افزایش طبیعت‌گردی در ایران/ برای گشت و گذار در طبیعت چقدر باید خرج کنید؟

مینا افشار:‌ طبیعت‌گردی یکی از شاخه‌های ارزشی صنعت گردشگری است و یکی از پرطرفدارترین انواع گردشگری برپایه طبیعت محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد سرعت رشد طبیعت‌گردی در ایران در ۵ یا ۶ سال گذشته از متوسط جهانی بالاتر باشد. شايد تا همين چند سال پيش مسافرت براي خيلی‌ها فقط به معنای سفر به شهرهایی مثل شيراز، اصفهان، مشهد و شمال يا نهايتا چند شهر جنوبی كشور بود. اما چندسالی است كه طبیعت‌گردی و تورهای تفریحی یک و چند روزه رشد زیادی داشته است.

حالا ديگر روستاها و طبيعت بکر ايلام، شهركرد، بوشهر، کویر مصر، مرنجاب، بیابان های اطراف قم و سمنان و ... به اندازه مازندران، گيلان،‌ شيراز و اصفهان طرفدار دارد. طبیعت‌گردی اما مشكلات زيادی را هم به دنبال دارد تا جايی كه برخی از طبيعت‌گردان و راهنمايان تورهای تفريحی و مسافرتی معتقدند كه خيلی از اين مكان‌های كمتر شناخته شده‌، به محض اينكه توسط مسافران شناخته و معرفی می‌شوند در مدت كوتاهی مورد آسيب‌های جدی یا تخریب قرار می‌گيرند.

طبیعت‌گردی جایگزین سفرهای خارجی
در این میان کریم حیدری نیز که مدیر یکی از آژانس های فعال در زمینه تورهای طبیعت‌گردی است، با اشاره به رشد طبیعت‌گردی می‌گوید: در این ۲ماه ابتدایی سال با رشد ۷۰ درصدی تقاضا برای تورهای طبیعت گردی داخلی مواجه شده‌ایم، این در حالیست که هر سال حتی در بدترین شرایط اقتصادی هم نسبت به سال پیش از آن در فروش تورهای خود رشد داشته ایم.

حیدری می‌گوید: علت این موضوع شاید رشد توجه و علاقه مردم به طبیعت گردی به جای تورهای سیاحتی باشد. در همین نوع از گردشگری اما تقاضا برای تورهای خارجی کاهش داشت که به دلیل افزایش قیمت ایرلاین ها در تعطیلات نوروز، بهار و تابستان است. در واقع مردم متوجه شده‌اند که زمان‌های دیگری را به سفرهای خارجی اختصاص دهند و فصل بهار را به گردشگری داخلی بپردازند؛ چرا که نسبت افزایش قیمت سفرهای داخلی در مقایسه با خارجی کمتر است.

استقبال کم از طبیعت‌گردی خارجی

البته بهروز غفاری فعال صنعت گردشگری با اشاره به استقبال پایین مردم از تورهای طبیعت‌گردی خارجی گفت: فرهنگ مسافران ایرانی و نوع نگاه آنها به مقوله سفر با توریست‌های خارجی متفاوت است.

غفاری می‌گوید: هدف اغلب مردم ایران از سفر به کشورهای دیگر، گردش و استفاده از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی نیست. آنها بیشتر با انگیزه‌هایی مانند تفریح و استراحت یا خرید کردن به سفر خارجی می‌روند و کمتر حاضر می‌شوند سختی‌های سفر طبیعت‌گردی را در یک کشور خارجی بپذیرند.

به گفته او گران‌تر بودن تورهای طبیعت‌گردی خارجی یکی دیگر از دلایل استقبال پایین ایرانیان از چنین تورهایی است.

نگرانی از تخریب مناطق بکرطبیعی

اما با این وجود متاسفانه هر ساله درست در همين ايام يعني فصل بهار و تابستان آسيب‌های جدی به طبيعت وارد می‌شود. آسيب‌های فاجعه‌آميزی كه در كمال تعجب فقط با رعايت نكات كوچک اما مهمی از سوی خانواده‌ها و مسافران قابل جبران است.

سامان بهروزی، راهنمای تور و طبيعت‌گرد، درباره نگرانی‌هایی كه از معرفی اين مناطق بكر و كمتر شناخته شده وجود دارد به خبرآنلاین می‌گويد: ایران با توجه به اقلیم گسترده، ظرفیت بالا و تنوع انتخاب مقصد، می‌تواند در قرارگرفتن فهرست کشورهای محبوب برای سفر تأثیر بسزایی داشته باشد. شاید كمتر كشوری را بتوان نام برد كه شهرها و استان‌هايي داشته باشد كه با سفر به هر كدام از آنها با فاصله‌ای نزديک به يک ساعت بتوان هم يک منطقه كويری را تجربه و هم با فاصله چند كيلومتری دمای متفاوت با ساختارهای گوناگون را بازديد كرد. استان‌هایی مانند كرمان، سمنان‌، يزد، همدان و .... دارای چنين جاذبه‌های طبيعی و گردشگری خيره‌كننده‌ای هستند.

این راهنمای طبيعت‌گردی به تخریب مناطق بکر طبیعی اشاره می‌کند و می گوید:‌ بعضی مواقع معرفی اين جاذبه‌ها به مسافران‌، پشيمانی ايجاد می‌كند؛ بارها پيش آمده كه يک مقصد جديد را ميان چند روستای دورافتاده ارزيابی می‌كنيم و مسافران را برای بازديد از جاذبه‌هايش به آن مقصد می‌بريم، اما بعد از چند وقت كه تورهای ديگر هم اين كار را تكرار می‌كنند خبر میٰ‌رسد كه آسيب‌های جدی به زيست‌بوم منطقه وارد شده است.

او می گوید: نمونه‌های زيادی از مقاصد آسیب دیده وجود دارد، مثلا چشمه‌های باداب سورت در مسير بهشهر، جنگل‌های ابر شاهرود يا تپه‌شن‌ كويرهای كمتر شناخته شده مثل كوير مصر و مرنجاب يا درياچه‌هایی مثل شورمست و نئور، زريوار و ... اینها مناطق آسيب‌ديده ای هستند که واقعا باعث نگرانی و تأسف است.

بهروزی معتقد است، این مکان‌های آسیب‌دیده تا زمانی كه پای مسافر به آنجاها باز نشده بود‌، اوضاع بهتری داشتند اما به محض ورود مسافران ظرف مدت كوتاهی تخریب شدند كه اين موضوع نشان از فاجعه‌ای دارد كه در صورت نديدن آموزش‌های لازم و سفر به مناطق خاص می‌تواند به دنبال داشته باشد.

برخی مناطق بکر پربازدید ایران

قلعه رودخان؛ دژ رودخان، قلعه حسامی یا همان قلعه رودخان نام قلعه ای در ۲۰  کیلومتری شهر فومن در استان گیلان است. این قلعه در دوره سامانیان همزمان با حمله اعراب به ایران ساخته شد و مساحتی در حدود ۵ هکتار دارد. این قلعه بر فراز روستای رودخان قرار گرفته است و مکان بسیار خوبی را برای طبیعت گردی و گردشگری فراهم کرده است. دیوار های قلعه هزار و ۵۰۰ متر طول و ارتفاعی ۱۵ متری دارد. در این قلعه تعداد ۶۵ برج وجود دارد و رودخانه ای که از کنار همین قلعه می گذرد به همین اسم است.

برای دیدن این قلعه بعد از گذشتن از شهر فومن و عبور از روستاهای کر و محله، گشت رودخان، سیاه کش، گوراب پس، ملسکام و سعیدآباد به روستای قلعه رودخان رسیده و پس از گذشتن از حیدرآلات و طی کردن ۳ کیلومتر جاده خاکی وارد منطقه پارک جنگلی قلعه رودخان شده و مسیر ۵/۱ کیلومتری صعود تا محل قلعه را از راه پله هزار پله ای باید طی کرد.

ماسوله؛ شهر ماسوله یکی از شهر های تاریخی ایران است که دارای تابستان های خنک و سرد و زمستان های پوشیده از برف است. این شهر در جنوب غربی استان گیلان در بخش سردار جنگل فومن (۶۰ کیلومتری شهر رشت و ۳۶ کیلومتری شهر فومن) قرار دارد. ماسوله تحت نظر سازمان حفاطت از منابع طبیعی و به یکی از بکرترین و خوش آب و هوا ترین مناطق ایران تبدیل شده است. ماسوله هر ساله گردشگران زیادی را از داخل کشور و خارج از کشور به خود جذب می‌کند. همچنین وجود تعدادی چایخانه و هتل در ماسوله باعث راحتی سفر گردشگران به این شهر شده است. 

ماسال(بهشت گیلان)؛ ماسال یا همان بهشت گم شده گیلان، منطقه ای سر سبز و دارای جنگل های جذاب و دیدنی است. منطقه ماسال در استان گیلان و در ارتفاع ۴۴ متری سطح دریا قرار دارد. این منطقه از شمال به رضوان‌شهر، از شرق به فومن، از جنوب به صومعه سرا و از جنوب غربی و غرب به خلخال و اردبیل  منتهی می شود. این شهر در کنار کوه های شهر تالش قرار گرفته است و این موقعیت جغرافیایی باعث شده که  به دومین شهر مرتفع استان گیلان بعد از رودبار تبدیل شود. فاصله راهی از رشت تا ماسال تقریبا 50 کیلومتر (چیزی در حدود یک ساعت) است. 

روستای نوایگان؛ در استان فارس در ۴۷ کیلومتری شرق شهرستان داراب واقع شده است و قدمتی ۱۸۰۰ ساله دارد. این روستا در دره ای در وسط کوه های بلند واقع شده و خانه های آن در شیب کوهستان به گونه ای است که پشت بام خانه پایینی، حیاط منزل بالایی است. در یک طرف دره منازل و در طرف دیگر باغ های زیبا که سرسبزی جالبی به طبیعت روستا داده واقع شده است. روستای نوایگان سرزمین گل، انجیر، بادام و گردو است. تولید انجیر از باغات دیم و گل محمدی این روستا را به یکی از قطب های تولید انجیر و گل محمدی در فارس تبدیل کرده است.

الیمستان؛ روستایی توریستی از توابع شهرستان آمل و دهستان چلاو در استان مازندران است. این منطقه به طلای سبز ایران مشهور است و دارای مه غلیظ و جنگل‌های سرسبز و انبوه است. این جنگل‌ها محل رویش گیاهی به نام الیما است که در اردیبهشت ماه رشد می کند و نام جنگل الیمستان نیز برگرفته از این گیاه است.

روستای مارین؛ در ۳۵ کیلومتری شمال شهر شمال شهر گچساران قرار دارد. آب و هوای این روستا با وجودی که در منطقه گرمسیری استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است، معتدل و بسیار فرح بخش است. شهرستان گچساران هم مرز با استان‌های خوزستان و بوشهراست،  به همین دلیل یکی از پر بازدیدترین مکان های گردشگری در فصل بهار و تابستان به شمار می‌رود. این روستا دارای باغ ها و محصولات کشاورزی متعددی مانند انار، لیموشیرین، لیمو ترش و انگور و هم چنین جنگل های متعدد بلوط، بادام و بَن است.

جنگل ابر؛ یکی از زیبا ترین نقاط شهرستان شاهرود با وسعتی ۳۵ هزار هکتاری است. به دلیل اینکه در بیشتر مواقع این جنگل در اقیانوسی از ابر قرار گرفته به این نام شهرت گرفته است. این جنگل زیبا یکی از آثار ثبت شده طبیعی ایران است. این جنگل بکر در محدوده استان گلستان، در ۴۵ کیلومتری شمال شاهرود در مسیر جاده شاهرود به آزاد شهر قرار دارد. جنگل ابر از شمال به جنگل های استان گلستان، از طرف شرق به منطقه اولنگ، از جنوب به کوه قاسم و کوه ابر، از طرف غرب به کوه یخام و تکیانو ختم می شود.

مازیچال؛ در نزدیکی شهر کلاردشت دهکده‌ای به نام مازیچال در ارتفاع حدودا ۲ هزار و ۶۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد. ارتفاعات دیدنی مازیچال و چشم اندازهای بسیار زیبا با دیدی وسیع از مسیر رامسر تا چالوس، موقعیتی بسیار دیدنی به این دهکده کوهستانی بخشیده است. وجود تپه‌هایی که بالاتر از ابرها قرار دارد و منظره‌ای وصف نشدنی از ابرها که هر لحظه شکل های زیبایی به خود میگیرند، لذت سفر به این منطقه را چند برابر می کند.

تنگه واشی؛ در ۱۷ کیلومتری شهرستان فیروزکوه واقع در شرق تهران، قرار گرفته است. این تنگه به علت دارا بودن آب و هوای خنک تابستان ها، گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند. تنگه واشی به علت نزدیک بودن به تهران به یکی از جاذبه های طبیعت گردی اطراف تهران مشهور شده است و هم نزدیکی ان را به سمت نابودی بوده است. در کیلومتر ۲ جاده فیروزکوه ـ تهران، پس از ورود به یک جاده فرعی و طی کردن مسافتی در حدود ۹ کیلومتر، روستای جلیزجند وجود دارد. بعد از عبور از روستا و طی کردن مسافتی در حدود ۴ کیلومتر در جاده‌ای که در میان دشت احداث شده، محل پیاده روی تنگه واشی شروع می‌شود. بعد از عبور از تنگه اول و عبور کردن از دشت های سرسبز، تنگه دوم قرار گرفته که در حدود ۲ کیلومتر فاصله دارد.

دره نی گا(نگار)؛ نام منطقه ای بکر در پایتخت طبیعت ایران، درود واقع در استان لرستان است. در امتداد دریاچه گهر، رودخانه ای به نام سفید آب وجود دارد که پس از طی کردن چند کیلومتر به دره ای نیمه صخره ای با عرضی در حدود ۵۰۰ متر می رسد.

دریاسر؛‌ دشتی وسیع در جنوب شهر تنکابن است. این دشت در بین ۴ کوه واقع شده که در ارتفاعی ۲هزار متری از سطح دریا قرار دارد. الموت بلندترین کوهی که از سمت جنوب دشت را احاطه کرده است. این دشت مرزی است که جنگل های سرسبز شمال را به پوشش برفی کوه الموت متصل کرده است.

باداب سورت؛ چشمه‌های پلکانی باداب سورت در استان مازندران، جنوب شهرستان ساری، بخش چهاردانگه در حد فاصل روستاهای اروست و مال خواست قرار دارد. ارتفاع این چشمه ها از سطح دریا بیش از 1800 متر است. چشمه های باداب سورت شامل دو چشمه اصلی است که آب‌های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ، بو و مزه دارند.

نگاهی به قیمت تقریبی تورهای طبیعت‌گردی ایران

۴۷۲۳۶