گزارش رویترز دربارۀ آخرین وضعیت نگارش متن توافق هسته‌ای

خبرگزاری رویترز در گزارشی از مقر سازمان ملل متحد به قلم «لویی شاربونو» نوشت:

نمایندگان ایران و کشورهای قدرتمند جهان در سازمان ملل متحد اعلام کردند که این کشورها در تلاش هستند تا بر اختلافات شدید درباره دو موضوع جدی در گفتگوهای هسته ای احتمالی غلبه کنند: اعمال دوباره تحریم های سازمان ملل متحد در صورتی که ایران از این توافق تخطی کند، و اینکه تهران چگونه می تواند فناوری اتمی را خریداری کند.

مذاکره کنندگان روز سه شنبه در نیویورک به حدود یک هفته گفتگو پایان دادند که جدیدترین دور این گفتگوها طی 18 ماه اخیر شمرده می شد. هدف از این مذاکرات، دستیابی به یک توافق بلند مدت در خصوص محدود شدن برنامه هسته ای ایران تا پیش از ضرب الاجل سی ام ژوئن است.

گفتگوهای کنونی در حاشیه کنفرانس پیمان منع گسترش تسلیحات هسته ای انجام شده است. مذاکرات میان ایران، آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه، چین و اتحادیه اروپا هفته آینده در وین ادامه پیدا خواهد کرد.
«عباس عراقچی» معاون وزیر امور خارجه ایران در گفتگو با تلویزیون دولتی این کشور گفت: «فضای گفتگوها خوب بود و این امکان وجود دارد که تا سی ام ژوئن، توافق نهایی حاصل شود.»

این در حالی است که دیپلمات های غربی که خواستند نامشان فاش نشود اعلام کردند ایران و شش کشور قدرتمند جهان که پیشتر در تاریخ دوم آوریل در لوزان سوئیس یک موافقتنامه موقت را امضا کردند، هنوز فاصله زیادی تا دستیابی به توافق نهایی دارند. این دیپلمات ها علت این موضوع را وجود اختلافات در خصوص تحریم ها، نظارت و سایر مسائل عنوان کردند.
یک دیپلمات غربی در گفتگو با خبرگزاری رویترز درباره گفتگوها در نیویورک گفت: «مساله اعمال تحریم های شورای امنیت سازمان، یک مساله دشوار است. حل این مساله به مدتی زمان نیاز خواهد داشت و ما باید این موضوع را حل کنیم.»

گفتگوهای دو طرف درباره یک قطعنامه آینده شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده است که در آن، توافق با ایران مورد تایید قرار خواهد گرفت و همه قطعنامه های تحریم گذشته علیه ایران ابطال خواهد شد و در عین حال، محدودیت های سازمان ملل علیه موشک های بالستیک، تحریم تسلیحاتی و برخی دیگر از محدودیت ها علیه ایران ادامه پیدا خواهد کرد.

مذاکره کنندگان آمریکا و اتحادیه اروپا خواهان آن هستند که هر گونه کاهش تحریم های سازمان ملل به صورت خودکار قابل برگشت باشد. مذاکره کنندگان، این قابلیت را «برگشت پذیری» می نامند که بر اساس آن، در صورتی که تهران نتواند مفاد موافقتنامه را رعایت کند، تحریم ها دوباره قابل اعمال خواهند بود. روسیه و چین به صورت سنتی، از چنین اقدامات خودکاری استقبال نمی کنند.
«برگشت پذیری» یکی از مهمترین مسائل برای دولت های غربی شمرده می شود. این دولت ها از این موضوع نگران هستند که پس از لغو تحریم های سازمان ملل علیه ایران، اعمال دوباره آنها علیه این کشور ممکن نباشد، زیرا روسیه و چین ممکن است هر گونه تلاش به این منظور را وتو کنند.
یک دیپلمات غربی در این باره به خبرگزاری رویترز گفت: «بدون برگشت پذیری، هیچ گونه توافق هسته ای حاصل نخواهد شد.»
اعمال دوباره تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران نسبتا آسان است، اما این موضوع در قبال تحریم های سازمان ملل مصداق ندارد.
دیپلمات های کشورهای غربی در تلاش برای یافتن راه حلی هستند که بر اساس آن، روسیه و چین قادر نباشند «برگشت پذیری» را وتو کنند. مسکو، پکن و تهران همچنین خواهان اطمینان از این موضوع هستند که اگر جمهوریخواهان در سال 2016 در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شوند، آمریکا دیگر قادر نباشد «برگشت پذیری» را به صورت یکجانبه اعمال کند.
یک دیپلمات در این باره گفت: «ما هنوز به یک ساز و کار دست پیدا نکرده ایم که برای همه کارآمد باشد.»

یک موضوع دشوار دیگر در این جریان نیز موسوم به «مجرای تامین» "procurement channel" است؛ یک ساز و کار برای مورد تایید قرار دادن خرید فناوری هسته ای حساس توسط ایران که در حال حاضر بر اساس تحریم های سازمان ملل متحد ممنوع است. یک راه حل در این خصوص که در دست بررسی است، تشکیل یک کمیته سنجش است که شامل ایران و شش کشور قدرتمند جهان خواهد بود. مقامات دیپلماتیک در این باره گفتند تهران در این خصوص حق اظهار نظر خواهد داشت، اما از حق وتو برخوردار نخواهد بود.

ایران اعلام کرده است همه تحریم های اعمال شده علیه این کشور غیر قانونی است و برای دور زدن آنها به سختی تلاش می کند.
بر اساس یک گزارش محرمانه هیات کارشناسان سازمان ملل متحد که هفته گذشته یک نسخه از آن در اختیار خبرگزاری رویترز قرار گرفت، انگلیس به این هیات در خصوص وجود یک شبکه فعال تامین هسته ای ایران خبر داد که به دو شرکت موجود در فهرست سیاه مربوط است.

5252