اقتصاد دولتی به این معنا که اجازه ندهد عملکردش در معرض نقد رسانه ها قرار بگیرد،یا مانع اعمال نظارت نظام قضایی مستقل شود، صد درصد موجب فساد است.

علی دینی ترکمانی می گوید: فساد اقتصاد مثل گم شدن دکل نفتی 78 میلیون دلاری کار یک یا چند نفر نیست،بلکه توسط جریان های سازمان یافته اتفاق افتاده است که  این جریان ها در ساختار اقتصادی و سیاسی ریشه دارند.

به گزارش خبرآنلاین؛پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی که در کافه خبر حضور یافته بود،با  اشاره به اینکه حکمرانی خوب مانع شکل گیری فساد و مقابله با آن می شود،اظهار داشت: بانک جهانی برای  حکمرانی خوب شاخص  تعریف کرده که شامل؛توانایی دولتها در مبارزه با فساد، کارایی قوه قضاییه و اثربخشی مقررات دولتی،پاسخگویی دستگاه‌های اجرایی در قبال فعالیت‌های خود، مشارکت فعال مردم در امور اجتماعی و سیاسی و نیز برابری همه افراد در برابر قانون، است.

وی افزود:وقتی که دولتها توانایی لازم برای مبارزه با فساد نداشته باشند، به این معناست که حکمرانی نمره کمتری می گیرد. حالا این را اضافه کنید که دولت ها در حاکمیت قانون مشکل داشته باشند یا نظام حکمرانی در تامین عدالت قضایی و قانونی مشکل داشته باشد، در نتیجه نمره ای که می گیرد ضعیف تر خواهد بود. در نتیجه مشروعیت نظام حکمرانی نیز کاهش می یابد. بنابراین فارغ از اینکه در چه جغرافیایی هستیم؛ اگرشکافی بین مردم و حاکمیت وجود داشته باشد،فساد می تواند شکاف ها را تشدید کرده و باعث بروز تحولات سیاسی شود.

فساد سازمان یافته

این کارشناس اقتصادی درپاسخ به این سئوال که مردم می پرسند چه اتفاقی افتاده که دکل نفتی به ارزش 78 میلیون دلاری  گم می شود،خاطرنشان کرد: به نظرمن عامل اصلی حکمرانی ضعیف است؛  ذیل این بحث البته می توان به "تودرتوی نهادی" هم اشاره کرد که درواقع علت العلل است.

وی افزود: ما در کشور مراکز قانونی متعدد داریم؛ دستگاه در دستگاه و مقررات در مقررات که من اسم این مجموعه را " تودروتویی نهادی" گذاشته ام.این مجموعه های مرتبط موازی کاری ها را افزایش داده اند و در نتیجه مسئولیت پذیری بسیار کم شده است. و امکان دورزدن قوانین و مقررات و بروز فساد با تشکیل باندهای فسادی خیلی قوی تر شده، در نتیجه وقتی به مسئله ای مثل گم شدن دکل نفتی یا قاچاق کالا برخورد می کنیم {که میزان آن 20 تا 30 میلیارد دلاردر سال برآورد می شود} مشخص است که این کار یک شخص نیست،بلکه تشکیلات سازمان یافته ای پشت این جریان قرار گرفته اند.

دینی ترکمانی تصریح کرد:شاید قاچاق هایی که توسط برخی مرزنشینان صورت می گیرد، به زحمت به رقم 2 یا 3 میلیون دلار برسد،درحالی که ارقام قاچاق بسیار بزرگتر و در سطح وسیع تری وارد کشور می شود.همین چند سال پیش که خبر خروج تریلی با 18 میلیارد دلار ارزش طلا از کشور خارج شد، قطعا جریان های سازمان یافته ای درگیر این قاچاق بودند.در نتیجه موضوع دکل 78 میلیون دلاری کار چند نفر هم نیست.

 وی با بیان اینکه این جریان ها ریشه در ساختار اقتصادی و سیاسی دارد،یادآورشد: " تودرتویی نهادی" خود را نهادینه کرده، به طوری که مانع اجرای درست قوانین شده است؛ اخیرا" آقای اژه ای گفت که دانه درشت ها فشار می آورند و اجازه نمی دهند قوه قضاییه کار خود را درست انجام دهد.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: وقتی مراکز قدرت متعددی وجود دارد، شفافیت کمتر می شود، در واقع روزنه هایی  که مراکز قدرت بوجود می آورند، زمینه برای تشکیل باند ایجاد می کنند.البته ممکن است که درگیری و تنش های سیاسی هم پشت این داستان باشد.

تودرتویی نهادی در  ساختار حاکمیت 

دینی ترکمانی در پاسخ به این سئوال که آیا "تودرتویی نهادی" ریشه در ساختار حاکمیت دارد،گفت:هم قوانین و مقررات بیش از اندازه داریم که موجب سردرگمی افراد می شود؛ مثلا در بخش تجارت قوانین و مقررات آنقدر زیاد است که به راحتی می توان آن را دور زد.نهادها و دستگاهها به تبع قوانینی که وجود دارد بیش از اندازه است و هم تعدد دستگاهها گاهی باعث می شود تنش سازمانی بوجود بیاید .

به گفته وی این دو عامل سبب  موازی کاری و اتلاف منابع شده  و زمینه بروز فساد را فراهم می کند.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به این  سئوال که برخی ها معتقدند ، ریشه فساد را باید در ساختار اجتماعی جستجو کرد،گفت: بستگی دارد که نگاه ما به ساختار اجتماعی چگونه باشد؛ مثلا آقای دکتر سریع القلم یا دکتر رضاقلی معتقدند مسایل اجتماعی ما ریشه فرهنگی و قبیله ای دارند ، در طول تاریخ خود را بازتولید کرده و امروز خود را به صورت سرقت دکل تغییر داده اند.بنا به گفته آنها 200 سال پیش برخی ها سر گردنه می ایستادند و کاروانها را غارت می کردند امروز مدرن تر شده و دکل می دزدند!

وی افزود: من اعتقادی به این فرضیه ندارم و به شدت هم به این دیدگاه انتقاد دارم ،زیرا معتقدم اگر این فرضیه درست باشد که سئوال شما هم به نوعی ناظر برآن است، پس چرا در دهه 60 شاهد این فسادها نبودیم؟ ما یک بحثی در توسعه داریم به اسم سرمایه اجتماعی. در دهه 60 جامعه ای داشتیم که مردم جانشان را نثار همدیگر می کردند.در دهه 50 و مقطع انقلاب این همگرایی وجود داشت. بنابراین با این فرضیه نمی توان شدت فساد را در ساختار اجتماعی ایران توضیح داد. حتی در گذر زمان  هم قابل توجیه نیست.

قبح فساد چگونه ریخت

پژوهشگر موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی با اشاره به اینکه فساد در همه جای دنیا رخ می دهد،گفت: جایی نیست که بگوییم فساد وجود ندارد ،حتی در کشورهای اسکاندیناوی که سالم ترین اقتصادها را دارند، فساد رخ می دهد. حتی ممکن است مقامات سیاسی آن کشورها هم درگیر فساد شوند.فساد هست اما شدت آن از یک اقتصاد به اقتصاد دیگر متفاوت است. متاسفانه در کشور ما این فساد در همه جا ریشه دوانده و در واقع قبح درگیر شدن در فساد از بین رفته است.اگر در ژاپن مقام سیاسی بعد از عیان شدن فساد خودکشی می کند به این دلیل است که به قول دورکیم ارزش های  اخلاقی حاکم بر جامعه که اتمسفر کلی جامعه را می سازند آنچنان دربرابر فساد  قوی است که فرد احساس می کند امکان زنده بودن ندارد.درحالی که در جامعه ما ضد ارزش ها تبدیل به ارزش شده است، به طوری که اگر کسی در موقعیت یا پستی  قرار می گیرد، شعار این می شود که سریع باید جیبت را پر کنی و بروی! اگراینکار را نکنی حمل بر حماقت است.

او اضافه کرد: در این ساختار حتی رشوه گرفتن امری  بسیار امر عادی شده است.؛ اگر مشکل فرهنگی باشد که مردم دهه 50 و 60 همین مردم بودند،مگر چه اتفاقی افتاده؟پاسخ من این است که حکمرانی بد اتفاق افتاده است.یعنی اول "تودرتویی نهادی" ایجاد کرده ایم . دراین شرایط طبیعی است که افرادی به قول معروف زیرآبی می روند!

دینی ترکمانی خاطرنشان کرد: از سویی تودرتویی باعث شده که برخورد جدی با مفاسد صورت نگیرد.مادامی که این وضعیت وجود داشته باشد ،فساد همواره بازتولید و تکثیر می شود. البته یک عامل اجتماعی- اقتصادی دیگر هم وجود دارد که توزیع نابرابر ثروت است .

این کارشناس اقتصادی یادآورشد:گروهی که یک شبه ره صدساله رفتند،الگویی برای متقاضیان فساد شده اند. ممکن است افرادی را بشناسیم که این گروه را مرجع قرار دهند. مثلا ممکن است گروهی بگویند بابک زنجانی ویژگی خاصی نداشت که این میزان ثروت مهیا کرد، چرا ما ثروتمند نشویم؟!  این انگیزه می دهد که عده بیشتری خود را درگیر فساد کنند.

او در پاسخ به این سئوال که آیا می توان گفت اقتصاد دولتی از عوامل تشدید کننده فساد است؟ گفت: فساد در اقتصادهای آزاد هم وجود دارد، مثل برزیل یا شیلی  در دوره پینوشه . فریدمن مشاور پینوشه بود. یا اندونزوی دوره سوهاترو. اینها مصادیق اقتصادهای باز بودند که در آنها فساد هم رخ داد. تا حدی که اندونزی را "سرمایه داری رفیق بازانه" یا "خانواده سالار" نامیدند.

وی ادامه داد: اما اقتصاد دولتی به این معنا که اجازه ندهد، عملکردش در معرض نقد رسانه ها قرار بگیرد یا مانع اعمال نظارت نظام قضایی مستقل شود، صد درصد موجب فساد است. بنابراین اصل بحث مربوط به ساختار دولتی نیست؛ بلکه مربوط به نیروهایی است که باید درست رفتار کنند و تشدید کننده رفتارهای غلط نباشند.

 

3535

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 431840

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 0 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 2
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۰۴:۵۴ - ۱۳۹۴/۰۴/۱۲
    1 0
    حرف دل ما جوونارو زدید مایی که با تحصیلات دانشگاهی خیلی خوب حقوق ماهی ۱ میلیون هم واسمون خیلی خوبه...
  • نامدار IR ۰۸:۱۰ - ۱۳۹۴/۰۴/۱۲
    0 3
    من عاجرانه خواهش میکنم با انتشار پی در پی خبر های نخ نما خودتون رو بیش تر از این خراب نکنید یکم سرتون رو بگردونید , میبنید حتی اخبار تلوزیون هم سرقت مرقت دکل رو رد کرد اصلا دکلی تحویل داده نشده , مستحضر میشوید آیا ؟ حالا لطفا از سیاسی کاری دست بردارید و پی گیری کنید چرا دکل به ایران تحویل داه نشده تا شاید این دولت بتونه با دیپلماسی حلش کنه