۰ نفر
۱۸ تیر ۱۳۹۴ - ۰۲:۰۹
صادرات هنر کارگاهی ایران به ترکیه

روزنامه‌ اعتماد نوشت:

شهاب شهيداني: قبل از هر چيزي بايد اعتراف كنم كه حلقه مفقوده هنر اسلامي كم‌توجهي به معناي نظري و عملي كارگاه هنري است كه در گذشته به آن كارگاه‌هاي سلطنتي گفته مي‌شد و امروزه بخش مهمي از شاهكارهاي هنري جهان اسلام و ايران مديون اين كارگاه‌هاي هنري است. در ايران دوره ايلخاني، تيموري، صفوي و حتي قاجار، در چنين كارگاه‌هايي جاودانه‌هاي هنر خوشنويسي و نگارگري و كتاب‌آرايي خلق شده است. نظير اين امر را در جهان عربي يا در قلمرو تركان عثماني هم مي‌توان يافت. نگاهي به فهرست مشاغل موجود در اين كارگاه‌ها و تخصص هريك ما را متوجه ارزش اين امر و نيز مديريت هنري در اين كارگاه‌هاي هنري مي‌كند. در اين كارگاه‌ها في‌المثل تهيه و ساخت كاغذ سپس آهار و مهره‌زدن، جدول كشي، زرافشاني، خوشنويسي، تذهيب، تجليد و... به تخصص جداگانه‌اي نياز داشت و همه اين عوامل در كنار هم تحت مديريت هنري عالي انجام مي‌گرفت. در كارگاه هنري مجموعه‌اي از هنرمندان به‌طور نزديك و در كنار هم به خلق آثار مي‌پرداختند.

امروزه اگرچه بخشي از تخصص‌هاي هنري به صورت صنعتي و مدرن پوشش داده شده اما واقعيت آنكه اين موضوع باعث ايجاد فاصله در بين هنرها و هنرمندان شده است بنابراين براي نخستين‌بار مقوله كارگاه هنري مورد بازخواني نظري و عملي قرار گرفت در حقيقت در كارگاه هنري در معنايي كه مورد نظر ما است، صرف خلق و اجراي مثلا خوشنويسي و نقاشيخط و امثالهم نبود. در كارگاه هنري اولا بايد شناخت درستي از پديده‌هاي هنري گذشته داشت و ثانيا به طريق مطمئني ميراث گذشته را بازخواني و اجراي دوباره‌اي كرد. اين اجرا هم در سطح عوام و هم خواص است، در حقيقت خروجي كار بايد براي ذهن و دل و چشم مخاطب شرقي آشنا و تازه و براي مخاطب غير آشنا هيجان‌انگيز باشد.

با وجود آنكه در حوزه پهناور خوشنويسي اغلب آثار مورد احترام و حمايت مادي و معنوي قرار مي‌گيرند اما عيار آثار خلق شده امروزي تفاوت‌هاي چشمگيري دارد و گاه براي مخاطب جان آگاه به هنر خوشنويسي، مايه تعجب و دلزدگي است. در اين خصوص تحولات شتاب‌آلود نقاشيخط مويد مطلب است. در قاموس خوشنويسي، عزلت و انزوا پذيرفتني و گاه از جنس ضرورت است اما اين امر با برخي مقتضيات دنياي كنوني ظاهرا همخواني ندارد اما نبايد چنان شود كه هنرمندان رشد يافته در سنت خوشنويسي، هر روزه خود را گرفتار هجمه‌هاي نمايشگاه يا ارايه اثر كنند. اشاره به كارگاه هنري قبل از هر چيز بايد به تاملي حساب شده و گروهي و بي‌اعتنا به هياهوهاي رايج و شهرت‌طلبي زود گذار باشد تا فرصت خلق آثاري نو و ماندگار و اعتبار واقعي را فراهم كند.

جهان كنوني به‌ويژه در حوزه خاورميانه با وجود مشكلات موجود، درحال بازانديشي و بازخواني دوره تمام يا ناتمام مدرن خود است. آنچه از ميراث غني گذشته برجاي مانده، مادامي كه در فرآيندي تلفيقي با مقتضيات عصر مدرن قرار نگيرد امكان حيات را از خود سلب مي‌كند. هنر ناب و برگرفته از تاريخ خاورميانه در هر كجايي از اين جغرافيا عرض اندام كند بايد بر پايه‌هاي درست خود و در ارتباط با آنچه از پيوستگي فرهنگي خاورميانه برآمده باشد، رقم خورد. در حوزه خوشنويسي فرقي ندارد جهان ايراني، سپهر عربي يا قلمرو ترك همگي در امتزاجي به هم پيوسته و آگاه از يكديگرند اما كشف و بازنمود تازه و دوباره اين ميراث غني با مواد و مصالحي كه بوي جغرافيا و هويت خاورميانه را بدهد دست‌كم در جهان امروز كه سيطره سنگين و ستبر هنر غربي براي هويت‌هاي هنري ديگر به‌سختي جا باز مي‌كند، رسالتي آگاهانه و اميدوار‌كننده است. بايد پذيرفت كه هرگونه خلاقيت در اين روند بسيار دشوار و خطرناك است.

5757

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 434312

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
5 + 10 =