ترکیه پس از حذف صفرهای پولش چه سرنوشتی پیدا کرد؟/ صفرهای مزاحم از ریال خداحافظی می کنند

ترکیه طی دهه های 1980 و 1990 تلاش های ناموفقی را برای ثبات بخشیدن به اقتصاد انجام داده بود اما بحران مالی سال 2001 در این کشور سرآغاز اصلاحاتی بود که بالاخره بیماری مزمن اقتصاد ترکیه را درمان بخشید.

 

آرش پورابراهیمی: پس از اظهار نظرهای جدید رئیس کل بانک مرکزی در مورد حذف سه صفر از ریال، بازخوانی پرونده ترکیه و حذف صفرهای لیر بازهم در محافل اقتصادی کلید خورده است. آنچه می خوانید مرروی برمهمترین مولفه های پیش روی اقتصاد ترکیه برای حذف صفرهای لیر است که این روزها احتمالا به عنوان تجریه ای متفاوت به کمک تصمیم سازان اقتصاد ایران می آید. 

زمانی که سخن از تجربه ای موفق در حذف صفر از پول ملی به میان می آید، نگاه مسوولان و کارشناسان ایرانی معطوف به همسایه غربی می شود. هرچند بیش از 50 کشور جهان اقدام به حذف صفر از پول خود کرده اند اما طی سالیان اخیر بارها این متخصصان بانک مرکزی ترکیه بوده اند که جهت انتقال تجربیات خود در اصلاح واحد پولی به ایران سفر کرده اند و اکنون نیز کارشناسان داخلی بر سر اینکه آیا ایران در حذف صفر مانند ترکیه موفق خواهد شد یا خیر بحث می کنند. به این خاطر در این یادداشت، تجربه ترکیه در حذف صفر از پول ملی مورد بررسی قرار گرفته است.

ایجاد تغییر در تصویر شکل گرفته از یک کشور شاید دهه ها به طول بیانجامد اما ترکیه در کمتر از یک دهه موفق به انجام این امر شد. ده سال پیش اقتصاد ترکیه در هم ریخته و بیمار بود، بانک ها در شرف ورشکستگی بودند، تورم بالا هم جزیی همیشگی از اقتصاد به حساب می آمد و درخواست کمک ترکیه از صندوق بین المللی پول به یک عادت تبدیل شده بود. اما اکنون رشد اقتصادی ترکیه تقریبا از تمام کشورهای اروپایی بیشتر است. مشکلاتی که دیگر کشورهای حوزه مدیترانه مانند یونان، اسپانیا، پرتغال و حتی ایتالیا  با آن دست به گریبانند در ترکیه به چشم نمی خورد. تورم یک رقمی است و نیازی هم به صندوق بین المللی پول احساس نمی شود. اگرچه بحران مالی جهانی در سال 2009 به اقتصاد ترکیه ضربه ای سهمگین وارد کرد اما این کشور به سرعت وضعیت خود را بهبود بخشید و مجددا در مسیر رشد قرار گرفت.

ترکیه طی دهه های 1980 و 1990 تلاش های ناموفقی را برای ثبات بخشیدن به اقتصاد انجام داده بود اما بحران مالی سال 2001 در این کشور که به خروج شدید سرمایه و کسری بودجه هنگفت انجامید سرآغاز اصلاحاتی بود که بالاخره بیماری مزمن اقتصاد ترکیه را درمان بخشید. کمال درویش، وزیر امور مالی و اقتصاد وقت با کمک صندوق بین المللی پول دست به تغییر ساختار اقتصادی ترکیه زد، تغییراتی که شامل شناور کردن نرخ ارز، اصلاحات نهادی با هدف افزایش نقش بازار در اقتصاد، بازسازی ساختار بانک های دولتی، کاهش بار بخش عمومی در اقتصاد، افزایش استقلال بانک مرکزی و هدف گذاری برای کاهش نرخ تورم بود. این اصلاحات از سال 2002 آغاز و در سال 2006 میلادی به پایان رسید. در واقع حذف شش صفر از پول ملی ترکیه که در سال 2005 به اجرا رسید نیز یکی از مراحل پایانی اصلاحات ذکر شده محسوب می شود. تغییر واحد پول بیانگر ورود اقتصاد ترکیه به دورانی جدید بود و یا به اعتقاد نخست وزیر وقت ترکیه، رجب طیب اردوغان، "این یک تغییر ظاهری نیست، بلکه لیر جدید بیانگر ترکیه ای قوی و اقتصادی قدرتمند است."

ارزش هر دلار در مقابل پول ملی ترکیه

 سال

 ارزش یک دلار آمریکا در مقابل واحد پول ترکیه

1966

 9 لیر

1980

90 لیر

1988

1300 لیر

1995

45000 لیر

1996

107،000 لیر

2001

1،650،000 لیر

2004

1،350،000 لیر

2005

29/1 لیر جدید (در این سال واحد پول ترکیه با حذف شش صفر از لیر به لیرجدید تغییر یافت

2007

26/1 لیر جدید

2008

55/1 لیر جدید

2009

48/1 لیر جدید

2010

44/1 لیر (در این سال نام واحد پولی ترکیه مجددا به لیر تبدیل شد)

 

شاخص های اقتصادی ترکیه

 سال

نرخ تورم

نرخ رشد اقتصادی

1996

79 درصد

6 درصد

1997

99 درصد

7 درصد

1998

69 درصد

3 درصد

1999

68 درصد

منفی 4 درصد

2000

39 درصد

7 درصد

2001

68 درصد

منفی 7 درصد

2002

29 درصد

8 درصد

2003

12 درصد

5 درصد

2004

9 درصد

8 درصد

2005

7 درصد

7 درصد

2006

9 درصد

6 درصد

2007

8 درصد

4 درصد

2008

10 درصد

1 درصد

2009

6 درصد

منفی 4 درصد

2010

6 درصد

7 درصد

 

بررسی تطبیقی برنامه های اصلاح اقتصادی در ترکیه

زمان انجام برنامه

 

اهداف

نظم بخشیدن به بخش عمومی

اصلاحات نهادی

نحوه انجام برنامه

1984 تا 1980

آزاد سازی اقتصاد

نادیده گرفته شد

ضعیف

ابتدا به سرعت و سپس به تدریج

1994

ثبات اقتصادی

تا حدی عملی شد

ضعیف

تدریجی

1999

ثبات اقتصادی و اصلاحات بانکی

در اهداف آمده بود اما تحقق نیافت

به میزان کافی

پر شتاب

2002

تحول در ساختار اقتصاد

محقق شد

کامل

به سرعت

 

حذف شش صفر از پول ترکیه چه روندی را طی کرد؟

- اولین پیش نویس لایحه حذف صفر از لیر ترکیه در سال 1998 ارایه شد که البته در آن حذف پنج صفر مد نظر بود.

- پیش نویس دوم که این بار حذف شش را در دستور کار قرار می داد در سال 2000 ارایه شد.

- قانون حذف شش صفر در سال 2003 به تصویب رسید.

- قانون حذف صفر در ژانویه سال 2004 منتشر شد.

- حذف شش صفر از لیر ترکیه و تبدیل آن به لیر جدید همزمان با آغاز سال 2005 میلادی به اجرا درآمد.

- در طول سال 2005 لیر و لیر جدید به طور همزمان در اقتصاد ترکیه جریان داشتند.

- با آغاز سال 2006 استفاده از لیر در اقتصاد کنار گذاشته شد و بعد از برای مدت ده سال بانک مرکزی مسوولیت دریافت و تعویض آن را بر عهده گرفت.

  - در سال 2009 واژه "جدید" از نام واحد پولی ترکیه حذف و عنوان آن دوباره به "لیر" تبدیل شد که البته فرآیند آن تا سال 2010 به طول انجامید.

 

پرسش در مورد حذف صفر ترکیه

نشريه اکونوميست پرسش هايي در مورد شرايط ترکيه پس از حذف سه صفر مطرح کرده و براساس اجماع کارشناسي به آنها پاسخ داده است که متن آن را مي خوانيد.

- چرا ترکیه اقدام به حذف صفر از پول ملی خود کرد؟

دوره ای از تورم لجام گسیخته که از دهه 1970 آغاز شده بود باعث شد تا ارزش بسیاری از کالا و خدمات در ترکیه به میلیارد و هزار میلیارد لیر برسد. به همین خاطر نه تنها تقاضای اسکناس در این کشور به شدت افزایش یافته بود بلکه وجود اسکناس های بسیار درشت مانند اسکناس 20 میلیون لیری به اعتبار واحد پول این کشور آسیب رسانده بود. همچنین صفرهای پرتعداد باعث ایجاد مشکلاتی در امور حسابداری و داده های اقتصادی شده بود. به همین خاطر مسوولان ترکی به این نتیجه رسیدند که حذف صفر از پول این کشور چه از لحاظ روانی و چه از لحاظ فنی، اقدامی ضروری است.

- چرا نام "لیر جدید" برای واحد پولی جدید انتخاب شد؟

از آنجا که نام لیر برای سال ها در طول حیات جمهوری ترکیه به عنوان واحد پولی این کشور در سطح جهان شناخته می شد، مقامات ترکی ترجیح دادند که نام دیگری برای واحد پول کشورشان برنگزینند و تنها به اضافه کردن پسوند جدید به لیر بسنده کنند. البته این پسوند هم جنبه موقت داشت و بعد از چندین سال حذف شد.

- چرا شش صفر حذف شد و نه برای مثال سه صفر؟

حذف میزانی کمتری صفر برای حل مشکلات فنی ناشی از تعداد صفرهای زیاد کافی نبود.

- پول های جدید به چه صورتی عرضه شد؟

اسکناس ها به صورت 1، 5، 10، 20، 50 و 100 لیر جدید

سکه ها به صورت 1، 5، 10، 25 و 50 کوروس و سکه یک لیر جدید.

- چرا سال 2005 برای حذف صفر انتخاب شد؟

از آنجا که برنامه ثبات اقتصادی که از سال 2002 به اجرا درآمده بود نتایج مثبتی برای اقتصاد ترکیه به همراه داشت به نظر می رسید که آغاز سال 2005 زمان مناسبی برای حذف صفر باشد.

- آیا حذف صفر به تورم دامن زد؟

خیر! هرچند بسیاری از مردم نگران بودند که با حذف صفر از پول ملی، فرآیند گرد کردن قیمت ها رو به بالا به افزایش بهای کالاها بیانجامد اما از آنجا که دولت ترکیه پیش از اقدام به حذف صفر موفق به کنترل تورم شده بود، واحد پولی جدید مشکلی در زمینه تورم ایجاد نکرد. حتی در تجربه تبدیل واحد پول کشورهای اتحادیه اروپا به یورو نیز که فرآیند آن بسیار پیچیده تر از حذف چندین صفر بود، میزان تورم ناشی از گرد کردن قیمت ها تنها 2/0 درصد تخمین زده شده است.

- آیا حذف صفر تاثیری منفی بر ارزش بین المللی پول ملی و نرخ بهره گذاشت؟

خیر، حتی می توان گفت که که حذف صفر در کاهش انتظارات تورمی موثر بود.

- حساب های بانکی به چه صورتی تغییر کرد؟

از اولین روز سال 2005 میلادی کلیه حساب های بانکی در ترکیه به لیر جدید تبدیل شدند.

- بنگاه ها کالاهای خود را بر اساس کدام واحد عرضه می کردند؟

کلیه بنگاه ها و مغازه ها موظف شدند که طی سال 2005 میلادی قیمت اجناس خود را هم بر اساس لیر و هم بر اساس لیر جدید درج کنند.

- چرا ترکیه در حذف صفر موفق بود؟

در واقع حذف صفر به تنهایی کمکی به اقتصاد ترکیه نکرد بلکه گنجانده شدن این اقدام در مجموعه ای از اصلاحات اقتصادی بود که باعث به ثبات رسیدن اقتصاد ترکیه و قرار گرفتن آن در مسیر رشد شد.

- مردم ترکیه تا چه حد با طرح حذف صفر همکاری کردند؟

مقامات ترکی همواره از میزان همکاری مردم این کشور در موفقیت اجرای حذف شش صفر از پول ملی به نیکی یاد می کنند. البته اطلاع رسانی و اقدامات تبلیغی دولت نیز در این زمینه بی تاثیر نبود اما به نظر می رسد که مردم ترکیه خود نیز از بی ارزش بودن پول ملی خود در مقابل پول دیگر کشورها به تنگ آمده بودند و خواستار پولی قدرتمندتر بودند.

- چه درسی می توان از ترکیه گرفت؟

شکی نیست که استفاده از تجربه ترکیه و دیگر کشورهایی که در اقدام به حذف صفر موفق یا ناموفق بوده اند برای اقتصاد ایران مفید و لازم خواهد بود اما می توان گفت که مهمترین نکته ای که باید از نگاه به تجربه ترکیه در اصلاحات اقتصادی آموخت اینست که اصلاحات بدون تحمل سختی امکانپذیر نیست. طی دوران گذار ترکیه به آنچه امروز شاهد هستیم بسیاری از واحدهای اقتصادی با مشکلات جدی مواجه شدند. به ویژه کسب و کارهای سنتی، بنگاه های کوچک و متوسط و بخش کشاورزی به در دوران اصلاحات اقتصادی به شدت رنج کشیدند. بهبود فضای رقابتی اقتصاد باعث کاهش حاشیه سود بنگاه ها، کاهش دستمزدها، افزایش رقابت و برجسته شدن نقش مقیاس بنگاه ها در بازده آن ها شد. البته باید گفت که مشکلات ذکر شده در مقایسه با مشکلات ادامه شرایط نابسامان اقتصادی ناچیز بود.

منابع: - Redenomination of Turkish Lira by Dropping Six Zeros / Central Bank of The Republic of Turkey

- Financial crisis, monetary policy reform and the monetary transmission mechanism in Turkey/ James Butkiewicz and Zeliha Ozdogan

- New Turkish Lira: YTL/ London Representative Central Bank of Turkey

- Why Did It Work This Time/ Dr. Ibrahim Turhan

- The Economist نشریه

- Financial Times

- News Turkish Lira/ Akil Ozcay

3535

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 373414

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
5 + 8 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 30
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • مجیدظ A1 ۰۵:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    48 3
    به نظر من باید این برنامه باید با مطالعات بسیار زیادی صورت بگیره باید روی بازار و فرهنگ کسب و کار و رضایت مردم از دولت و ....بگیره همچنین باید یه دور دیگه بین مردم یه نظرسنجی گسترده تری قرار بگیره تا مثل آرژانتین و برزیل شکست نخوریم
  • بی نام A1 ۰۵:۴۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    20 11
    لطفا کسی که این گزارش را تایپ کرده است ، همین گزارش را از سایت بخواند . زیرا ارقام اعشاری غلط القا می شود. مثلا ارزش لیره ترکیه در مقابل دلار خیلی غلط است و در آخر گزارش دو دهم درصد ، دو در صد القا می شود.
  • بی نام IR ۰۵:۵۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    41 1
    واقعا باید مسئولامون برن از ترکیه درس بگیرن ببین وضع اقتصادیشون تا کجا رفت ولی خیلی با سرعت درستش کردن. حالا پس فردا یکی از مسئولا میاد میگه این کار 5 دهه طول میکشه
  • بی نام IR ۰۵:۵۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    90 0
    ایران مشکلات دیگه ای داره که باعث تورم شده. حذف صفر هیچ تغییر مثبتی ایجاد نمیکنه. باید تحریم و فساد از بین بره و خصوصی سازی به معنای واقعی انجام بشه. ریشه بیماری باید از بین بره
  • بی نام A1 ۰۶:۰۰ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    70 1
    حذف صفر به تنهایی مشکلی از اقتصادِ بیمار و فاسد ایران حل نمیکنه..
  • آقاي همساده A1 ۰۶:۰۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    30 2
    اصلا چه طوره بياييم اي پولو ره حذف كنيم ها چه طوره ديگه اختلاس 3هزار ميليارد توني خو نداريم؛ خو ديگه چون پول نيست ها جوونها هم نميرن بانك وام ازدواج بگيرن، دولت هم يارانه نميده مشكل بي پوليش حل ميشه، ايران خودرو و سايپا هم ديگه نميتونن ماشين بفروشن تلفات جاده اي به صفر ميرسه و.......
  • iraj A1 ۰۶:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    37 1
    حذف صفراز پول بدون رشد اقتصادی مناسب و تولیدی که ارزش افزوده ایجاد نمایید کاملاً بی فایده است.
  • بی نام A1 ۰۶:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    خود را برترکیه مقایسه نکنید ترکیه جزو اتحاد یه اروپا است برای کشورش برنامه دارد شعار نمیدهد عمل میکند در دنیا به دنبال دشمن نمیگردد به دنبال دوست است ترکیه الان در لوازم خانگی حرف برای گفتن دارد شما هم بهترین کارخانه هایتان یعنی اسنوا وحایر مونتاژ کار چین شده اند چی میگید صفر حذف کنید اقتصاد مدیر میخواهد برنامه میخواهد رانت وفساد وسفارش نمیخواهد نباید نهادهای موازی دولت داشته باشیم که کار اقتصادی بکنند
    • بی نام US ۰۹:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
      7 25
      چرا اینقد شما شما میکنی؟ مگه خودت مال کجایی؟ ترکیه؟ مغولستان؟
    • بی نام A1 ۰۹:۳۳ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
      5 16
      آفرین هموطن
    • سینا IR ۲۰:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
      8 2
      علی‌رغم تأیید برخی از مطالب شما لازمه بدونین ترکیه عضو اتحادیه اروپا نیست و سالهاست که تلاش می‌کنه این عضویت رو به دست بیاره
    • بی نام A1 ۱۳:۱۰ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۴
      5 2
      ترکیه 20 سال پیش وضعش خییلی بدتر از اقتصاد ایران بود ... حالانمی دونم چیه که شما می گین خودتونو با ترکیه مقایسه نکنید ... همین تفکر این که هیچی نمی شیم باعث میشه چیزی نشیم.
  • آرین A1 ۰۶:۱۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    علت رونق اقتصاد ترکیه حذف صفرها نبود ، علت آن تعامل با جهانیان بوده است . ترکیه به زودی عضو اتحادیه ی اروپا خواهد شد . درآمد گردشگری آن در سال 2012 میلادی 33 میلیارد دلار بوده و با برنامه ریزی های دولت پیش بینی می شود به زودی به 50 میلیارد دلار بالغ شود . امکان ندارد کشوری بدون ارتباط با کشورهای پیشرفته ترقی کند . مقایسه ی وضع مردم کره شمالی با کره جنوبی آیینه ی عبرت است .
    • بی نام A1 ۱۶:۳۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
      10 1
      من موندم مردم ایران واقعا چه فکری کردند تمام کشورهای ثروتمند به این دلیل ثروتمند شدند که کالاهایشان رو به بازارهای بزرگ بین المللی صادر کردند بدون روابط اقتصادی با جهان خارج نمی توان کشور ثروتمند داشت
  • بی نام A1 ۰۶:۲۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    21 1
    خواهشا دست نجنبانید
  • بی نام A1 ۰۶:۲۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    69 1
    سورنا را سر و ته نمیزنند ترکیه اول مشکل تورم را حذف کرد بعد صفرها را وگرنه سرنوشت خیلی کشورها عکس این بوده
  • بی نام IR ۰۶:۳۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    98 8
    شما خودتون را با ترکیه مقایسه نکنید. در مملکتی که ما زندگی می کنیم چند سالی است اگر گوجه بکاریم بجای آن خیار سبز می شود
  • بی نام A1 ۰۷:۳۳ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    12 0
    در واقع حذف صفر به تنهایی کمکی به اقتصاد ترکیه نکرد بلکه گنجانده شدن این اقدام در مجموعه ای از اصلاحات اقتصادی بود که باعث به ثبات رسیدن اقتصاد ترکیه و قرار گرفتن آن در مسیر رشد شد... خدا کنه به این قسمت توجه کافی بشه
  • بی نام IR ۰۹:۲۳ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    13 2
    واقعا نویسنده منظورش از مقایسه ما با ترکیه چی بوده ؟ ما تعطیلیم
  • محمد IR ۱۱:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    19 1
    واقعا خودتان را با ترکیه مقایسه می کنید ؟؟؟ ترکیه وارد کننده انرژی است ما صادر کننده ... کجا ترکیه معادن سرچشمه و سونگون را دارد که به تنهایی تکاپوی چرخاندن دو کشور متفاوت را دارند ... کجا ترکیه 9 منطقه عظیم سنگ اهن دارد ... کجا ترکیه معادن فاریاب تولید کنند کرومیت و معادن پودر نفلین را در سراب دارد .... دوست عزیز هرکدان از این منابع برای گذران مخارج یک دولت 70 میلیونی کافی است ... اما می دونی ترکیه چی داره ؟کافی است یه نگاه به رزومه کاری "علی باباجان" و "مولود چاوش اوغلو " بیاندازید ... من می ترسم چند سال بعد الگو ما بشه جمهوری علیف
  • بی نام US ۱۲:۴۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    9 1
    پشرفت اقتصادی با اصلاح سیستم اموزشی و مخصوصن بخش فنی و تکنولوژیکی شروع می شود ترکیه در سال 1985 دانشگاه بیلکنت اولین دانشگاه خصوصی با سیستم اموزشی مدرن و زبان اموزش انگلیسی را تاسیس کرد و حالا بیش از 30 دانشگاه خصوصی با زبانهای اموزشی انگلیسی فرانسه المانی و حتی ژاپنی در ترکیه فعالیت میکنن در حالی که ما حتی یک دانشگاه خصوصی هم نداریم واقعن بعضی جاها اختلاف ایران و ترکیه بیش از 30 40 ساله
  • ali IR ۱۳:۰۴ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    6 0
    ترکیه علاوه بر حذف چند صفر کارهای دیگری هم انجام داد که فکر کنم ما توان هیچ کدوم رو نداریم 1ازادکردن قیمت تمام حاملهای انرژی ودریافت مالیات از ان بطوری که دولت بنزین وگازوئیل رو 2لیر میخره و6لیر میفروشه2حمایت قوی وموثرو صادرات محور از تولید داخلی وفرهنگ سازی برای استفاده از کالای ترک بجای خارجی3ایجاد شغل های پایدار وحذف شغلهای کاذب مانندبنگاه مسکن وماشین و دست فروشی 4کنارکشیدن دولت از کارهای مثل تولید پفک ونوشابه و.....چسبیدن به امور حاکمیتی مثل مبارزه با فساد ورانت خواری وتسهیل امور اداری وصدورمجوز تولید5توجه کامل وایجاد زیرساخت برای صنعت توریسم6طی دوسفری که به ترکیه داشتم درحومه هر شهری بجای هزاران مغازه املاکی که ما متاسفانه در ایران داریم اونجا فقط کارخونه وکارگاه صنعتی میبینیم....
  • بی نام A1 ۱۳:۵۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    8 0
    فقط با توليد واقعي ميتوان جلوي همه مصيبتهاي جامعه را گرفت از جمله حفظ ارزش پول ويا به اصطلاح قدرت پول ملي ، همين الان هم خيلي از تجار مملكت ما به جاي شش تا صفر نه تا ده صفر در محاوره عمومي شان حذف كرده اند ،مثلا دو ميليارد تومان را ميگويند دو تومان ولي اين هيچ ربطي به قدرت پول ملي نداره وبا تورم هم هيچ وقت ربط پيدا نميكنه فقط. يك مرحمي ميشه برأي افرادي كه با ارقام بالا كار ميكنن
  • بی نام A1 ۱۹:۰۹ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۲
    6 0
    مشکل اقتصاد ایران صفر پول نیست فساد وخیانت هایی هست که بعضی ازکسانی که در مسئولیتها گمارده میشوند انجام میدهند است
  • بی نام IR ۱۸:۴۳ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۴
    1 1
    لطفا نرید سرمه چشمش کنید یهو کورش کنید.
  • بی نام GB ۰۵:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۵
    2 0
    مشکل حذف صفر از پول ملی فقط یکی از ایراداتی است که بایستی مرتفع بشه ولی مشکلات دیگری وجود داره که اساسا از حذف صفر اهمیت بیشتری داره . فساد اداری ،رانت یقه سفید ها ، موانع سرمایه گذاری ، پرداخت یارانه ها ، مشکل بیکاری تحصلکرده ها از جمله این مشکلات هستند./
  • بی نام IR ۰۶:۵۷ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۵
    1 5
    واقعا مشکل اقتصاد حذف صفرها نیست مشکل ترکیه را اقتصاد و پولهای ایران حل کرد.اگر ترکیه وچند کشور دیگر جهان از آن ذلت به این ثروت رسیدند از صدقه سری پول ونفت و گاز ومعادن و... ایران بوده.این مدت تحریم که هنوزهم ادامه دارد ثروت بلوکه شده ایران و تبدیل بازارهای ایران به بازارهای ترکیه ودیگر کشورها باعث رونق اقتصادی آن کشورها شده.
    • اناهیتا جهانبخشی IR ۲۳:۰۶ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۵
      4 2
      یه حرفی بزنید که منطقی و عاقلانه باشه.نفت و گاز ایران چه ربطی به رشد اقتصادی ترکیه داره.اونها رشد اقتصادیشون رو از صدقه عرضه و تلاششون دارن.نفت و گاز اول از همه برای کشور صادر کننده باید رشد اقتصادی داشته باشه که ایران این رو هم نداره.پس به جای حسودی واقع بین و منطقی باش
  • ایرنی A1 ۰۵:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۶/۱۶
    2 0
    متاسفانه تا زمانیکه هر کسی در جای درست ننشته مشکل ارزش پول نیز حل نخواهد شد . اول باید ارزش مردم حفظ شود انوقت پول ملی هم ارزشش بالا خواهد رفت. به امید ان روز برای ایران و ایرانی عزیز
  • بی نام A1 ۱۱:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۶/۲۰
    0 6
    ترکیه اخرین حامی تروریست های داعش در جهان . ایا ننگی از این بالاتر هم هست؟