لطفا، سد داریان را متوقف کنید!

به گفته‌ی عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان، کانی بل (که در زبان کردی به معنای "چشمه‌ی بل" است) و با آبگیری سد داریان غرق خواهد شد، می‌تواند آب آشامیدنی دو میلیون نفر را تامین کند. استاندار، به این دلیل و به خاطر اهمیت تاریخی فرهنگی و اجتماعی کانی بل، در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار توقف آب‌گیری سد داریان تا پیدا شدن راهی برای نجات قطعی چشمه شده است.

عملیات ساخت سد داریان، از سال 1388 بر روی رودخانه‌ی سیروان در منطقه‌ی اورامان استان کردستان آغاز شده است. کانی بل (که در زبان کردی به معنای "چشمه‌ی بل" است) و با آبگیری سد داریان غرق خواهد شد، در همین سال از سوی سازمان میراث فرهنگی به عنوان "اثر طبیعی ملی" اعلام شد! حتی، موضوع ثبت کانی بل به عنوان کوتاه‌ترین رودخانه‌ی جهان هم مطرح شد. البته، فقط این چشمه‌ی بسیار پر آب و زیبا و صاحب احترام در منطقه نیست که در زیر دریاچه‌ی سد غرق خواهد شد؛ حدود هزار هکتار جنگل و مرتع درجه‌ی یک، بخشی از روستای تاریخی هجیج (ثبت شده به عنوان "روستای نمونه‌ی گردشگری")، روستاهای تاریخی و سرسبز روار و نوین و سلین، تاسیسات آب معدنی و چند استخر پرورش ماهی هم نابود خواهند شد. همچنین، از آن‌جا که سد در منطقه‌ی حفاظت شده‌ی کوسالان و شاهو در دست ساخت است، آسیب جدی به یک‌پارچگی این منطقه، سرزندگی رودخانه، حیات گیاهی کنار رودخانه‌ای، و حیات وحش منطقه وارد خواهد شد. البته در مورد "حفاظت" منطقه، لازم به یادآوری است که اعلام این منطقه به عنوان حفاظت شده، در سال 1388 و توسط کمیسیون امور زیربنایی (جایگزین شورای عالی حفاظت محیط زیست، در دولت احمدی نژاد) بوده است، و به نظر می‌رسد که آن هم شبیه به اعلام کانی بل به عنوان اثر ملی، بیشتر در راستای علاقه‌ی دولت پیشین به "پیشرفت" های کمّیتی و روی کاغذ بوده است. چرا که در همان مصوبه‌ی اعلام منطقه به عنوان "حفاظت شده"، بر مجاز بودن اجرای طرح‌های مسکن و عملیات معدنی و نظامی و سد سازی و... اختیارات وزارت راه تاکید شده بود!

 

هزینه‌های اجتماعی سد

سد داریان، مانند بیشتر سدهای دیگر، موجب پدید آمدن نارضایتی محلی به علت بر هم خوردن ساختار اجتماعی منطقه، جابجا شدن صدها خانوار، افزایش بیکاری، افزایش اختلاف‌های قومی و منطقه‌ای، و تخریب خاطره‌های جمعی شده یا خواهد شد. نارضایتی محلی، از آن‌جا آغاز می‌شود که به چند صد خانوار می‌گویند خانه‌هایتان را ترک کنید، و پولی به ایشان داده می‌شود که با آن در حاشیه‌ی شهرها هم نمی‌توان آلونکی تهیه کرد؛ و می‌گویند باغ و مرتع و کشتزارهایتان را رها کنید، در حالی که آنان نسل اندر نسل به کار کشاورزی و دامپروری مشغول بوده‌اند (مجسم کنید که چنین رفتاری را با شما و من شهرنشین بکنند!). غرق شدن کانی‌بل که چشمه‌ای است با ویژگی‌های کم‌مانند، نشانه‌ای شگفت‌آور از خلقت، و به همین دلیل مورد احترام مردم، یک علت دیگر نارضایتی عمیق اهالی منطقه است. گویا حتی مقبره‌ی سید عبیدالله (کوسه هجیج) که گفته می‌شود برادر امام رضا‌(ع) بوده و بسیار مورد احترام مردم محل است نیز به زیر آب خواهد رفت. ترک‌خوردگی بسیاری از خانه‌های هجیج به علت انفجارهای مربوط به سد سازی، از دیگر علت‌های نارضایتی محلی بوده است.

در طرح‌های مدیریت آب کردستان، نکته‌ی منفی این است که برای مدیران و نمایندگان و دانشگاهیان و سازمان‌های مردم‌نهاد استان، نقش بسیار کم‌رنگی دیده شده است، و در واقع اینان تاثیری در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌ها ندارند. در طرح داریان نیز وضع همین گونه است، و موضوع انتقال آب به استان کرمانشاه می‌تواند تنش‌های سنتی موجود میان دو استان را بسیار بالاتر ببرد.

 

ارزش کانی بل

سد داریان، شش کیلومتر پایین‌تر از کانی بل در دست ساخت است و طول دریاچه‌ی آن به ده کیلومتر خواهد رسید. تراز آب‌نمای کانی بل 717 متر است و تراز نرمال سد، 826 متر خواهد بود؛ به این ترتیب، با آب‌گیری سد، چشمه‌ در زیر ستونی از آب به ارتفاع بیش از صد متر غرق خواهد شد. آب فراوان این چشمه‌ی بزرگ، با استانداردهای جهانی، دارای بهترین کیفیت برای آشامیدن است و به گفته‌ی عبدالمحمد زاهدی استاندار کردستان، می‌تواند آب آشامیدنی دو میلیون نفر را تامین کند. استاندار، به این دلیل و به خاطر اهمیت تاریخی فرهنگی و اجتماعی کانی بل، در نامه‌ای به وزیر نیرو خواستار توقف آب‌گیری سد داریان تا پیدا شدن راهی برای نجات قطعی چشمه شده است (ایرنا 18/1/93). اما کیاست امیریان، مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای کرمانشاه گفته است که گمان نمی‌کند خواسته‌ی استاندار کردستان، اجرا نشدن سد داریان باشد... با ساخت سد داریان، آب چشمه بل از دسترس خارج نمی‌شود بلکه با آب رودخانه در هم می‌آمیزد (کرد پرس 21/1/). این سخن، یک مغالطه‌ی آشکار است، چرا که در هم آمیختن آب چشمه با آب رودخانه (اگر اصلا صورت گیرد) به معنای نابود سازی یک حجم بسیار بالای آب با کیفیت، و آلودن آن با آب پشت سد است که برای مصرف آشامیدنی باید دوباره تصفیه شود.

 

هزینه‌های فرصت

کانی بل یک چشمه‌ی کارستی است، همچنان که کل کوه‌های منطقه کارستی هستند. همین ویژگی، به اضافه‌ی وجود چندین گسل بزرگ و کوچک در ساختگاه سد و محل دریاچه‌ی آن، و همچنین رانشی بودن جناح‌های دره، اصولا آب‌گیر بودن دریاچه را زیر سوال برده است. گروهی از مشاوران سد، امکان فرار آب از درزها و گسل‌های منطقه را بسیار بالا دانسته و ساخت سد را دست‌کم در محل کنونی، فاقد توجیه ارزیابی کرده‌اند. این کارشناسان بر این نظر بوده‌اند که اگر ساخت سد ضروری بود، می‌بایست این کار در حدود هفتصد متر بالاتر از کانی بل صورت می‌گرفت که دارای سازندهای محکم‌تر و مناسب‌تر است. اما، موضوع اصلی این است که آیا در محاسبه‌ی توجیه اقتصادی و اجتماعی این سد، "هزینه‌ی فرصت"ها یعنی هزینه‌ی ناشی از به کار نگرفتن بودجه‌ی سد در امور دیگر (مثلا: سرمایه‌گذاری برای ارتقای بازده آب مصرفی در منطقه، برای حفظ و معرفی میراث فرهنگی منطقه و جذب گردشگر، برای صادرات آب بسته‌بندی شده به خارج از کشور، برای آموزش و پرورش) هم در نظر گرفته شده است؟ بودجه‌ی در نظر گرفته شده برای ساخت سد داریان، 450 میلیارد تومان بوده است (پیش از ریزش سیصد درصدی ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی در سال 91) که تقریبا معادل 450 میلیون دلار می‌شود. با این پول می‌توان برای بیش از بیست هزار تن فرصت شغلی فراهم کرد (سرمایه‌گذاری برای هر شغل: حدود بیست هزار دلار)، یا می‌توان با سپرده‌گذاری آن در بانک، فقط از محل سود سپرده، برای حدود هشت هزار نفر ماهانه یک میلیون تومان مقرری همیشگی تعیین کرد.

 

هزینه‌ی زیست‌محیطی

آیا هزینه‌ی نابودی (یا هزینه‌ی بازسازی) دست‌کم هزار هکتار جنگل و مرتع، صدها هکتار باغ میوه و کشتزار، و ده‌ها چشمه را که به درستی شناسایی نشده‌، در نظر گرفته‌اند؟ هزینه‌ی نابود شدن یا آسیب دیدن تنوع زیستی دره‌ی سیروان در کجای محاسبه‌ها دیده شده است؟ در این دره‌ی تنگ و عمیق و در کنار چشمه‌های آن، گیاهان آبی و کنار آبزی خاصی می‌رویند که جزو سرمایه‌های ژنتیکی کشور به شمار می‌روند. علاوه بر تنوع گیاهی، تنوع جانوری منطقه هم با جدا شدن دو سوی دره (دو ناحیه‌ی کوسالان و شاهو) که زیستگاه‌ها را "جزیره‌ای" می‌کند، و با عمیق شدن آب در پشت دریاچه که دما و شرایط زیستی رودخانه را به کلی تغییر می‌دهد، نیز سخت آسیب خواهد دید. هم اینک در بالادست سد داریان، سدهای قشلاق و سلیمان شاه و گاران و تونل انتقال آب گاوشان در دست بهره‌برداری، و سدهای آزاد و هیروی و ژاوه در دست اجرا، و سد بلبر و چند طرح انتقال آب دیگر هم در دست مطالعه هستند. با این شمار سد، که با "اثر انباشتی" خود موجب دگرگونی کل سامانه‌ی رود می‌شود، سد داریان، تیر خلاص این زیست‌بوم خواهد بود. در همین جا، لازم به یادآوری است که دلسوزان این مرز و بوم باید از امروز که عملیات اجرایی سد بلبر آغاز نشده، به بررسی و نقد اترات زیست‌محیطی و اجتماعی آن بپردازند.

به نظر می‌رسد که در مورد سد داریان نیز همچون بیشتر سدهای دیگر، ابتدا تصمیم گرفته شده که سد در فلان نقطه ساخته شود و سپس انواع توجیه‌های لازم، از جمله توجیه زیست‌محیطی، برای آن فراهم شده است، چرا که کارفرما و مجریان طرح با وجود مخالفت‌های بسیاری که از سوی کارشناسان دانشگاهی و از سوی مردم محل و سازمان‌های مردم‌نهاد صورت گرفت، حتی حاضر نشدند که ساختگاه سد را چند صد متر بالاتر یا پایین‌تر ببرند.

 

مساله‌ی آب‌های مرزی

همان‌گونه که کم کردن آب ورودی از رود هیرمند به ایران موجب فاجعه‌ی زیست‌محیطی- اجتماعی خشک شدن هامون شد که گریبان هر دو کشور ایران و افغانستان را گرفته، یا طرح ساخت سد سلما بر روی هریرود در افغانستان، احتمال بی فایده شدن "سد دوستی" در ایران و بروز کم آبی در شمال خراسان را پیش آورده، کم کردن یا قطع آب ورودی از رودخانه‌ی سیروان به عراق هم تاثیر بسیار منفی بر رابطه‌ی کشور ما با عراق که یکی از بزرگ‌ترین شریکان تجاری ایران است، خواهد داشت و این قطعا زیان‌های اقتصادی هنگفت در پی خواهد داشت. و البته کم شدن آب ورودی سیروان به عراق می‌تواند سبب کم آب شدن دجله و در نهایت کم آب شدن شط‌العرب (اروند رود) هم بشود که برای ما نیز خسارت‌بار خواهد بود.

منطق اقتصادی، مرام صلح‌دوستی، سیاست خارجی اصولی، و آینده‌نگری محیط زیستی حکم می‌کند که به جای سیاست "مهار آب‌های مرزی" که وزارت نیرو بر آن تاکید دارد، سیاست گفتگو با کشورهای همسایه، مبادله‌ی امتیاز در ازای اجازه دادن به ورود آب، و قایل شدن حقابه‌های زیست محیطی (متناسب با آورد رودخانه‌های هر کشور) برای بخش‌های پایین‌دستی رودها، و مصب‌ها و تالاب‌ها در پیش گرفته شود. در این مورد، میدان دادن به سازمان‌های غیردولتی محیط زیستی برای گفتگو و همکاری‌های بین‌المللی می‌تواند بسیار کارساز باشد.

 

طرح‌های تخیلی- هزینه‌بر "نجات" کانی بل

امروز که موضوع نجات کانی بل به درستی (اگرچه دیرهنگام) از سوی استاندار یعنی از سوی دولت هم مطرح شده، ممکن است شرکت‌های سد ساز و پیمانکاران طرح‌های انتقال آب، مانند مورد "نجات دریاچه‌ی اورمیه" با انواع پیشنهادهای ابداعی از راه برسند. تا همین امروز هم تا جایی که ما خبر داریم، یک طرح از سوی پیمانکاری خارجی پیشنهاد شده که مطابق آن، یک برج صد متری بتونی روی دهانه‌ی چشمه ساخته شود تا آب آن به روی دریاچه‌ی سد هدایت شود! طرح دیگری که ظاهرا مورد موافقت دست اندر کاران ساخت سد قرار گرفته و عملیاتی شده بود، کندن تونل در بالادست چشمه، برای رسیدن به رگه‌ی آب و انتقال آن به نقطه‌ای دیگر بوده است. در این کار بی‌نتیجه هم صدها میلیون تومان هزینه شده است.

منطقی‌ترین کار این است که ادامه‌ی کار ساخت سد متوقف شود (جلوی ضرر را هرجا بگیریم، منفعت است) و در فضایی آزاد، با اطلاعات کاملی که از مطالعات و ارزیابی‌های سد در اختیار همگان قرار خواهد گرفت، و در فرصتی کافی، یک ارزیابی تحلیلی جدید از سوی مشاوران مستقل و سازمان‌های مردم‌نهاد در مورد سد داریان صورت گیرد.

 

منابع: اخبار مربوط به سد داریان در تارنمای سبز پرس. یادداشت حیدر ویسی، کارشناس محیط زیست در تارنمای دیده‌بان محیط زیست و حیات وحش ایران. نوشته‌های دکتر مختار هاشمی، کارشناس مدیریت منابع آب و استاد دانشگاه کردستان در شبکه‌های اجتماعی. تارنمای شرکت مدیریت منابع آب. کتاب رودهای خاموش، نوشته‌ی پاتریک مک کالی، ترجمه‌ی فاطمه ظفرنژاد. مشاهده‌ها و پرس و جوهای شخصی در منطقه.

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 350076

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
9 + 9 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 22
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۱۶:۳۴ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    89 7
    وقتی میگن مافیای سد سازی مافیای خودروسازای بیراه نمیگن که. مافیا چیزی که براش سود داره به هر قیمتی انجام میده و به حرف هیچکس توجه نمیکنه. چه بسا اگه جلوش وایسی به سختی کنارت بزنه
  • حامد A1 ۱۶:۴۲ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    42 2
    یک بار اومدن برای کردستان کار عمرانی بکنن، اون هم اینطوری شد. نظر آقای محمدی کاملا متینه. اگه ما از افغانستان انتظار داریم که حق آبه ما رو بده، پس چرا خودمون با عراق همچین کاری میکنیم؟ ضمن اینکه سد زدن بر روی این رود طبق گفته های جناب محمدی بیشتر از اینکه برای ما منفعت داشته باشه، ضرر داره. بهتره از این آب استفاده های دیگه ای بشه که هم به نفع ساکنین هم به نفع محیط زیست باشه.
  • بی نام A1 ۱۷:۳۷ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    61 4
    کردستان و لرستان و ... هم بزنید محیط زیستشون رو خراب کنید. اون ازآتیش سوزی جنگل های مریوان، این هم از این سد.
  • hasan IR ۱۷:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    8 111
    تمامی آبهای مرزی باید کنترل شود یه چشمه در برابر پیشرفت کشور چیزی نیست و ...
    • بی نام A1 ۰۲:۳۵ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
      15 2
      جناب مثل این که نفهمیدی چی گفتن؟ نوشتن تو فقط دنبال مسایل فکری خودت باش. بابا کردستان سرسبز ما را دارند نابود می کنند شهرهای مختلفی از این استان که همه اقتصادش وابسته به کشاورزی و دامپروری است دارد با سد سازی نابود می شود و مردم بی نوا به جز قاچاق کالای خارجی از مرز برای شما دوستداران پایتخت نشین و دیگر شهرهای راهی برای ادامه حیات ندارند اونوقت تو فکر اختلافات فکری خودت با مرزهای همسایه هستی؟ انگار نمی خوای بدانی که با هر سد چه حجمی از تغییرات اکوسیستم و زیست محیطی اعمال می شود همین که دنیا به جای سد سازی به فکر راه کارهای دیگری است یعنی سد همیشه گزینه خوبی نیست
  • بی نام A1 ۱۸:۴۷ - ۱۳۹۳/۰۱/۲۹
    98 0
    با همین سد سازی ها دریاچه اورمیه و کراون به این حال روز افتاده
    • بی نام EU ۰۳:۴۸ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۹
      2 0
      مطالب شما جامع و کامل بود شما را در یک همایش زیست محیطی در شمال دیدم
  • بی نام A1 ۰۳:۳۸ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    9 1
    وقتی تنها چند درصد وزارت خانه دولتی است و بقیه با بخش خصوصی معلوم است که پول روی پول می گذارند بدون توجه به منافع ملی
  • بی نام A1 ۰۴:۲۶ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    17 1
    آقایان سدساز دقیقا چقدر در ساخت سد منافع مالی می برند که با وجود مضرات بسیار سدها و در زمانی که بسیاری کشورها با افتخار در حال برچیدن سدهای پیشین خود هستند، همچنان دست از سدسازی بر نمی دارند؟
    • بی نام IR ۰۹:۵۰ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
      4 0
      طبق معمول همیشه، 50 سال از دنیا عقب تر هستیم. زمانی که ان ها سد می ساختند، ما چه کار می کردیم؛ حالا که سدهایشان را برکی چینند، ما چه کار می کنیم. آفرین بر این همه روزآمدی.
  • مهدي A1 ۰۵:۳۲ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    3 19
    دوستان دقت كنند تنها بر اساس اطلاعات اين خبر قضاوت نكنند. مسائل مهمتري نيز هست كه نمي شه در رسانه ها عنوان كرد. تا اونجا كه من اطلاع دارم اين سد جزء يك طرح بزرگ بوده كه تاثير زيادي در اشتغال و درآمد در نقاط مرزي و محروم خواهد داشت.
    • بی نام IR ۱۴:۱۲ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
      11 3
      معلومه که تو اصلا هیچ اطلاعی نداری اونی را هم که نمی توانی رسانه ایی کنی مردم منطقه به خوبی درک کردند و دور نیست که تبدیل به یک درگیری منطقه و قومی شود فکر کردید با تغییر جهت رودخانه اصالت و هویت آن جا دگر گون می شود نمی شود
    • بی نام IR ۰۹:۵۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
      4 0
      چه ... سد تا وقتی در حال ساخت است کارگر می خواهد، پس از اتمام ساخت، همه کارگرانش بی کار می شوند و چون زمینشان زیر آب رفته و شیوه ارتزاق پیشینشان دگرگون شده، به کارهای پیشین هم نمی توانند بازگردند و باید یا سماق بمکند یا ...
  • بی نام A1 ۰۶:۰۶ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    4 16
    در این وضعیت کم آبی کشور چرا باید آب این رودخانه ها به خارج از کشور هدایت بشه ؟ اتفاقا ساخت سد و ذخیره و بکار گیری آب در داخل کشور بسیار با اهمیت تر از این مطالب هست .
    • بی نام IR ۰۹:۴۶ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
      4 0
      تا نوک دماغ را نباید دید. مسائل زیست محیطی فرامنطقه ای و جهانی است و صرفا در چهارچوب مرزهای یک کشور نمی گنجد. سد بستن بر روی آب های خروجی از کشورهای مختلف است که امروز سبب بلند شدن ریزگرد و مهاجرت های درون کشوری و برون کشوری مردمان روستاها شده است.
    • ﻣﺮﺗﻀﻲ A1 ۲۰:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۳/۰۶
      3 0
      ﺷﻤﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺳﺪ ﺳﺎﺯﻱ ﺑﺮاﻱ ﺫﺧﻴﺮﻩ اﺏ ﺧﻮﺑﻪ اﻣﺎ ﭼﻂﻮﺭ ﺑﻌﻀﻲ اﺯ ﺷﻤﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻛﺸﻮﺭ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﻫﺮﻳﺮﻭﺩ اﺳﺖ ﺑﺎ اﻥ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﺪ و ﺑﻪ ﻫﺰاﺭ ﺟﻮﺭ ﻧﻆﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻋﻠﻴﻪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥﻣﻲ ﮔﻮﻳﻴﺪ ﺳﻮاﻝ ﻣﻦ اﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺷﻤﺎ ﺳﺪ ﻣﻴﺴﺎﺯﻳﺪ ﺗﺎ اﺏ ﺫﺧﻴﺮﻩ ﻛﻨﻴﺪ و ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ ﻛﻨﻴﺪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺣﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺳﺪ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺭﻭﺩ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭا ﺩاﺭﺩ ﺗﺎ اﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺻﻮﺕ اﺣﺴﻦ اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ.
  • امراله A1 ۰۶:۴۴ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    0 10
    كاش بر روي رودخانه خشك مسير عبور اب باران سد مخزني مي ساختند حالا كه شما ناز مي كنيد
  • بی نام A1 ۱۲:۲۰ - ۱۳۹۳/۰۱/۳۰
    9 0
    پول از کجا در بیارن سد سازان ما و روزی میرسه که تاریخ این سد ساز های مارا محاکمه کند .اگر فرار نکنند امریکا. بابا دست بردارید بدون کار شناسی سد می سازید خیلی هاتون و من می شناسم از کجا به کجا رسیدین بس کنید .
  • بی نام IR ۱۹:۱۷ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۳
    0 3
    اینها به طور کامل ارزیابی زیستمحیطی شده اند و دارای مجوز ساخت اند و کل تاثیر مثبت و منفی و تخفیف اثراتش پیشبینی شده. وگرنه همینطوری نیست که به فرم توافقی مجوز بگیرند و دفتر ارزیابی زیستمحیطی هم تماشاچی معرکه و درگیریهای ساخت و عدم ساخت ان باشد.
    • بی نام IR ۰۹:۴۳ - ۱۳۹۳/۰۲/۱۴
      3 0
      برای همین است که بیشتر جاها تخریب شده؟
  • ﻣﺮﺗﻀﻲ A1 ۲۰:۳۱ - ۱۳۹۳/۰۳/۰۶
    1 0
    ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻛﻪ اﻧﻬﺎ ﺣﻖ ﺩاﺭﻧﺪ ﺗﺎ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺳﺪ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﭼﻮﻥ ﺣﺎﻻ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ اﻣﺪﻩ و ﻣﻲ ﺧﻮاﻫﺪ ﺭﻭﺩ ﻫﺮﻳﺮﻭﺩ ﺳﺪ ﺑﺰﻧﺪ اﺷﻜﺎﻟﻲ ﻧﺪاﺭﺩ ﭼﻮﻥ ﺧﻮﺩ اﻳﺮاﻥ ﺑﺮ ﺭﻭﻱ ﺭﻭﺩ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﺮاﻕ ﻣﻴﺮﻳﺰﻧﺪ ﺳﺪ ﺯﺩﻩ و اﻥ ﺭا ﺣﻖ ﺧﻮﺩ ﻣﻲ ﺩاﻧﺪ ﭘﺲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻫﻢ ﺣﻖ اﻳﻦ ﺭا ﺩاﺭﺩ ﺗﺎ ﺳﺪ ﺑﺰﻧﺪ و اﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮي اﺯ اﺏ ﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺑﻜﻨﺪ.
  • توقف سد بلبر A1 ۱۳:۳۰ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۷
    1 0
    سد بلبر نیز باید از الان متوقف شود..........تا اجرا نشده