هفته نامه صدا نوشت:

پیش از آغاز مذاکرات نیویورک فضای ناامیدی بر روند گفتگوهای هسته ای حاکم بود. نه مقامات ایرانی در جلسات آشکار و پشت درهای بسته خود از احتمال بالای حصول به توافق سخن می گفتند و نه آمریکایی ها اختلافات باقی مانده میان طرفین را حل شدنی می خواندند. پس از نیویورک اما فضا متحول شد و دو طرف از حرکتی مثبت اما آرام به سمت توافق سخن گفتند. عباس عراقچی و جنیفر ساکی پیش از گفتگوهای وین موضوع تمدید مذاکرات پس از 24 نوامبر را محتمل دانستند. اما پس از گفتگوهایی که بازهم از سوی دو طرف مثبت ارزیابی شد مسئله تمدید هم رد شد. این شواهد در کنار یکدیگر حاوی سیگنال های خاصی هستند. پیام هایی که البته تا پیش از امضا توافق نهایی چندان قابل اتکا نیستند.

دکتر نادر انتصار می گوید: «اگر قرار است توافقی میان ایران و 3+3 انجام شود باید در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما باشد. دوره ای که حدود دو سال به پایانش زمان باقی مانده است.» استاد دانشگاه آلابامای جنوبی تاکید می کند: «راضی کردن نمایندگان مخالف کنگره کار ساده ای نیست و آنها با انجام هر نوع مذاکره ای با ایران مخالفند، اما در صورت امضای توافقنامه نهایی، اوباما می تواند با اتکا به امضای شش قدرت جهانی رو در رو با مردم و نمایندگان کنگره سخن بگوید و به آنها گوشزد کند، در صورتی که آمریکا به این توافق پاینبد نباشد، به وجهه این کشور در نظام بین الملل خدشه وارد خواهد شد.»

روزنامه های واشینگتن پست و نیویورک تایمز گزارشی منتشر کردند با این مضمون که آقای اوباما در حال پیگیری راهکاری برای دور زدن کنگره برای تعلیق و برداشتن تحریم ها علیه ایران است. اساسا چنین روندی با توجه به قوانین آمریکا امکانپذیر است؟

من هر دو گزارش را خواندم، گزارش هایی که بازتاب های ویژه ای هم با خود به همراه داشت. فردای آن روز کاخ سفید بیانیه ای صادر کرد و اعلام کرد آن گزارش ها کاملا غلط هستند، دولت هرگز چنین کاری را انجام نمی دهد و آقای اوباما اهمیت ویژه ای برای روابط خود با کنگره قائل است. در نتیجه تاکید کرده بود گزارشاتی که آن دو روزنامه منتشر کرده بودند کاملا غلط است. اما صرف نظر از بحث عکس العمل رسمی دولت آمریکا و اگر فرض کنیم چنین گزارشی حقیقت داشته باشد یک اشکال عمده بر این مسئله وارد می شود. یکی اینکه قریب به اتفاق تحریم هایی که آمریکا در حدود ده سال اخیر علیه ایران وضع کرده است تحریم هایی هستند که از طریق قانون در کنگره به تصویب رسیده است. تعدادی از آنها توسط رئیس جمهور گذرانده شده که اوباما خود می تواند مستقلا آنها را لغو نماید. اما آنهایی که کنگره از تصویب گذرانده، نه تنها اوباما که هیچ رئیس جمهوری نمی تواند به تنهایی آنها را دور بزند. یعنی بدون اجازه کنگره نمی تواند آنها را لغو کند.

رئیس جمهور آمریکا تحریم های وضع شده توسط کنگره را تعلیق هم نمی تواند بکند؟

تعلیق چرا، البته بسته به اینکه چه نوع قانونی است و چه شرایط و مواد قانونی در کنار آن تعریف شده. چون هر یک از اینها مستقل هستند و شرایط مخصوص به خود را دارند. در تعدادی از این تحریم ها به رئیس جمهور اجازه داده شده اگر رئیس جمهور تشخیص دهد تعلیق این تحریم ها به دلایل مختلف به سود منافع ملی آمریکا است می تواند برخی از آنها را تعلیق کند. ولی موضوعی که اینجا باید مورد توجه قرار گیرد این است که این تعلیق ها موقت است.

این تعلیق ها نهایتا می توانند چه مدت ادامه داشته باشند؟

 تا زمانی است که رئیس جمهور بخواهد، اما تشخیصش به شخص رئیس جمهور مربوط است. یعنی اگر فرض کنیم اوباما برخی از قوانینی که کنگره تصویب کرده را تعلیق کند، دو سال دیگر که دوره آقای اوباما به پایان می رسد و فرد دیگری سر کار می آید، آن فرد جدید هیچ دلیلی نخواهد دید که تحریم هایی که از سوی اوباما تعلیق شده را دنبال کند. فرض کنید دوره بعد یک رئیس جمهور دست راستی جمهوری خواه که بر ضد ایران است به قدرت برسد یا حتی یک دموکرات که نظرات چندان مثبتی نسبت به ایران ندارد پیروز شود، آن رئیس جمهور جدید هیچگونه تعهد قانونی ندارد تعلیقی که رئیس جمهور پیشین تعریف کرده را دنبال کند. در نتیجه تحریم هایی که از سوی کنگره علیه ایران به تصویب رسیده به نحوی هستند که به راحتی نمی تواند برداشته شود. می توان تعلیق کرد و یا نرمش هایی در خصوص آن انجام گیرد اما از بین بردن آن که از سوی ایران هم تاکید زیادی شده است کار بسیار مشکلی است.

از سوی دیگر با توجه به اینکه ماه آینده انتخابات میان دوره ای کنگره برگزار خواهد شد و با توجه به اینکه معمولا حزب رئیس جمهوری که سر کار است در انتخابات میان دوره ای رای چندان خوبی به دست نمی آورد بعید نیست هم سنا و هم مجلس شورا به دست مخالفین اوباما بیفتد. اگر آن اتفاق بیفتد موضوع دور زدن کنگره برای رئیس جمهوری که همین حالا هم با مشکلات فراوانی دست و پنجه نرم می کند، بسیار دشوار و به عبارت صحیح تر غیرممکن خواهد بود. حتی تعلیقش هم برایش مشکل خواهد بود، چه برسد به اینکه بخواهد آنها را از بین ببرد.

فضای کلی کنگره نسبت به بحث برداشته شدن تحریم ها در صورت تحقق توافق میان طرفین چگونه است؟ اگر آقای اوباما بخواهد از راهکار قانونی استفاده کند و نظر مساعد کنگره را جلب کند شرایط برای این امر چگونه است؟

صحبت هایی که نمایندگان کنگره می کنند نشان می دهد آنها تاکنون هیچ نرمشی از خود نشان نداده اند و حتی مرتب رئیس جمهور را تهدید می کنند اگر قراردادی که با ایران امضا می شود مورد پذیرش کنگره نباشد، پایدار نخواهد بود. ضمن اینکه کنگره تاکنون با مذاکراتی که آمریکا و 5+1 با ایران داشتند چندان موافق نبوده و پس از هر دور از مذاکرات گروهی از سناتورها انتقادات بسیار شدیدی نسبت به امتیازاتی که آمریکا در روند مذاکرات به ایران داده است را مطرح می کنند. گرچه ما نمی دانیم چه مذاکراتی انجام شده و چه امتیازاتی داده شده، ولی به هر حال کنگره به عنوان یک مانع مهم در مورد قرارداد نهایی به شمار می رود. موضع کنگره از دو سال پیش تاکنون تغییری نکرده است و تنها تغییر کوچک این است که دموکرات ها در سنا مقداری حرف های آقای اوباما را پذیرفته اند تا فعلا تحریم های جدیدی علیه ایران وضع نشود تا مشخص شود جریان مذاکرات دو طرف به کجا می رسد. اما به هر حال باید اذعان داشت که تحریم به عنوان ابزار دست کنگره اصلا تضعیف نشده و همچنان تهدیدات در مورد وضع تحریم های جدید در مورد ایران مرتب به عنوان یک ورق سیاسی رو می شود.

پیش از مذاکرات نیویورک فضای ناامیدی بر چشم انداز گفتگوها حاکم بود. اما پس از آن تا اندازه ای ادبیات طرفین مثبت شد. از سوی دیگر پیش از آخرین دور مذاکرات در وین گفته می شد که موضوع احتمال تمدید مذاکرات می تواند مورد بررسی قرار گیرد اما پس از وین هم ایران و هم آمریکا اعلام کردند که چنین مسئله ای در دستور کار طرفین نیست، این نشانه ها گمانه حرکت در مسیر مثبت میان طرفین را قوت می بخشد. بر این اساس آیا شما جزئیاتی از پیشنهاد جدید آمریکا که گفته می شود بهتر از موارد پیشین بوده شنیده اید؟

البته همانطور که می دانید اخبار چندانی از مذاکراتی که میان طرفین انجام شده به بیرون درز نکرده و این خود نشانه ای است از اینکه این گفتگوها بسیار حساس و مهم است که طرفین هیچ جزئیاتی را به بیرون منتقل نکرده اند. تنها اظهار نظری که در این خصوص انجام می شود این است که پیشرفت هایی انجام شده و اختلافات همچنان باقیست. در چارچوب دیپلماسی چنین رفتاری نشان می دهد گفتگوهایی که میان طرفین انجام می شود در سطح بسیار مهمی پیش می رود. ولی با وجود چیزهایی که ما در مورد آن می دانیم، اگر نظر شما توافق نهایی است که موضوع اختلاف ایران و 5+1 را کاملا حل کند و موضوع به صورت تاریخی در آید، هیچ یک از دو طرف این حرف را نمی زنند که چنین اتفاقی دست کم تا 24 نوامبر انجام شود.

ولی بعید نیست تا آن زمان یک توافقنامه موقتی دیگری میان طرفین امضا شود. توافقی که تمدید ژنو نباشد ولی توافق موقتی دیگری باشد که طرفین بتوانند گفتگوها را ادامه دهند بدون آنکه بگویند گفتگوها شکست خورده است. اتفاقا هفته قبل آقای دنیس راس که سالها مشاور روسای جمهور مختلف آمریکا بوده در مجله سیاست خارجی مقاله ای نوشت و در آن اظهار داشت چیزی که ما می توانیم از آینده مذاکرات با ایران انتظار داشته باشیم این است که رابطه با ایران شکل نرمی داشته باشد بدون آنکه قراردادی امضا شود. به عبارت دیگر جوی که بین صاحبنظران آمریکایی حاکم است، این است که توافقنامه نهایی امضا نخواهد شد، ولی می توانیم روابط با ایران را به همین صورت ادامه دهیم و در آب گل آلود راه برویم و در صورت امکان ماهی هم بگیریم.

در واقع این اظهارات تایید کننده صحبت های آقای روحانی است که اظهار داشته اند حتی اگر این مذاکرات به نتیجه نرسد روابط ایران و غرب به حالت قبل باز نمی گردد و دیگر دوران تنش آلود جدی میان دو طرف تکرار نمی شود؟

بله. حداقل تا زمانی که آقای اوباما رئیس جمهور آمریکا است این صحبت آقای روحانی درست است. ولی بعد از آقای اوباما نمی توان پیش بینی دقیقی ارائه داد و باید منتظر ماند چه کسی ساکن کاخ سفید خواهد شد. اگر ایران و آمریکا می خواهند یا می توانند قراردادی میان خود امضا کنند بهترین دوره برای آن همین بازه زمانی است که اوباما بر سر کار است. چرا که جانشین ایشان دو نوع فرد خواهد بود. یا یک جمهوری خواه که ممکن است جمهوری خواه دست راستی نئوکان باشد که هیچ تردیدی در خصوص رفتار احتمالی او در قبال ایران نیست و یا اینکه یک دموکرات مانند خانم هیلاری کلینتون جانشین اوباما خواهد شد که ایشان در مورد مسائل خارجی و به ویژه رابطه ایران در زمره گروه محافظه کاران دموکرات ها هستند و در نتیجه موضوع گفتگوی میان ایران و آمریکا بسیار مشکل خواهد بود. بنابراین به نظر من بهترین فرصتی که برای طرفین وجود دارد تا پایان ریاست جمهوری اوباما است وگرنه پس از پایان دوره ایشان کار بسیار سخت خواهد شد.

برخی از نمایندگان کنگره تهدید کردند که اگر تا 24 نوامبر مذاکرات میان ایران و گروه کشورهای 5+1 به نتیجه نرسد تحریم های جدی تر و سخت تری علیه ایران تصویب می کنند. این تهدیدها تا چه اندازه جنبه عملی دارد و به چه میزان وجه تهدیدی برای ایران دارد که توافقنامه نهایی را امضا کند؟

این تهدیدها چندان توخالی نیست و تحریم هایی که در حدود یک دهه اخیر از سوی کنگره علیه ایران گذرانده شده نشان می دهد که تعداد آرا برای تحریم ایران در کنگره حتی بیش از اندازه کافی است و اگر کنگره بخواهد می تواند چنین تحریم هایی را تصویب کند. همانطور که پیشتر هم اشاره کردم اگر پس از انتخابات میان دوره ای، سنا هم از دست دموکرات ها خارج شود و جمهوری خواهان کنترل سنا را هم در دست بگیرند و نئوکان های دست راستی در سنا قدرت بگیرند احتمال اینکه تحریم های بیشتری علیه ایران بگذرانند بیشتر از بلوف است. البته طبیعی است که تا اندازه ای بلوف است، اما به هر حال نمی توان همه این تهدیدها را بلوف و توخالی ارزیابی کنیم و مطالعه تاریخ نشان میدهد که این تهدیدها عملی شده اند. اگر قبلا تنها حرف می زدند و عمل نمی کردند می توانسیتم بگوییم بلوف است، اما در بیشتر موارد وقتی کنگره تهدید کرده، آن تهدید را عملی کرده است.

اگر احیانا تا 24 نوامبر توافقی میان ایران و 3+3 امضا شود آقای اوباما می تواند همچون بازه زمانی پس از امضای توافق ژنو نمایندگان کنگره را راضی کند که با ایشان همکاری کنند، تحریم جدیدی را به تصویب نرسانند و به آنچه دولت امضا کرده پایبند باشند؟

من فکر می کنم اگر قراردادی امضا شود و این قرارداد با امضای همه کشورهای عضو انجام شود که طبیعتا همین گونه خواهد بود و همه شش کشور تصمیمی واحد در این راستا اتخاذ خواهند کرد، در آن صورت آقای اوباما می تواند به کنگره و مردم آمریکا بگوید که این قراردادی است که تمام دولت های دنیا از آن پشتیبانی کردند و برای اعتبار آمریکا لازم است که به مفاد آن احترام بگذاریم چرا که در صورت عمل نکردن به آن، همپیمانان ما دیگر گوش شنوایی برای اظهارات ما نخواهند داشت و حیثیت آمریکا تا اندازه ای دچار خدشه خواهد شد. اگر چنین اتفاقی رخ دهد شاید تا مقداری بتواند مشکلات پیش روی این مسئله را حل کند و مخالفین تندرو را ساکت کند و فکر می کنم آقای اوباما بتواند چنین کاری انجام دهد. 

5252

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 382194

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 1 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 1
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • سعید A1 ۲۰:۳۰ - ۱۳۹۳/۰۸/۰۴
    0 0
    کی هستن آقای دکتر نادر انتصار؟ چه جایگاه یا تخصصی دارن؟ من از این متن حتی دستگیرم نشد که ایشون اصلا اهل ایرانن یا یه کارشناس عربی یا ... هستن؟