حسین ابراهیم نیا
هر چند این روزها آسمان تونس آبی و آرام هست ولی سپهر عمومی جامعه در شور برگزاری مهم‌ترین انتخابات در تاریخ معاصر این کشور است. مردم تونس در حالی امروز (26 اکتبر) به‌پای صندوق‌های رأی می‌روند که با اهمیت‌ترین دغدغه آنان نخست امنیت و در پرتو برقراری امنیت به حرکت درآمدن چرخ‌های اقتصاد است. هرچند تونس در میان همه کشورهایی که به شکل دومینوار طوفان تحولات آن‌ها را درنوردید توانست به الگویی از مدارا و تعامل میان گروه‌های سیاسی بدل شود؛ ولی انتظارات جامعه پس سقوط بن‌علی افزایش پیداکرده است؛ در واقع جامعه نمی‌خواهد در پرتو برقراری امنیت و با توجه به هزینه‌ای که پرداخته کرده به دوران گذشته بازگردد و همچنین می‌خواهد وضعیت گذار کنونی را در پرتو یک امنیت و اقتصاد دارای ثبات نسبی با موفقیت طی مسیر نماید؛ و این در حالی است که تونس به لحاظ اوضاع امنیتی پرتنش‌ترین روزهایش را سپری می‌کند به صورتی که اکنون بیش از پنجاه‌هزار نیروی امنیتی بسیج شده‌اند؛ لذا مشاهده می‌شود که مقامات امنیتی تونس به‌واسطه همین نگرانی‌ها بیش از گذشته سعی در ایجاد امنیت دارند و بیشترین این نگرانی در اظهارات دفتر نخست‌وزیری و مقامات وزارت کشور مشاهده می‌شود به‌گونه‌ای که سخنگوی وزارت کشور می‌گوید: " مشکلات زیادی در خط مرزی با الجزایر و لیبی داریم، در کوه‌های شامبی، تروریست‌های زیادی را بازداشت نموده‌ایم و عملکرد مؤثری داشته‌ایم و موفق به انهدام گروه‌های تروریستی در این منطقه از کشور شده‌ایم.
اکنون ما از سال گذشته تاکنون پیشرفت‌های زیادی در زمینه مبارزه با تروریسم داشته‌ایم"؛ همچنین باید اشاره نمود که از اوایل اکتبر تاکنون، در جنوب شرقی کشور بسیاری از اعضای گروه‌های قاچاقچی و تروریست بازداشت‌شده‌اند؛ نیروهای پلیس تونس موفق شده‌اند تا سلاح‌های زیادی را ثبت و ضبط کنند. به دلیل شرایط هرج‌ومرج و تنش‌ها بین گروه‌های مختلف اسلام‌گرا در لیبی (همسایه غربی تونس) اوضاع در این کشور بسیار بحرانی است؛ تونس و لیبی بیش از 400 کیلومتر مرز مشترک دارند. در همین راستا دولت تونس به دلیل برگزاری انتخابات دستور داده است تا برای سه روز تمامی گذرگاه‌های مرزی بین لیبی و تونس را مسدود نمایند؛ خصوصاً گذرگاه «الرأی جدیر» و «حبیبا» که نیروهای پلیس تمامی تمرکزشان روی آن‌ها گذاشته‌اند.
بنابراین می‌توان بیان داشت که نیروهای جهادی از فقر و معضلات اقتصادی مردم پس از انقلاب یاسمن بهترین بهره را برده‌اند؛ و موفق شده‌اند شرایط ناامنی همراه با تنش را ایجاد نمایند؛ لذا اکنون‌که مهم‌ترین انتخابات تونس در حال برگزاری است رقابت اصلی میان دو حزب "ندای تونس" به رهبری السبسی و حزب اسلام‌گرای "النهضه" به رهبری الغنوشی خواهد بود؛ اما بسیاری از چهره‌های سرشناس حزب "ندای تونس" در دولت قبل از انقلاب تونس نیز سمت‌هایی داشتند. اسلام‌گرایان "النهضه" از بعد از انقلاب دولت موقت را هدایت کردند ولی به‌واسطه عدم کارکرد نتیجه بخش با اعتراضات بخش وسیعی از جامعه روبرو شده به شکلی که متهم به همکاری با گروه‌های افراط‌گرای شده و چشم خود را بر روی تندروی‌های آن‌ها بسته‌اند. لیکن در این وضعیت حزب "ندای تونس" نمی‌خواهد متهم شود که قصد دارد شرایط را به دوران بن‌علی بازگرداند؛ لذا در زمان مبارزه‌ی تبلیغاتی دقت زیادی به خرج داد تا همواره از ادبیات مبتنی بر حقوق بشر استفاده کرده و بر "مدارای سیاسی" مانور دهد. همچنین دیگر حزب مهم این رقابت یعنی حزب اسلام‌گرای "النهضه" نیز در تبلیغات خود سعی دارد چهره‌ی آشتی‌جویانه و اعتدال‌گرا از اسلام در تونس را به نمایش گذارد.
راشد الغنوشی، رهبر این حزب در سخنرانی‌های تبلیغاتی خود بارها تأکید کرده که اسلام با تروریسم مخالف است و هیچ هم‌خوانی میان این دو وجود ندارد وی همچنین تأکید کرده که تونس اولین "دموکراسی عرب" خواهد بود و حزبش با آرای مردم سرکار آمد، با خواست مردم کنار رفت و به دلیل احترام به آرای مردمی در "قلب مردم تونس" جا دارد.
بنابراین اکنون با توجه به شرایط شکل‌گرفته و همه تبلیغاتی که از سوی احزاب این رقابت و حتی گزارش‌های که از خرید رأی افراد رسیده و دیگر اقداماتی که چه به لحاظ قانونی و خارج از قانون انتخابات انجام می‌شود؛ آینده قدرت سیاسی در تونس در اختیار جریان سیاسی خواهد بود که منافع خود را با منافع مردم یکسان و همسان نماید و شرایط را به سمت امنیت و ثبات جهت دهد چرا که ایجاد امنیت تبدیل به سوخت موتور رشد اقتصادی خواهد شد؛ و با توجه به اینکه منبع اصلی درآمد و حرکت چرخ‌های اقتصادی کشور تونس صنعت گردشگری و کشاورزی است، بنابراین لازم است امنیت همواره برقرار باشد؛ و درنهایت جریان سیاسی پیروز خواهد بود که در حد توان و ظرفیت دوران گذار سپهر سیاسی تونس عمل نماید؛ لیکن هر یک از گروه‌های سیاسی درصورتی‌که بخواهند ایدئولوژی خود را بیش از ظرفیت جامعه تحمیل نماید محکوم به حذف از گردونه بازی قدرت در جامعه تونس خواهند بود؛ لیکن اگر شرایط به سمت تأمین نیازهای جامعه سوق پیدا نکند خلأ ایجادشده اختلافات و بی‌ثباتی فضای جامعه تونس را در برمی‌گیرد و مشکلات این کشور را به شکل تصاعدی افزایش می‌دهد و امیدی به عبور از دوران گذار نیز نخواهد بود. لذا ضروری هست که احزاب فارغ از اینکه هر یک از آن‌ها اکثریت رأی را بیاورند اولویت نخست آنان وفاق ملی باشد و سپس در پرتو آن با ایجاد وحدت همه‌جانبه در جامعه با تمام توان به سمت تأمین امنیت درخطر این کشور حرکت نمایند تا پیرو آن چرخ‌های اقتصادی به حرکت افتاده و معیشت جامعه تأمین شود سپس در جامعه یک فضای نشاط و امید سیاسی شکل بگیرد و تونس را به تنها نمونه‌ی موفق در میان کشورهای متحول شده در این سال‌ها که توانسته به حاکمیتی با استانداردهای حداقلی دموکراسی دست پیدا کند تبدیل نماید؛ لیکن هر عملی غیرازاین سبب می‌شود جمعیت جوان این کشور بیش از گذشته جذب گروه‌های بی‌هویت افراط‌گرای شده و آینده اندوه باری برای این کشور رقم خواهد زد.
پژوهشگر میهمان مرکز مطالعات خاورمیانه
5252
نظر شما