حدود اختیارات شورای نگهبان در رد صلاحیت کاندیداها از نگاه علی مطهری

مهم‌ترین بخش از سخنان علی مطهری در همایش «مجلس، انتخابات و امام خمینی(س)» که توسط جماران منتشر شده به این شرح است:

**قانون اساسی مشروطه قانون اساسی خوبی بود، اگر همان هم اجرا می‌شد شاید 80 ـ 90 درصد اهداف ما در جمهوری اسلامی تحقق پیدا کرده بود. در آن قانون اساسی هم علمای طراز اول حضور داشتند یعنی پنج مجتهد طراز اول بودند که در حکم شورای نگهبان ما بودند ولی می‌دانید بعد از چند سال آنها را کنار گذاشتند و افراد وابسته به قدرتهای خارجی به مجلس راه پیدا کردند، این هم از تأکیدات ایشان است که نشان می‌دهد حساسیت‌ها در کجاست، یعنی در این حدود افراد وابسته به قدرتهای خارجی، افراد غیر معتقد و ملتزم به اسلام، و از این قبیل؛ نه این سختگیری‌هایی که امروز تحت عنوان نظارت استصوابی وجود دارد که نظارت استصوابی را اگر به این معنا بگیریم که تحقیقات محلی درباره کاندیداها انجام شود برای اینکه غیر از آن استعلامات چهارگانه‌ای که از برخی نهادها انجام می‌دهد (از وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی، دادگستری و اداره ثبت)، غیر از آن می‌گویند ما می‌خواهیم در احوال شخصی افراد هم تحقیقی کرده باشیم که آیا این شخص اهل نماز و روزه است؟ یا اینکه مبادا اهل شرب خمر باشد!

** اینکه ما تحت عنوان نظارت استصوابی افرادی را که مثلاً انتقادی کردند و حتی نظری مخالف نظر ولی فقیه در یک جایی داشتند یا اظهار نظری درباره حوادث سال 88 داشته اند و به این بهانه‌ها آنها را رد کنیم، کارهای درستی نیست و مقصود از نظارت استصوابی این نیست. در کلام مقام معظم رهبری هم هست؛ در آن جایی که ایشان مثال می‌زنند می‌گویند مثل «یک آدم حرّافی که وابسته به خارج است مردم را فریب بدهد»، یعنی در استعلامات چهار گانه ممکن است معلوم نباشد؛ اینجا می‌تواند شورای نگهبان او را رد کند، در این حدود است نه در چیزهایی که بعضا بهانه می‌آورند و افراد را ردّ صلاحیت می‌کنند.

**گاهی حق مردم ضایع می‌شود که نماینده در آن صورت باید طرف ملت را بگیرد نه طرف نظام را؛ اینکه حفظ نظام از اوجب واجبات است پس هر کاری که در نظام شد همه را بپوشانیم درست نیست؛ مثل داستان مرگ ستار بهشتی که یک جوان وبلاگنویس بود و چیزهایی می‌نوشت و شاید توهین هم می‌کرد که به قول پلیس فتا فقط هشت بازدیدکننده داشت؛ وقتی او را به قتل برسانند و از دنیا برود، عده ای با طرح موضوع مخالفت می کنند که حفظ نظام مهم‌تر است، اما ما در جواب می گوییم که چون حفظ نظام مهم‌تر است مطرح می‌کنیم تا نظام اصلاح شود و دیگر تکرار نشود نه اینکه این مسائل را بپوشانیم.

**نماینده باید بداند که نماینده ملت است نه نماینده نظام، اگر انحرافات و ظلمی در نظام صورت می‌گیرد باید مطلب را بیان کند و به همین دلیل است که شما می‌بینید در مجالس ما هیچ توجهی به فصل سوم قانون اساسی که درباره حقوق ملت است وجود ندارد اینکه یک عده را بازداشت می‌کنند و هیچ صدایی از مجلس بلند نمی‌شود، مطبوعات را می‌بندند هیچ صدایی از مجلس بلند نمی‌شود و همه ساکت‌اند برای اینکه می‌گویند باید از نظام دفاع کنیم، این حرف غلطی است، این مسأله ای است که متأسفانه امروز باید اصلاح بشود، ما قانون اساسی بسیار خوبی داریم که تکلیف همه مسائل روشن است، ولی وقتی از آن دفاع نکنیم چه فایده دارد؟!

**تصور اکثر مردم از نمایندگی غلط است، یعنی مردم فکر کرده اند نماینده یعنی کسی که واسطه است تا مشکلات شخصی‌شان را ارائه کنند، من امروز دادگاهی در فلان شعبه دارم این را برای من حل کن، یک مقدار وام می‌خواهم، شغل و کار می‌خواهم، اگر هم دنبالش نروی دو تا دشنام هم می‌دهد، فکر کرده اند نماینده دنبال کارهای شخصی مردم باید باشد، این که نمایندگی نمی‌شود، نماینده دو وظیفه اصلی دارد یکی قانونگذاری است و دوم نظارت بر اجرای قانون که باید وقت بگذارد نه اینکه راه بیفتد دنبال شعبه شماره 2 دادگستری و این را بیمارستان ببرد و این کار را بکند، اینها 70 ـ 80 درصد وقت نمایندگان را می‌گیرد لذا وقتی در مجلس طرحی مطرح است اصلاً حواسش نیست و نمی‌داند موضوع چیست؟ با موبایل صحبت می‌کند و همینطور از همکار کنار خود می‌پرسد که رأی دو بدهیم یا چهار؟ (وضعیت مطلوب) مجلس به این صورت نیست. لذا تصور مردم از (وظایف) نمایندگی هم باید اصلاح شود.

1729