۰ نفر
۱۵ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۵:۴۴
چرا از سریال های ترکیه استقبال می شود؟

فردین علیخواه*

در راستای تحقیقاتی که در حوزه وسایل ارتباط جمعی به ویژه شبکه های ماهواره ای دارم این روزها سعی می کنم وضعیت شبکه های ماهواره ای در کشورهای خاورمیانه را بشناسم. بخشی از منابعی که مطالعه می کنم مقالات علمی و پژوهشی مرتبط با این موضوع است و بخش دیگر یادداشت ها و نوشته هایی است که در سال های اخیر در مطبوعات کشورهای عربی منتشر شده اند.

نکته ای که در این بررسی ها برایم جالب است افزایش حساسیت و توجه فعالان فرهنگی و تحلیل گران اجتماعی کشورهای عربی نسبت به افزایش پخش سریال های ساخت کشور ترکیه در این کشورهاست.

در واقع در این نوشته ها نوعی نگرانی از رسوخ فرهنگ کشور ترکیه در کشورهای عربی دیده می شود و برخی از مفسران نیز رشد صعودی تولید سریال در ترکیه و صادر کردن آنرا به سایر کشورهای همسایه با زمینه سازی فرهنگی-ذهنی ترکیه برای تبدیل شدن به قطب یا الگوی توسعه در خاورمیانه تلقی می کنند، مسأله ای که برخی از نوسته ها از آن با عنوان دیپلماسی فرهنگی یاد می کنند. در واقع در این سریال ها، ترکیه به عنوان نمونه ای معرفی می شود که توانسته است سنت و مدرنیسم را با هم تلفیق کند.

در همین خصوص، مناقشه ای نظری بین مفسران در خصوص استقبال از سریال های کشور ترکیه وجود دارد: عده ای معتقدند که دلیل این چنین استقبالی به دلیل نزدیکی فرهنگی بین کشور مبداء یعنی ترکیه و کشورهای مقصد است. زمینه های اجتماعی بیشتر کشورهای خاورمیانه شبیه هم است و همین شباهت، توجیه گر استقبال از سریال هاست.

در مقابل، عده ای دیگر معتقدند که دلیل این استقبال نه شباهت، بلکه تفاوت هاست. در واقع مخاطبان این سریال ها در کشورهای مقصد آنچه را ندارند در این سریال ها جستجو می کنند. آنها به دنبال یافتن نداشته های خود در این سریال ها هستند.

تصمیم ندارم تا در این یادداشت کوتاه لایه های دیگری از موضوع را باز کنم ولی گروه دوم نتایج سیاسی از نظر خود می گیرند. اینکه اگر آزادی های اجتماعی در کشورهای مقصد توسعه یابد استقبال از این سریال های هم کاهش خواهد یافت.

آنچه که مشخص است سریال های کشور ترکیه در کشورهای عربی تبدیل به مباحثه عمومی شده است. آنها برای تغییر این وضعیت تلاش کرده اند تا برنامه های جذاب تری پخش کنند. منتها این برنامه های جداب عمدتا از تولیدات هالیوودی بوده و گویی قرار بر آن است تا ترکیه الگوی این کشورها نشود!

در همین خصوص باید به نکته دیگری هم اشاره کنم؛ برخی از محققان نشان داده اند که بین استقبال از سریال های کشور ترکیه و تبدیل شدن این کشور به مقصد سفر و خرید ملک توسط اعراب رابطه مستقیمی وجود دارد. بدین معنی که قبل از کشور ترکیه، کشور امارات مقصد سفر و خرید ملک بسیاری از لایه های متمول کشورهای عربی بود. با افزایش پخش سریال های ترکیه ای و تبلیغ ملک و املاک در بین این سریال ها، به تدریج ترکیه محل سرمایه گذاری این طبقات شده است.

همه اینها را گفتم تا به کشور خودمان برسم. کسی نمی تواند کتمان کند که در سال های اخیر استقبال از سریال های کشور ترکیه رشد چشمگیری در بین ایرانیان داشته است. تورق نشریات زرد و نیز برخی از پیامک های رد و بدل شده در شبکه های اجتماعی نشان از چنین استقبالی دارد.

نکته آن است که به نظر می رسد همان اتفاقی که در کشورهای عربی رخ داده خیلی زودتر در ایران ظهور یافت. یعنی تبدیل کشور ترکیه به مقصد سفر و پیشی گرفتن این کشور از امارات متحده عربی. پرسش آن است که ما در حوزه رسانه های جمعی چه برنامه هایی برای مخاطب ایرانی داریم؟

معمولا در نوشته ها و مصاحبه هایم گفته ام که در کشور ما مخاطبی شکل گرفته است که دیگر وقت تماشای شبکه های صدا و سیما را ندارد. بخشی از زمانش را صرف شبکه های ماهواره ای و بخش دیگر را صرف شبکه های اجتماعی موبایلی می کند.

قرار است چه جذابیت هایی رسانه ای فراهم شود تا این مخاطب مجددا با رسانه های داخلی آشتی کند؟ به نظر نمی رسد ما طرح های رسانه ای آینده نگرانه مشخصی داشته باشیم.

* جامعه شناس و استاد دانشگاه

۴۷۲۳۲

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 402918

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
6 + 2 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 33
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام A1 ۰۶:۰۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    براي من چراييش اينه كه نخست برنامه هاي تلويزيون ايران بسيار ضعيف و پر از سانسور و پر از دروغه و ارزش تماشا كردن نداره دوم اينكه با تماشاي سريال هاي پر بيننده تركيه و اروپا و امريكايي حس بودن در بين ساير مردم كره زمين به من دست ميده و از حس گوشه گيري خارج ميشم سوم اينكه در سالهاي گذشته سريال هاي تركيه اي پيشرفت چشمگيري داشته اند طوري كه تركيه ساليانه ميليونها دلار از صادرات آن به جيب ميزنه .چهارم اينكه برخي از سريال هاي تركيه مانند فاطيما گل و كوزي گوني و عشق ممنوع بسيار خوش ساخت هستند و بيننده رو هرشب براي تماشا ميخكوب ميكنن .
    • بی نام EU ۰۸:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      خدايي اينايي كه اسم اوردي از سريال هاي إيراني با كيفيت تره ؟؟؟كسايي كه اين سريال ها رو مي بينند فقط و فقط يك دليل دارن ،اونم همون دليل دوميه كه در متن أورده شده،علاجش هم همون راهكاري هست كه گفته شده ،،و الا كيفيت سريال إيراني با همه محدوديت ها از تركي ها كمتر نيست اما نسبت به أمريكا يا انگليس چرا ،خواهشا كمي واقع بين باشيم ...
    • محسن A1 ۰۹:۱۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      اتفاققا سریال های ترکیه ای تنها چیزی که ندارن خوش ساخت بودنه واقعیتش دلیل اصلی رونقشون در درجه اول ضعف مفرط محصولات صدا و سیما و مخصوصا جنبه های ایدئولوژیک و شعارگونشه که همونجور که شمام میگید حسه دروغ رو به آدم میده و دوما تو سریالای ترکیه ای میشه چیزی که ارزش دراماتیک داره رو دید یعنی عشق روابط عاطفی و... اما متاسفانه این سریالا این مضامین رو بسیار مبتذل نشون میدن چیز نگران کننده اینه که سلیقه ی کیفی جامعه ی ما روزبروز در حال سقوط کردنه و خطر واقعی اینجاست با عرض معذرت موسیقی های رایجمون مبتذله جک ها و فکاهی های عمومیمون مبتذلهسلیقه ی تصویریمون هم مبتذله خطر اساسی اینجاست و محصولات ترکیه ای این ابتذالو دارن تشدید میکنن
    • بی نام IR ۱۰:۱۲ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      تفاوت کیفیت سریال ترکی با ایرانی مثل کیفیت پوشاکشون هست
    • بی نام IR ۰۲:۴۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۲۶
      9 6
      واسه اينكه كارگردانهاى خوبى مثل مهران مديرى ناديده گرفته ميشن
  • سیاوش IR ۰۶:۱۸ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    واسه اینکه تلویزیون ما چیزی واسه گفتن نداره چنتا سریال آبکی والله اگه تلویزیون ما سریال بزاره کسی دیگه سریالهای ترکی با آثار مخربش در جامعه رو نگاه نمی کنه یادمه قدیما انقدر سریال داشتیم مثل سفر سبز، خانه سبز، مسافری از هند، طنزهای مدیری و غفوریان و... نه تنها ما نتونستیم سریالهای بهتری بسازیم بلکه سینماگران رو هم سرد کردیم عواقبش هم همین میشه همه رو میارن به سریالهای ترکی و گرفتار دوگانگي فرهنگی میشن
  • سعید IR ۰۶:۴۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    دلیلش این است که سریال های خودمون واقعا مسخره تر از سریالهای ترکی است.به عنوان نمونه این سریال گذر از رنجها که خیلی مسخره بود.دلیل دومش هم جذابیت های مدی که در این سریالهاست
    • بی نام A1 ۰۷:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      136 8
      من فقط قسمت آخر سریال گذر از رنج ها را دیدم و بسیار خوشحال شدم که بقیه اش را ندیدم.... کل قسمتی که دیدم خانم بازیگر با گریم وحشتناک ضایعش نشسته بود تو قبرستان و حرفهای کسل کننده می زد...
    • بی نام A1 ۰۸:۴۴ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      104 3
      گذراز رنجها یه چیزی بود در حد فاجعه تو سال 56 شوهر دنیا تو بشقاب ارکروک غذا میخورد ، توی روستای سر کوه یک چمدونیای خوبی پیدا میشد تازه پیکان هم قبل از 42 تولید شد بعد هم دنیا سر قبر پسرش یه انشا رو از حفظ خوند راستی سال 50 تو روستای سر کوه دخترا لباس عروس تور تور ی سفید میپوشیدند ؟؟؟؟؟؟؟
  • رضا GB ۰۷:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    من اگه تلویزیون مملکتم جذاب باشه عمرا پای ماهواره بشینم ضمنا اکثر این سریال ها رو خانمها دنبال میکنن
  • بی نام RO ۰۷:۱۰ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    132 5
    حرف شما وقتي قابل برسي بود كه چيزي براي رقابت با آن در داخل توليد مي شد ، مردم سريال تركيه اي نگاه مي كنند چون تلوزيون داخلي سريال توليد نمي كند . دوران طلايي پخش سريال هاي پر مخاطب به صورت زنجيره وار را به ياد آورده با امروز مقايسه كنيد : هزار دستان ، آرايشگاه زيبا ، پدرسالار ، همسران ، خانه سبز ، خودرو تهران يازده ،‌ مجموعه سريالهاي مهران مديري .
  • ایرانی IR ۰۷:۲۸ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    البته نویسنده محترم طوری از سریالهای ترکی یاد کرده اند که انگار چه سریالهای خوب، جذاب و پرمحتوایی هستند. بنده به شخصه شرایط تماشای اینها برایم فراهم است، اما نگاه نمی کنم. چونکه معتقدم اثرات منفی این نوع سریالهای حتی بیشتر از سریالهای هالیوودی است، زیرا که کم کم نفوذ کرده و اعمالی مانند خیانت، دروغ، بی آبرویی و ... را ترویج می کنند و متاسفانه اغلب مردم هم به خیال اینکه اینها سریال خانوادگی هستند همراه با فرزندانشان به تماشا می نشینند. فکر میکنم اگر صدا و سیما کیفیت برنامه هایش را بهتر کند، اوضاع بهتر خواهد شد. فکر هم نمیکنم سریالهای ترکی در سطح دنیا حرفی برای گفتن داشته باشند، مخصوصا با وجود سریالهایی مثل بازی تاج و تخت و ...
    • بی نام IR ۱۰:۰۹ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      46 15
      شما خوب اصن عالی
  • mostafa A1 ۰۷:۳۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    مگه استقبال میشه؟
  • امیر RO ۰۷:۴۷ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    124 5
    متاسفانه مردم سریال هایی را میبینند که حتی از لحاظ درجه بندی کیفیت ، بسیار ضعیف هم محسوب نمیشوند صدا و سیما با این بودجه کلان و شبکه های مختلف ، احترام به سلایق مردم نمیگذارد و کیفیت برنامه ها دکور ها سریال ها و اخبار و میزگرد ها و ... پایین هست اما پر از تبلیغات با بودجه های کلان همین لوگوی کانال ها رو شما ببینید چرا صدا و سیما که بودجه کلان دارد و این همه تبلیغات نشان میدهد پیشرفتی در کیفیت برنامه ها ندارد آرزو به دل ماندیم حتی یک مسابقه مثلا فوتبال لیگ برتر ایران را طبق استاندارد جهانی ببینیم تا اخرین لحظه که بتوانند پخش تبلیغات دارند اما کیفیت تصویر و دکور مجریان و سریال و کارهای گرافیکی در حد خیلی ضعیف دلیل ترجیح مردم به برنامه های حتی ابکی ماهواره ها همین است
  • یه خانوم A1 ۰۷:۵۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    53 80
    تلوزیون خودمون که برنامه هاش جذاب نیستن راستش من سریال های ترکی میدیدم از روزی که فهمیدم ترکیه از تروریست ها و سلفی ها ضد کشورم حمایت میکنه کلا تحریم کردم.حتی لوازم آرایشی بهداشتی ساخت کشور ترکیه رو هم نمیخرم توقع هم ندارم بقیه مثل من باشم و خب ما اینیم دیگه
    • بی نام IR ۱۰:۰۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      33 44
      اشتباهی منفی دادم ای کاش نمام مردم ما این رویه این فرد را دنبال میکردند
  • بی نام IR ۰۷:۵۷ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    65 4
    فيلم ها انعكاس زندگي ما هستند و چون در سريالهاي ايراني انعكاس واقعيت نيست،بديهي است كه مخاطب نسبت به سريال ماهواره بسيار كمتره
  • بی نام IR ۰۸:۰۱ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    38 55
    خداییش سریالهای ترکیه ای واقعا افتضاح است. چیزی که من در آن می بینم عدم رشد فرهنگی در جامعه ترکیه است. انگار همان قوانین حریم سلطان زمان عثمانی همچنان بر ترکیه حاکم است. در درجه دوم شیوع باندهای مختلف زورگیری و حمل اسلحه در این سریالها نمایان است. اگر به واقع زیر پوست زیبایی که ترکیه بر تن کشیده این امور فرهنگی وحشتناک وجود ندارد پس چگونه است که آنها را می سازند چون سریال باید برای مردم باورپذیر باشد. البته من از این سریالها خیلی چیزها یاد گرفته ام و یکی این است که ترکیه از فقر فرهنگی شدید رنج می برد و دچار ایستایی تاریخی است و دوم اینکه مکان امنی برای گروه های مافیایی است چون آمال مردم ظاهرا تشکیل اینگونه گروه هاست.
  • مهدی IR ۰۸:۰۸ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    45 9
    فرقش مثل تولید پراید میمونه در مقابل ....
  • بی نام EU ۰۸:۱۷ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    82 18
    نه پس میخواستی سریال های درپیت ایرانی رو ببینیم
    • شروین A1 ۲۲:۳۸ - ۱۳۹۴/۰۱/۲۵
      4 13
      سریال های خودمون خیلی بهتر از سریال های ترکیه ای است و از همه مهمتر کیفیت بازی بازیگران ایرانی بسیار بالاتر از بازیگران ترکیه ای هست اگه تو ایران سریال خوب ساخته بشه و اابته آقایون اجازه بدن هنرمندان ما راحت و آزاد کارشون رو انجام بدن دیگه نیازی به دیدن سریال های آبکی ترکیه ای نیست
  • سعید IR ۰۸:۴۱ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    48 3
    یه سری از خانواده های دوروبریم اعم از پیر و جوان ، ضمن دیدن و پیگیری تمام قسمتها و تکرار این سریالها ، در حین دیدن سریالها مشغول فحش و لعنت بازیگرای این سریالها پستن و مثلاً می گن : دیدی خاک بر سر چی کار کرد ، خدا ذلیلیش کنه ، دیدی چه بی حیاست ، عجلب بی غیرته و ... ،مثلاً ما از این سریالها خوشمون نمی آد ، وقتی هم می پرسی که اگه نظرت اینه چرا اینطور پیگیر تمام قسمتها و تکرارش هستین ؟ جوابی یرای گفتن ندارن و پرخاش می کنن و ... . واقعاً ملت جالبی هستیم
  • بی نام EU ۰۸:۵۲ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    سریال های ترکیه ای معرکه اند به خدا
    • بی نام EU ۱۰:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
      96 37
      معركه ترين كامنت سال ،واقعا سريال تركي معركست؟؟اين كه ندوني ننه بابات كيان و شوهراتونو مدام دست به دست كنيد معركست؟؟ منتظر منفي هاي خودجوش هستيم ....
  • بی نام IR ۰۸:۵۹ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    58 5
    بنده با آن طرف قضیه کاری ندارم در خصوص سریال ها ترکیه نظر نمی دهم چون به اندازه کافی بحث شده. اینکه چرا مردم این سریالها را دنبال می کنند برمیگرده به ضعف صداسیمای ملی. یادتون هست طنزهای مدیری، غفوریان، عطاران و ... که مردم را میخکوب می کردن و کلی بیننده داشت. بنده به شخصه از تلویزیون ملی فقط فوتبال های تیم مورد علاقم و برنامه نود را می بینم. در بقیه زمینه ها به نظرم حرفی برای گفتن نداره. تلویزیون ترکیه هم خیلی خوب و هدفمند داره پیش میره و به اهدافش هم رسیده. اگر مسولین می خواهند مردم اون فیلمها رو نبینن باید خودشون رو قوی کنن سیماری ملی را قوی کنن. با چهار تا سریال آبکی و مزخرف کسی جذب تلویزیون نمیشه. الان چند سالیست که حتی سریالهای عید و ماه رمضون هم نمی بینم چون واقعا چرت و پرت شده دیگه.
  • بی نام IR ۰۹:۱۳ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    39 34
    من موندم این فیلمهای ترکی چی داره ؟ انیمیشن اقای لوراکس و دزدان دریایی نخاله به کل فیلمهای بی کیفیت ترکی می ارزه
  • بی نام IR ۰۹:۱۶ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    30 2
    یکی از مهمترین دلایل استقبال مردم از این نوع برنامه ها عدم تعادل در برنامه های سیماست .در تلوزیون ایران ایران یا مخاطب خاص خاص استمثل برنامه های رنگارنگ سیاسی و پزشکی و................. یا عوام عوام برای قشر متوسط هیچگونه برنامه ایی ساخته نمی شودوسریالهای ما یا در بیمارستان بازی میشه یا در آگاهی و کلانتری انگار مردم ما یا بیمارند یا متهم برای طندگی روتین مردم هیچگونه برنامه ساخته نمیشود. ریا کلک کلاهبرداری موضوع اصلی برنامه هاست و........... چرا باید در بین برنامه های نوروزی چند سال اخیر کلاه قرمزی محبوب ترین برنامه شناخته بشه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟/
  • سید IR ۰۹:۴۴ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    82 8
    من یه سوال دارم؟ چرا با وجود این همه صابون خوب و خارجی هنوز مردم گلنار می خرن؟ یا هنوز شامپو تخم مرغی رو می خرن؟ خب سریال هم همینه ... اگه سریالهای ایرانی کیفیت داشته باشن که هیچ کس نمی ره سراغ سریال های ترکیه ای با اون دوبله مسخرش... متأسفم واسه صدا و سیما با اون بودجه میلیاردیش...
  • مجید A1 ۰۹:۵۰ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    86 4
    مهران مدیری و غفوریان بیارین صدا و سیما ما طنز شب های ببره 2 و زیرآسمان این شهر میخواییم به کی بگیم والله خسته شدیم.
  • بی نام A1 ۱۰:۰۰ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    64 4
    بدون سانسور بودن واقعیت جامعه را پوشش دادن
  • حامی IR ۱۰:۰۷ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    80 5
    مردم زیبایی را دوست دارند. و دوست دارن رویاهای زیبا برای آینده خود بسازند. فیلم های ایرانی که با هنر پیشه های بسیار معمولی و داستانهای معمولی تر و پر از معتاد و گرقتاری آنهاست برای مردم رنج دیده و گرفتار هیچ جذابیتی نداره
  • بی نام EU ۱۰:۱۸ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۵
    24 68
    فقط يه سوْال اينا كه مي گن سريال إيراني همش درد و رنجه تا حالا سريال تركي ديدن ؟؟؟