حدادعادل درباره ترجمه چه گفت؟

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این همایش که یازدهم مهرماه در محل تالار سوره حوزه هنری برپا شد گفت: اگر کسی که ترجمه می‌کند فقط به فکر گیشه باشد این مساله تهدید است ولی اگر چشم بینایی داشته و بگردد و اثری را پیدا کند که به رشد و تعالی فرهنگی کمک کند این دقیقا عین فرصت است.

او افزود: فرهنگستان زبان و ادب فارسی در طی 20 سال گذشته 50 هزار معادل برای اصطلاحات بیگانه وضع کرده و در اختیار مترجمان قرار داده است. اولین دوره کارشناسی واژه‌گزینی با 10 دانشجو آغاز به کار کرده است و مترجمان بسته به حوزه کاری خود می‌توانند از این امکانات استفاده و به گسترش واژگان کمک کنند.

حداد عادل با تاکید بر لزوم برگزاری جشن ترجمه در ایران تصریح کرد: انجمن صنفی مترجمان تهران در آینده می‌تواند با شناسایی افرادی که در این زمینه از گذشته‌های دور کار کرده‌اند، همچون مرحوم احمد آرام، نسل جدید را با فرهیختگان جامعه آشنا کند. نسلی که ما متعلق به آن هستیم 50 سال پیش سر سفره احمد آرام تربیت شد. زمانی که جنازه احمد آرام به سمت آراگاه ادبی پیش می‌رفت بنده همه کتابهایی را که او ترجمه کرده بود بر روی پلاکاردهای کوچکی نوشتم و بدین ترتیب 160 دانش‌آموز، 160 کتاب ترجمه او را در مراسم تشییع جنازه‌اش حمل می‌کردند.

او با طرح این سوال که چرا مترجم محترم است، گفت: امروز بحث اختلاف زبانی همچون اختلاف ساعت کشورها واقعیتی انکار‌ناپذیر است. مترجمان اختلافات زبانی را حل می‌کنند. ترجمه مجرای اشتغال در حوزه فرهنگ بشری بوده است. در دوره فرهنگ اسلامی ما 150 سال را با عنوان نهضت ترجمه می‌شناسیم. امروزه با گسترش دانش و سرعت افزایش تولیدات علمی بحث ترجمه ضرورت بیشتری پیدا کرده است.

حداد عادل گفت: مترجمان ورزیده ما را با اندیشه‌های نو آشنا می‌کنند و به ذهن و اندیشه غنای بیشتری می‌دهند. همچنان که در فرهنگ‌ها مرسوم است که در سفرهایشان برای هم سوغاتی داشته باشند سوغاتی‌ای که مترجمان برای ملل دارند ترجمه فکر و اندیشه سایر ملت‌هاست؛ اگر چه ممکن است خود به جایی سفر نکرده باشند.

رییس فرهنگستان ز بان با تاکید بر به کار بردن لفظ ترجمه زین‌ ‌سو و زان‌ سو به جای ترجمه وارداتی و صادراتی بیان کرد: یک مترجم خوب بود باید با زبان مقصد و موضوع آشنایی کامل داشته و به آن مسلط باشد. تسلط او بر موضوع به آن معنی است که تاریخ موضوع را به خوبی بداند تا در فرهنگ خود بتواند با تسلط بر زبان و موضوع، موضوع را به گونه‌ای منتقل کند که زبان مقصد درک درستی از آن داشته باشد. به عبارتی مهندسی ترجمه برای مترجمان اصلی ضروری است. مترجم باید بداند در زبان فارسی از کجا شروع کند که بتواند مطلب را دقیق و درست با ساختار زبانی فارسی منتقل کند.

حداد عادل همچنین تاکید کرد: ما در بحث ترجمه نباید خود را به زبانهای اروپایی محدود کنیم. قبول کنیم که دنیا فراتر از قاره‌های محدود اروپا و آمریکاست. ترجمه باید متنوع باشد تا بتواند بیشترین فایده را برای ما داشته باشد.

همچنین در این مراسم سعیده حسینجانی رییس مرکز ترجمه حوزه هنری با اشاره به فراز و فرودهایی که در بحث توسعه فرهنگی با توجه به هجوم‌ فرهنگ‌های دیگر همچون هجوم فرهنگ مغول به ایران وجود دارد گفت: امروزه درهای ترجمه به روی کارهای ارزشمند باز شده است و به گواه کارشناسان ادبیات معاصر، ادبیات انقلاب و ادبیات جنگ ما به جایی رسیده است که از ادبیات وارداتی بی‌نیاز شده‌ایم. رسالت ما در این مرکز این است که ضمن نقد ادبیات وارداتی غرب به ایجاد تعادلی بین فرهنگ وارداتی و صادراتی بپردازیم.

او افزود: در کشور زنان و مردانی هستند که فرهنگ والای انسانی را در آثار خود تولید کرده‌اند. کسانی که ادبیات معنوی را صادر می‌کنند بر آنان که ادبیات سحر و جادو را عرضه می‌کنند ارجحیت دارند. ادبیات و فرهنگ متعالی باید به جهان عرضه شود. از این رو از تمام مترجمان آگاه می‌خواهیم تا در اجرای این رسالت فرهنگی ما را یاری دهند.

محمدرضا اربابی رییس انجمن صنفی مترجمان شهر تهران نیز در این مراسم گفت: یکی از خواسته‌های ما از مسوولان این است که روزی را به نام روز ترجمه در تقویم ملی مشخص کنند و از پیشنهادات اولیه برای این کار اختصاص زادروز سلمان فارسی به عنوان اولین مترجم برای این کار است.

وی افزود: امروز دانشگاه‌ها وظیفه‌ سنگینی را بر عهده دارند. تمام دانشجویان این رشته در حوزه کاردانی و کارشناسی باید به زبان مقصد مسلط شوند و کارشناسی‌های ارشد و دکترا باید فراتر از این گام، گام‌های بلندتری بردارند و به نوعی در خدمت نهضت ترجمه قرار بگیرند. هرکس نمی‌تواند مترجم باشد. لطفا کسانی که ترجمه نمی‌دانند از جامعه ترجمه خارج شوند.

در این مراسم محسن مومنی رییس حوزه هنری هم از فعالیتهای انجمن مترجمان تهران و مرکز ترجمه حوزه هنری تشکر کرد.

همچنین در این مراسم از فریده مهدوی دامغانی، محمدعلی آذرشب و غلامرضا امامی به عنوان مترجمان پیشکسوت تقدیر شد.

سامانه ترجمه ماشینی ترگمان به عنوان سرویس ترجمه فارسی به انگلیسی نیز مورد تقدیر قرار گرفت و از محمدزاده مدیر این سامانه تقدیر شد. زهرا محبی و علیرضا ولی‌پور به عنوان دو پژوهشگر برتر ترجمه شناخته شدند و جوایز برندگان المپیک ترجمه به آنها تعلق گرفت. رونمایی منشور اخلاق حرفه‌ای مترجمان هم از دیگر بخش‌های این برنامه بود.

۵۷۲۴۴