پهپاد هوشمند با قابلیت شناسایی آسیب‌دیدگان طبیعی

وبات‌های هوشمند مجهز به دوربین، میکروفن و حسگر در خانه‌های ویران شده یا روی پشت‌بام تجسس خود را انجام می‌دهند تا اطلاعات مورد نیاز را به دست آورند. زمانی که یک بلای طبیعی رخ می‌دهد آنها وارد عمل می‌شوند و پس از ارزیابی دقیق خسارات وارد شده، تصاویری را از فضاهایی که امکان حضور امدادگران در آن وجود ندارد تهیه می‌کنند و به صورت مستقیم به دست مسئولان می‌رسانند. آنها به گونه‌ای پرورش یافته‌اند که به تنهایی نقش یک امدادگر حرفه‌ای را به عهده می‌گیرند و در شهرهای شلوغی مانند تهران، پس از وقوع اتفاقی مانند زلزله زودتر از هر فرد دیگری در صحنه حاضر ‌می‌شوند تا جان انسان‌های بیشتری را نجات دهند.
اگر قرار باشد مثال مشابهی را بررسی کنیم، باید به 31 آگوست 2005 یعنی دو روز پس از طوفان مهیب کاترینا برگردیم که مناطق ساحلی امریکا را در هم نوردید. در این روز که هنوز تعداد دقیق زخمی‌ها و کشته‌شدگان مشخص نشده بود روبات‌های هوشمند به عنوان رابط حیاتی بین امدادگران و بازماندگان مورد استفاده قرار گرفتند و توانایی‌های خود را به صورت عملی نشان دادند.

فناوری در مقابل بلایای طبیعی
هم‌اکنون که ده سال از واقعه طوفان کاترینا می‌گذرد، فناوری و نحوه تعامل انسان با آن به گونه‌ای پیشرفت کرده است که کارشناسان حتی امیدوارند در اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی از جمله زمین‌لرزه هم مزایای آن را مورد استفاده قرار دهند. فناوری جدید نحوه رویارویی با آنچه طبیعت و محیط پیرامون به ما تحمیل می‌کند را تغییر داده است. در زمینه امدادرسانی و بازیابی آسیب‌دیدگان پس از وقوع اتفاقاتی مانند زلزله، قابلیت‌های فناوری بیش از هر زمان دیگر خود را نمایان می‌کند و از نجات جان انسان‌ها گرفته تا بازسازی مناطق آسیب‌دیده، حضور فناوری به وضوح دیده می‌شود.
دکتر «رابین مورفی» که پس از حملات 11 سپتامبر 2001 به برج‌های دوقلو امریکا روی پروژه روبات‌های امدادرسان فعالیت گسترده انجام داد و در جریان طوفان کاترینا و حادثه نیروگاه هسته‌ای فوکوشیما به کمک فناوری‌های هوشمند میزان بروز خسارات جانی را به حداقل رساند، در این خصوص می‌گوید: «زمانی که یک بلای طبیعی رخ می‌دهد مراکز مسئول 72 ساعت طلایی را در اختیار دارند که برای آنها بسیار حیاتی است. در این زمان کوتاه که بسیاری از آسیب‌دیدگان زیر آوار هنوز زنده هستند باید سرویس‌های اولیه ارسال شود. پس از گذشت زمان کوتاه گروه‌های امدادی به منطقه می‌رسند و کنترل همه چیز را در دست می‌گیرند. این مراکز سعی می‌کنند در کوتاه‌ترین زمان نیروی خود را متمرکز کنند و آسیب‌دیدگان را نجات دهند. ولی باید اعتراف کرد محدودیت‌های فراوانی پیش‌روی آنها وجود دارد».
مورفی که مدیریت مرکز بین‌المللی تحقیقات دستیارهای روباتیک و امدادگر(CRASAR) را برعهده دارد، پهپادهای هوشمند و روبات‌های پیشرفته را بسیار کارآمدتر از هر نیروی امدادی می‌داند. او در خصوص پهپادهای جدید می‌گوید: «آنها مانند هواپیما عمل می‌کنند و البته بسیار هوشمندتر هستند. زیرا انواع سیستم‌های الکترونیک در آنها به کار رفته است تا بتوانند تحقیقات خود را روی مناطق جغرافیایی مورد نظر به دقت انجام دهند. این پهپادها به خوبی می‌دانند از چه صحنه‌هایی باید عکسبرداری کنند و البته تصاویر را به صورت مستقیم انتقال می‌دهند. حتی اگر آنها را به کره مریخ هم بفرستیم باز هم می‌توانند عملیات خود را با موفقیت انجام دهند. به همین خاطر است که وجود آنها پس از یک بلای طبیعی مانند زمین‌لرزه می‌تواند کارآمد باشد».

امدادگرهای هوشمند
دانشگاه A&M تگزاس هفته گذشته از ساخت پهپادی با نام PrecisionHawk خبر داد که به طور خاص برای اتفاقات طبیعی پیش‌بینی نشده مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای این پهپاد که بال‌های ثابت دارد قابلیت‌های متفاوتی در نظر گرفته شده است. این پهپاد می‌تواند در ارتفاع 400 متری منطقه آسیب‌دیده به پرواز درآید و به کمک حسگرهای هوشمندی که در اختیار دارد، موقعیت دقیق آسیب‌دیدگان را شناسایی کند. سپس به صورت خودکار از این مناطق عکس می‌گیرد و آنها را به مرکز مربوطه انتقال می‌دهد تا نیروهای کمکی در کمترین زمان اعزام شوند. البته این روبات پرنده فعالیت‌های دیگری هم انجام می دهد. به عنوان مثال، پس از وقوع زمین‌لرزه و مسدود شدن راه‌های دسترسی، پهپاد نقشه کلی منطقه را تهیه می‌کند و به کمک سیستم‌های تحلیل کلان داده و از طریق خدمات پردازش ابری، در کوتاه‌ترین زمان بهترین راه‌های رسیدن به هر نقطه را نمایان می‌سازد. بر این اساس زمانی که عکس مربوط به یک نقطه توسط پهپاد ارائه می‌شود، مراکز امدادی بهترین راه‌های رسیدن به نقطه مورد نظر را هم در اختیار می‌گیرند.
مورفی می‌گوید که پس از وقوع اتفاقی مانند زمین‌لرزه این تنها فناوری نیست که به کار گرفته می‌شود. ولی از آنجایی که پرواز و مدیریت این پهپاد هوشمند بسیار آسان است، می‌توان آن را نخستین نیروی امدادی در منطقه دانست.
دانشگاه A&M تگزاس به صورت همزمان از روبات‌هایی با نام RoboSimian رونمایی کرد که در آن واحد می‌توانند چند فرد آسیب‌دیده را از زیر آوار بیرون بیاورند و آنها را به نزدیک‌ترین مرکز امداد برسانند. ممکن است در جریان بروز اتفاقی مانند زلزله در یک شهر بزرگ، گروه‌های امدادی مختلف فناوری‌های متفاوت را مورد استفاده قرار دهند. در حالی که یک گروه در نخستین اقدام سراغ پهپادها می‌رود، سازمان دیگر به صورت همزمان روبات‌های خود را به کار می‌گیرد تا داده‌های دقیق را در اسرع وقت به دست آورد و دستورالعمل مناسب برای فعالیت تیم‌های امدادی را تهیه کند. هرچه تعداد این فناوری‌ها در یک پروژه امدادی بیشتر شود، محققان بهتر می‌توانند گام‌های عملی خود را برای توسعه آنها بردارند و مدل‌های بعدی فناوری‌های هوشمند را کاربردی‌تر تولید کنند.
مورفی می‌گوید: «سال 2005 نخستین باری بود که به فناوری‌های هوشمند اعتماد کردیم تا در جریان امدادرسانی از آنها استفاده کنیم. طی یک دهه گذشته بلایای طبیعی درس‌های مختلفی به ما داد و هم‌اکنون به خوبی یاد گرفته‌ایم که پس از وقوع چنین اتفاق‌هایی چگونه باید از فناوری بهره ببریم. تا یک فناوری به صورت عملی مورد استفاده قرار نگیرد شما نمی‌توانید قابلیت‌های کاربردی را به آن اضافه کنید. تا یک فناوری در جریان اتفاقی مانند زلزله به کار گرفته نشود، نمی‌دانید که چه نقص‌هایی دارد و چه سیستم‌های پیشرفته‌تری را باید به آن اضافه کرد. این اتفاق مثل یک زنجیره می‌ماند که باهم مرتبط هستند».
البته تجربه ثابت کرده است که از بین فناوری‌های مختلف، هنگام بروز چنین اتفاق‌هایی پهپاد می‌تواند بهترین تعامل را با عملیات‌های انسانی داشته باشد و اطلاعات دقیق را در کوتاه‌ترین زمان ارائه دهد. مورفی از این ماجرا به عنوان «گردشگری فاجعه» یاد می‌کند که طی آن فناوری هوشمند وارد عمل می‌شود و به صورت خودکار گشت‌وگذارهای خود را انجام می‌دهد تا بهترین اطلاعات را در کوتاه‌ترین زمان به دست آورد. پهپادهای آماتور هم‌اکنون این وظیفه را به خوبی انجام می‌دهند و انسان به این اطمینان رسیده است که پس از وقوع هرگونه فاجعه طبیعی آنها می‌توانند کمک کنند.
اگرچه فناوری هنوز به قدری پیشرفت نکرده است که اتفاقی مانند زلزله از چند روز قبل پیش‌بینی شود، ولی پس از بروز چنین فاجعه‌ای فناوری می‌تواند در قالب کاربردی‌ترین دستیار مورد استفاده قرار گیرد. در شهرهای بزرگ مانند تهران که در شرایط عادی عبور و مرور به سختی انجام می‌شود و ترافیک خیابان‌ها امدادرسانی سریع را دشوار می‌کند، پس از وقوع اتفاقی مانند زلزله امدادرسانی در آنها عملا غیرممکن است. همین مسأله باعث شده است تا مورفی و دیگر محققان سرمایه‌گذاری‌های گسترده روی فناوری‌های هوشمند انجام دهند تا هنگام بروز بلایای طبیعی با تکیه بر آنها جان انسان‌های بیشتری را نجات دهند و جلوی بروز خسارات بیشتر را بگیرند.

5656