جامعه امروز ما به کدام ویژگی رئیس مکتب شیعه نیاز دارد؟ / توصیه های امام صادق (ع) برای رابطه با خدا

پرونده خبرآنلاین برای شهادت ششمین امام، توسعه دهنده علم و فرهنگ شیعه با مطالبی درباره شناخت رئیس مکتب تشیع، کتاب ها و چند روایت ناب از رفتار و زندگی ایشان.


 

 

امام صادق (ع) در عصرى می زیست كه علاوه بر حوادث سیاسى، یك سلسله حوادث اجتماعى و پیچیدگى‌ ها و ابهام‌ هاى فكرى و روحى پیدا شده بود كه اسلام را تهدید مى‌ كرد. ظهور متكلمان، صوفیه (خشكه مقدس‌ ها)، زنادقه، مكتب‌ ها و نحله هاى مختلف فقهى جبریه، مشبهه، تناسخیه، اختلاف قرائت، اختلاف در تفسیر، و رشد گروه خوارج و مرجئه از آن جمله بودند. هر كدام عقاید خود را ترویج مى‌ كردند و به نحوى نظر مى‌ دادند. از این رو، تشنگى عجیبى به وجود آمده بود كه لازم بود امام به آن‌ها پاسخ مناسب گوید. امام با تمامى این جریاناتى كه وجود داشت، برخورد كرد. از نظر قرائت و تفسیر، یك عده شاگردان امام هستند. در باب نحله هاى فقهى هم كه مكتب امام صادق علیه‌السلام قوى‌ ترین و نیرومندترین مكتب‌ هاى فقهى آن زمان بوده، به طورى كه اهل تسنن هم اعتراف کردند. ابوحنیفه و مالك شخصاً از محضر امام استفاده كردند و مالك بارها از مدینه به خدمت امام مى‌ رسید و از وجود ایشان استفاده مى‌ برد. شافعى و احمد بن حنبل نیز از شاگردان امام هستند.

امام صادق (ع) با در نظر گرفتن نیاز شدید جامعه و آمادگى زمینه اجتماعى مناسب، دنباله نهضت علمى و فرهنگى پدرش را گرفت و حوزه علمى وسیعى به وجود آورد و در رشته هاى مختلف، شاگردان بزرگى همچون «هشام بن حكم كندى »، «محمد بن مسلم »، «ابان بن تغلب »، «هشام بن سالم »، «معلى بن خنیس »، «محمد بن على بن نعمان بجلى كوفى » معروف به «مؤمن الطاق »، «مفضل بن عمر»، «ثابت بن دینار» معروف به «ابو حمزه ثمالى »، «زرارة بن اعین »، «جابر بن یزید جعفى كوفى »، «صفوان بن مهران جمال اسدى كوفى » معروف به «صفوان جمال »، «عبدالله بن ابى یعفور»، «حمران بن اعین شیبانى »، «حمزه طیار»، «برید بن معاویه عجلى »، و... تربیت کرد. به واسطه همین اهتمام امام به توسعه علم و فرهنگ دینی ایشان را رئیس مذهب شیعه نامیده و تشیع را با نام شیعه جعفری باز می شناسند.

دو امتیاز عصر امام صادق نسبت به سایر ائمه از زبان استاد مطهری

فایلی که در ابتدای مطلب می شنوید، بخشی از سخنرانی استاد مرتضی مطهری است که به دو وجه تمایز عصر حضرت صادق(ع) با دیگر ائمه درباره اوضاع سیاسی دوران زندگیشان پرداخته است.

شیعه جعفری، تندروی و انقلابی گری یا اعتدال و علم پروری؟

علم پروری و عقلانیت، تدوین و تولید علم که امروز نیاز جدی جامعه ایران و جهان اسلام است شاخصه اصلی شخصیت بنیانگذار شیعه جعفری، حضرت امام صادق بوده است. این بیان و تعریف دکتر صادق آیینه وند، استاد تاریخ اسلام است که می گوید: "عصر انقلابی گری به سر آمده و اکنون در فضایی به سر می بریم که بیش از هر چیز به عقلانیت در سیره امام صادق نیازمندیم." گفت و گوی خبرآنلاین با دکتر صادق آئینه وند درباره رویکرد دیگری از شیعه اینجا بخوانید.

مهمترین فعالیت های امام صادق(ع) چه بود که مذهب شیعه را جعفری نامیدند؟

کاری که امام صادق(ع) انجام داد، بسیار بدیع و اندیشیده بود. با استفاده از زمینه مناسبی که امام باقر(ع) فراهم آورد و هسته اولیه علم و تدریس را پایه گذارده بود، شروع به فعالیت فرهنگی کرد. اینجا بخوانید.

چرا امام ششم را رئیس مذهب شیعه نامیدند؟ 

حجت الاسلام جواد محدثی در یادداشتی درباره تشیع و امام صادق (ع) نوشته است: « رئیس مذهب شیعه بودن امام صادق علیه السلام نه به معنای فاصله افتادن این مذهب از اسلام راستین که به معنای حق عظیمی است که ایشان در اعتلا و احیای مذهب حقه شیعه داشته اند. لقب رئیس مذهب شیعه، بدین جهت براى امام ششم شیعیان شهرت یافت که معارف شیعى در دوران ایشان و در سایه تعالیم حضرتش، فرصت انتشار یافت. براى آشکار شدن اهمیت این مجال تاریخى، اشاره اى کوتاه به فشارهاى اجتماعى و سیاسى وارد بر امامان پیش از حضرت صادق(علیه السلام) لازم است.» متن کامل این یادداشت را اینجا بخوانید.

کدام ویژگی رئیس مکتب شیعه، نیاز جدی جامعه ماست؟

حجت الاسلام و المسلمین شیخ علی تهرانی، امام جماعت مسجد هدایت می گوید: « نکته ای می خواهم به جوانان و ارادتمندان آن حضرت بگویم این که حضرت خودشان توجه داشتند که رئیس مذهب جعفری هستند و معارف شیعیان از ایشان نشأت گرفته است، بنابراین دستوراتی به دوستانشان دادند. من برای نمونه یک حدیث کوتاهی را عرض می کنم. حضرت در بیانی خطاب به شیعیان می فرماید: هر کدام از شما اگر به راستگویی مقید باشد یعنی در سخن گفتن راستگو باشد و امانتدار هم باشد و خیانت در امانت نکند و برخوردش هم با مردم از نظر اخلاقی زیبا باشد، مردم می گویند این جعفری است و از ناحیه او یک سروری بر من وارد می شود.

به عبارت دیگر، خوشحال می شوم که بگویند این آقایی که دارای این خصوصیات است جعفری است. من از انتساب چنین فردی به خودم خوشحالم و لذت می برم اما اگر بر خلاف این باشد، یعنی صادق و امانتدار نباشد و برخوردش هم با مردم زشت باشد، عار و ننگش بر من وارد می شود و مردم می گویند ادب امام صادق این است. بنابراین ما باید سعی کنیم که بتوانیم دوستان خوبی برای امام صادق باشیم و به دستورات آن حضرت عمل کنیم.» گفت و گوی خبرآنلاین با وی را اینجا بخوانید.

گزارش شاگرد خاص امام صادق(ع) از ملاقاتی که امام اسراری را با او مطرح کرد

حجت الاسلام والمسلمین محمد سروش محلاتی در مقاله ای می نویسد: «امام صادق (ع)، اصحاب و شاگردان زیادی داشتند که تعداد آنها تا چهار هزار نفر هم گفته شده است. در میان این شاگردان نادر زبدگانی بودند که امام، اسرار خود را با آنها در میان می گذاشت. برخی ظرفیت درک اسرار علمی را داشتند و بعضی نداشتند. یکی از این نوادر، شخصیتی است به نام «بُرید» است. او گاه صحنه های عجیب و یا گفته های استثنائی از امام بازگو می کند. صحنه هایی که فقط خود او شاهد و ناظر آن بوده و امام صرفاً برای او رمزگشایی کرده است. گزارشی از یکی از این ملاقات های برید با امام را اینجا بخوانید.

ماجرای 400 کتاب از امام صادق(ع) و 4000 کتاب از اصحاب ایشان

شهید اول در مقدمه کتاب"الذکری" می گوید: "امام صادق علیه السلام چهار صد کتاب شخصاً نوشتند و اصحاب آن حضرت نیز چهار هزار کتاب نوشته اند". اما متاسفانه کتاب های امام صادق مفقود و در دوره های مختلف توسط جریان های ضد شیعه از بین رفته است. مرحوم صدوق در "من لایحضر الفقیه" می گوید دستخط ائمه علیهم السلام نزد من موجود است، ولی بر اثر بی دقتی و اهمال، اینها از بین رفته و به ما نرسیدند. برای آشنایی با چند کتابی که به حضرت امام صادق(ع) نسبت داده شده است اینجا را بخوانید.

 

فرشته برتر است یا انسان؟

در کتاب «کاوشی در اصول عقاید» اثر آیت‌الله سیدمحمدسعید طباطبایی حکیم روایتی از امام ششم را به شرح زیر می خوانیم:

عبدالله بن سِنان می گوید به امام جعفر صادق(علیه السلام) عرض کردم: «فرشتگان برترند یا آدمیان؟» امام(علیه السلام) فرمود: «امیرمؤمنان علی(علیه السلام) در پاسخ به چنین سؤالی فرمود: خدای تعالی در وجود فرشتگان عقل را بدون شهوت قرار داد و در چهارپایان شهوتِ بدون عقل، و در وجود آدمیان هر دو را نهاد. هر که عقلش بر شهوتش چیره شود، از فرشتگان برتر است و هر که شهوتش بر عقلش غلبه کند، از حیوانات بدتر و پست‌تر است».

تأیید این سخنان در کلام خدای تعالی آنجاست که می‌فرماید: {إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللهِ الصُّمُّ الْبُکْمُ الَّذِینَ لا یَعْقِلُونَ}؛ «بدترین جنبندگان نزد خدا، افراد کر و لالی هستند که اندیشه نمی‌کنند.»

چرا امام ششم لباس قیمتی و زیبا می پوشید؟

در کتاب وسائل الشیعه، جلد اول روایتی به این شرح می خوانیم: «شخصى به امام صادق علیه السّلام اعتراض کرد که شـمـا کـه از سـاده پـوشـى حضرت امیرالمۆمنین على علیه السّلام فرمودید، خودتان چرا لباس قیمتی، نرم و زیبا می پوشید؟

امام صادق علیه السّلام فرمود: لباس هاى امام على در فرهنگ آن روز بد منظره نبود و انگشت نما نمى شد، اما اگر الان بود و همان لباس ها را مى پوشید، انگشت نما مى شد. پس لباس ما باید متناسب با فرهنگ زمانه ما باشد. گـرچـه قـائم مـا وقـتـى ظهور مى کند همان لباس امام على علیه السّلام را پوشیده به روش امام على علیه السّلام رفتار مى کند.»

چهار سفارش امام در رابطه بنده و خدا

آیت الله آقا مجتبی تهرانی (که روانش شاد باد) در شرح روایتی از امام ششم چنین گفته است: «در روایتی منقول است که شخصی آمد خدمت امام صادق علیه‏السلام، عرض کرد: ای فرزند پیامبر(ص) پدر و مادرم فدای شما! پندی به من بیاموزید! حضرت فرمودند:

«اوّل؛ اگر خداوند متکفّل روزی است و گفته: روزی تو را کفالت می‏ کنم و آن‏را به تو می ‏رسانم؛ پس برای چه غصّه می‏ خوری؟
دوم؛ وقتی تقسیم‌کننده رزق خود رازق است و تو نمی ‏توانی کم و زیادش کنی؛ چرا حرص می‏ زنی؟!

سوم؛ اگر حساب روز قیامت حقّ است، پس چرا این‏قدر انباشته می‏ کنی؟ حضرت فقط بحث حساب که در رابطه با حلال را مطرح می‏ کنند، «فی حلالها حساب» و بحث عقاب که در رابطه با حرام است را نمی ‏فرمایند. خداوند به تو نعمت داد بعد هم به تو فرموده چگونه صرفش کن، امّا تو دائم این‏ها را روی هم انباشته می‏ کنی. جا دارد خدا بگوید: این مقدار نعمتی که به تو عنایت کردم را چه می‏ کنی؟ بیا در راه من مصرف کن؟ چرا روی هم می‏ گذاری؟ بعد هم در قیامت باید حساب آن‏ها را پس بدهی. حدّاقل معطّلی ‏ات را را در قیامت کم کن.

چهارم؛ اگر می‏ گویید پاداش الهی در مقابل اطاعت از او حقّ است، و روز قیامت پاداش می‏ دهد، پس چرا در اطاعت از خدا سستی می ‏کنید؟! در حالی‏ که باید عجله کنی و کسالت و کاهلی را کنار بگذاری.»

/6262

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 371200

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
3 + 0 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 3
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۰۵:۱۱ - ۱۳۹۳/۰۵/۳۱
    7 2
    راستگويي
  • سردارجانباز IR ۰۶:۵۰ - ۱۳۹۳/۰۵/۳۱
    19 0
    بنام خدا.....اگرماخودراشیعه جعفری. ع.بدانیم... حسادت..تهمت..غیبت..ترورشخصییتی..ظلم.. ستم..غرورکاذب..دنیا مداری. چسبیدن به میز وصندلی. واخرت رابه دنیای دیگران فروختن..نباید دروجودما رخنه کند..شیعه جعفری.کسی است.. که برادری. اخوت..گذشت..ترحم به زیردستان.سخاوت..غیرت.. جوانمردی.. و. ازاده گی باید دروجودش موج بزند..اگرغیرازاین باشد شیعه نیست..
  • mmn A1 ۱۲:۳۰ - ۱۳۹۳/۰۵/۳۱
    4 0
    سلام شهادت امام جعفر صادق تسلیت باد