال گسترش مناسبات همه جانبه با ایران است و معتقدیم برای برقراری این روابط، نیازمند روابط سیاسی با ثباتی هستیم.» رییس جمهور روحانی در دیدار وزیر خارجه انگلیس، موضوع انرژی را یکی از زمینه های گسترش همکاری های همه جانبه بین تهران و لندن عنوان کرد: «طرحهای فراوانی در زمینه های گوناگون انرژی، راه، نوسازی ناوگان هوایی، محیط زیست و صنایع و معادن در ایران وجود دارد که شرکتهای انگلیسی نیز می‌توانند در این خصوص مشارکت و حضور داشته باشند.»

قول انگلیسی ها برای بازگرداندن 3/2 میلیارد دلار پول ایران

بعد از انقلاب ایران، بریتیش پترولیوم و شل از ایران رفتند. جنگ که تمام شد، بازسازی ها که از نیمه گذشت شرکت های بزرگ نفتی خارجی، چراغ دفترشان در ایران را دوباره روشن کردند. بریتیش پترولیوم( (BP آمد اما پروژه ای نگرفت. بریتیش گاز(BG) در نمایشگاه های نفت دهه هفتاد تهران شرکت کرد اما سرمایه گذاری خاصی نکرد. «شل» اما قرارداد بازسازی و توسعه میدان نفتی سروش و نوروز را امضاء کرد. قرارداد طرح توسعه میدان نفتی سروش و نوروز با هدف تولید روزانه ١٩٠ هزار بشکه نفت خام (یکصد هزار بشکه سروش و ٩٠ هزار بشکه نوروز) در یک دوره ٤٥ ماهه است با برآورد سرمایه ای آن ٨٠٦ میلیون دلار در آذر ١٣٧٨ منعقد تا در سال ١٣٨٣ به پایان رسد. این پروژه با تاخیر مواجه شد و رقم آن 300 میلون دلار افزایش یافت اما «شل» نهایتا میدان نفتی سروش و نوروز را تحویل دارد و رفت. «شل علاقه مند است در پروژه های ایران حضور داشته باشد. شرکت BP نیز از مشتریان خوب نفت خام ایران پیش از اعمال تحریمها بود. فکر می کنم BP هم مانند گذشته برای خرید نفت از ایران اقدام کند.» زنگنه با بیان این مطالب پس از دیدار با وزیر خارجه انگلیس گفت: «انگلیسی ها برای موفقیت در ایران باید علاوه بر سرمایه گذاری برای تولید مشترک در ایران نیز تلاش کنند و فقط بازار ایران را برای فروش کالا نبینند بلکه بازار منطقه را از طریق ایران پوشش دهند.» سایت وزارت نفت سخنان وزیر نفت درباره بازگشت 2 میلیارد و 300 میلیون دلار پول نفت ایران را اینگونه گزارش کرده است: «انگلیسیها اعلام کردند بلافاصله بعد از لغو تحریمها این مبلغ را پرداخت خواهند کرد.» این پول با آغاز تحریم های نفتی و بانکی علیه ایران، دست «شل» است. این پول سریعترین پولی است که می تواند بعد از لغو تحریم ها به اقتصاد ایران تزریق شود.

واکنش انگلیسی ها به پیشنهاد مذاکرات ایران چه بود؟

سید مهدی حسینی، رئیس کمیته تدوین قراردادهای نفتی ایران، در همه ملاقات های وزیر نفت با وزرا و مقامات کشورهای خارجی حضور دارد. قراردادهای جدید نفتی ایران قرار است به همراه پروژه های نفتی قابل سرمایه گذاری، دسامبر سال جاری میلادی در لندن به شرکت های خارجی معرفی شوند. «سید مهدی حسینی» در گفت و گویش با «صدا» جزییات جلسه وزیر نفت ایران و وزیر خارجه انگلیس را تشریح می کند: «مذمون مذاکرات آقای زنگنه با وزرای کشورهای اروپایی تقریبا یکسان است. البته درباره انگلیس مقداری متفاوت بود. چون مقداری مباحث سیاسی هم مطرح بود که بصورت خیلی کلی طرح شد.» وی با اشاره به حضور معاون ارشد شرکت نفتی شل در جلسه وزرای خارجه و نفت دو کشور می گوید: «در جلسه مشترک، جدا از وزیر خارجه انگلیس دو مدیران شرکت های انگلیسی صحبت کردند. یکی از آنها معاون شرکت شل بود که اظهار علاقه کرد تا بعد از لغو تحریم ها با ایران همکاری کند.» مدیر شرکت « UK Trade» و یک شرکت خدمات نفتی دیگر در جلسه زنگنه و هاموند صحبت کرده اند. به گفته «حسینی» این شرکت آمادگی خود را برای ایفای نقش در خصوص معرفی و حمایت دولتی از بخش خصوصی انگلیس برای سرمایه گذاری در ایران اعلام کرد: «در مذاکره با هیات های خارجی از جمله انگلیسی ها گفتیم که بهتر است مذاکرات پیش از لغو تحریم ها شروع شود. تا اسیر زمان نشویم و بتوانیم بعد از لغو تحریم ها سریعتر به تصمیم برسیم.» این را رییس کمیته تدوین قراردادهای نفتی ایران به «صدا» می گوید.   

· واکنش هیات انگلیسی به پیشنهاد مذاکراتی شما چه بود؟

-  «آنها از پیشنهاد شروع مذاکرات پیش از لغو تحریم ها برای انعقاد قرارداد احتمالی پس از برداشته شدن تحریم ها استقبال کردند. حالا اینکه در عمل چطور پیش برود، نمی دانم.»

·  برخی از صحبت های اقای زنگنه، پس از دیدار با آقای هاموند اینطور استباط کردند که گویا شرکت بریتیش پترولیوم پس از لغو تحریم ها فقط می تواند مشتری نفت ایران شود و شرکت شل امکان حضور در پروژه های نفتی ایران را دارد. این برداشت درست است؟

- «خیر. چرا که آقای زنگنه روی عملکرد شرکت ها قضاوت کرده اند. تا قبل از شروع تحریم ها شرکت BP در ایران دفتر داشت اما قراردادی امضاء نکرد و پروژه ای نگرفت. اما شرکت شل در ایران پروژه اجرا کرده است. این شرکت توسعه میدان نفتی سروش و نوروز را علیرغم اینکه بخاطر

بی ملاحظگی پیمانکار دست دومش با مشکل مواجه و هزینه اش افزایش یافت بالاخره تمام کرد و تحویل داد.  BP یا هر شرکت دیگری می توانند بر اساس ضوابط در پروژه های نفتی ایران سرمایه گذاری کنند.»

معاون مدیرعامل توتال به ایران می آید

رییس کمیته قراردادهای نفتی ایران در گفت و گویش با «صدا» از آغاز مذاکره با مدیران شرکت های اروپایی پس از سفر وزرای کشورهایشان به تهران خبر داده و جزییات آنرا تشریح می کند: «پس از مذاکره هیات های اروپایی با وزیر محترم نفت در تهران، مدیران نفتی شرکت ها موضوعات را پیگیری می کنند. معاون مدیرعامل شرکت توتال هفته آینده (این هفته) به تهران می آید تا مذاکرات را پیگیری کنیم.» سید مهدی حسینی از پیگیری مذاکرات هیات بزرگ آلمانی توسط مدیرانشان خبر می دهد: «شرکت «انی» ایتالیا هم به دنبال اینست تا قبل از اتمام سال، اختلافاتش با شرکت ملی نفت را دریافت کند.» حسینی از حضور مقامات یک شرکت دانمارکی در تهران سخن می گوید که کمتر رسانه ای شده است: «مدیران شرکت مرسک دانمارک، اظهار تمایل کرده اند تا در پروژه های نفتی ایران همکاری کنند. همینطور مدیران یک شرکت سوییسی- انگلیسی هم به تهران آمده اند.» شرکت دانمارکی «مرسک» در میدان «الشاهین» قطر نفت استخراج می کند. این میدان با لایه نفتی پارس جنوبی ایران مشترک است. این شرکت همچنین در دریای خزر، دکل های نیمه شناور دارد.

مدیران ژاپنی به ایران می آیند

«همیشه گفته ام که این ما هستیم که باید برای شرایط بعد از تحریم آماده باشیم تا بیشترین منافع را برای مردم بدست آوریم.» این دغدغه سید مهدی حسینی است. او قبل از بازنشستگی اش هم قائم مقام شرکت ملی نفت بوده هم معاون بین الملل وزارت نفت. او حالا بعنوان مشاور و مسوول کمیته ندوین قراردادهای نفتی ایران کنار وزیر نفت می نشیند. با شرکت های خارجی برای عقد قراردادهای جدید نفتی ایران هم مذاکره می کند. «صدا» از حسینی می پرسد:

·  پس از ملاقات معاون وزیر صنعت، اقتصاد و تجارت ژاپن (متی)، با آقای زنگنه، ژاپنی ها پیگیر مذاکرات نشده اند؟

-  «آنها هم موضوعات مذاکرات را پیگیری می کنند. اتقاقا یکی از مدیران کل ارشد وزارت صنعت، اقتصاد و تجارت ژاپن روز شنبه (امروز) به تهران می آید تا مذاکرات را پیگیری کنیم. ایران در دوره ای حتی 700 هزار بشکه در روز هم به ژاپن نفت فروخته است. با توجه به ظرفیت ها، ژاپنی ها فغلا نفت کمی از ایران می برند. به نظرم این بازار قابل گسترش است. ما باید بر روی گسترش سهم بازار نفت مان در ژاپن و کره تمرکز کنیم. ضمن اینکه شرکت های ژاپنی و کره ای می توانند در بخش بالادستی نفت ایران هم حضور داشته باشند.»

رییس کمیته تدوین قراردادهای نفتی ایران، درباره مذکرات وزیر کره جنوبی در ایران به «صدا» می گوید: «در مذاکرات وزیر حمل و نقل کره جنوبی با وزیر نفت ایران، کره ای ها اظهار تمایل کردند تا در بخش بالادستی، پتروشیمی و LNG ایران سرمایه گذاری کنند. در جلسه مشترک، مدیر شرکت دایلم کره جنوبی هم صحبت کرد.»

سفر مدیران استات اویل به ایران

یک منبع اگاه نفتی، در گفت و گو با «صدا» از سفر قربب الوقوع مدیران ارشد شرکت استات اویل نروژ به تهران خبر داد: «قرار است مدیران ارشد شرکت استات اویل نروژ شهریورماه به تهران بیایند تا درباره همکاری های مشترک گفت و گو شود.» از سید مهدی حسینی می پرسم:

·  به نظر شما سفرهای سریع و پر شمار مقامات عالی رتبه کشورهای مهم اروپایی به ایران می تواند فشاری بر روی کنگره امریکا برای عدم مخالفت با توافق هسته ای ایران و 1+5 تلقی شود؟

- «شخصا معتقدم هجوم چهره های سیاسی و گروه های اقتصادی کشورهای اروپایی به ایران حامل این پیام برای کنگره آمریکاست که دیوار تحریم ها فرو ریخته است. آنها عملا به کنگره آمریکا می گویند که اگر به هر دلیل توافق هسته ای تصویب نشود یا رییس جمهور آمریکا نتواند آنرا وتو کند دیگر همراه سیاست های آمریکا برای تحریم ایران نخواهند بود. البته احتمال تصویب نشدن توافق نامه در کنگره آمریکا را بگونه ای که اوباما نتواند آنرا وتو کند را بسیار کم می دانم.»

این جنگ بدون دود آتش بود

«الان هم تحریم ها با همان قدرت سابق جریان دارد. فروش نفت در این شرایط بسیار بسیار دشوار است. اما علیرغم همه دشواری ها، فروش نفت را 15 درصد افزایش داده ایم.» این را بیژن زنگنه در کنفرانس مطبوعاتی سه شنبه گذشته اش گفت: «ما هیچ ذوق زده نیستم. شرایط  سخت است مثل جنگ. آنچه بر ما رفته است از شرایط جنگ هم سخت تر بود.» زنگنه با یکی از با صلاحیت ترین افراد برای مقایسه شرایط دوره تحریم صنعت نفت با دوران جنگ تحمیلی است. او در هشت سال جنگ، وزیر جهاد و سازندگی بود. وزیر وزارتخانه سنگرسازان بی سنگر. وزیر نفت درباره جنگ تحریم می گوید: «این جنگ، بدون دود آتش بود اما شدیدتر از جنگ بود. جنگی که اتش و خون نداشت. اما فشار داشت.» مهمترین استراتژی زنگنه پس از لغو تحریم ها، افزایش صادرات نفت و کسب سهم واقعی ایران است: «باید سهم از دست رفته بازارمان را با حداکثر سرعت بدست بیاویم.» او بیان این سخن پیش از لغو تحریم ها و افزایش واقعی صادرات نفت ایران را به طرح واکسن زدن به بازار تعبیر می کند: «ما داریم به بازار واکسن می زنیم.» به گفته زنگنه ایران بلافاصله پس از لغو تحریم ها 500 هزار بشکه در روز به صادرات خود خواهد افزود. شش ماه بعد از آن هم 500 هزار بشکه دیگر روانه بازار می کند. «کسانی که تردید دارند می توانند کمی صبر کنند و ببینند.»

3939

ر

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 451955

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
5 + 7 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 2
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۰۸:۴۲ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۸
    0 0
    کشور با این عظمت داریم. ولی یه جایگاه سوخت از شل , پترول , توتال , لوک اویل , شورون یا اگزون موبیل نداریم.
  • هموطن A1 ۱۳:۵۶ - ۱۳۹۴/۰۶/۰۹
    0 0
    بازار نفت داخل ايران كاملا در انحصار دولته به همين علت شركت هاي خصوصي نميتونن جايگاه سوخت در ايران داشته باشن و البته اگه اجازه فعاليت در اين زمينه رو داشته باشن به رقابت و افزايش كيفيت كمك ميكنه