۰ نفر
۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۱۷:۴۵
تهران کی منفجر میشود؟

حدود 15 میلیون نفر یعنی نزدیک به یک پنجم جمعیت کشور در محدوه استان تهران و البرز زندگی میکنند. این در حالی است که 230 سال پیش وقتی تهران پایتخت شد تنها 15 هزار نفر در آن ساکن بودند. هم اینک از 17 میلیون خودرو موجود کشور (در سال 1394) حدود یک سوم در این محدوده تردد میکنند. معضل ترافیک و آلودگی تهران و کلان شهرهای کشور و معضل تامین آب این شهر ها موضوعی نیست که بر کسی پوشیده باشد. در گیری بر سر محل پارک اتومبیل بین شهروندان حتی بین همسایه هایی که در یک مجتمع زندگی میکنند اتفاقی روزمره محسوب میشود. تا آنجا که صفحه حوادث روزنامه ها یادآور وقایع تلخی چون کشته شدن همسایه بدست همسایه بدلایل درگیری بر سر پارکینگ هست. دیر بازی است که دیدن آسمان آبی در این شهر ها رویای ساکنان آن است.

 

 در اینکه کوچه و پس کوچه ها و خیابانهای کلان شهر ها به یک پارکینگ اتومبیل بزرگ تبدیل شده اند تردیدی نیست. بلکه آنچه مورد تردید و بحث است راه حلهای این معضل جدی این کلان شهر هاست. حداقل در مورد تهران انتقال پایتخت راه حلی است که بار ها مطرح و رد شده است. جلوگیری قهر آمیز مهاجرت روستائیان به شهر ها تجربه شکست خورده دوره پهلوی است. انتقال برخی شرکتها و سازمانها از تهران به سایر شهر ها تجربه شکست خورده دولت احمدی نژاد است. توسعه خطوط مترو هر چند نقش کلیدی دراین میان داشته و دارد اما حرکت هر سه دقیقه یک قطار در ایستگاههای مترو هم نتوانسته از مشاجره و درگیری همه روزه  بین مسافرین در ساعات اوج ترافیک جلوگیری کند. متاسفانه همگان معترفند امکان سوار و پیاده شدن به واگنهای نجات بخش مترو در ساعات اوج ترافیک بدون استفاده از روشهای خشونت بارعملا میسر نیست.

 طرح زوج و فرد کردن و افزایش محدوده طرح ترافیک همگی بسان مسکن هایی بودند که تنها بحران انفجار ترافیکی تهران و کلان شهر ها را به تعویق انداخته اند. در کنار این همه شهرداری تهران هزاران میلیارد در آمد فروش پارکینگ را در محلهایی بجز توسعه پارکینگ هزینه نموده و در تغییر کاربری و اشغال شدن سطح معابر به عنوان پارکینگ متهم اصلی است.

ساخت پل ها، زیر گذر ها و  بزرگ راههای بیشتر همچنان که پیشتر در اروپا تجربه شده بود نتیجه ای جز تقاضای بیشتر برای اتومبیل شخصی در بر نداشته است. از سوی دیگر اجرای پروژه های عمرانی بیشتر به معنی تولید بازار کار بیشتر و مهاجرت بیشتر ساکنین شهر های کوچک و روستاها (از کارگر ساده گرفته تا مهندسین  و مدیران) به کلان شهرها ست. برای تامین هزینه های سرسام آور این پروژه های بزرگ، فروش تراکم و تغییر کاربری زمینها و باغات به برجهای مسکونی و تجاری کافی نبوده، لذا کوههای شمال تهران هم فروخته شده و روز بروز به وسعت عمودی و افقی تهران افزوده شد.

حالا پایتختی داریم با  12/5 میلیون نفر جمعیت که به تنهایی جمعیتش بیشتر از مجموع چندین کشور عربی و اروپایی است. شهری که  بر روی کمر بند گسلهای زلزله ساخته شده که در حالت عادی با یک برف ساده قفل میشود، وای بحال روزی که یک زلزله چند ریشتری امکان کمک رسانی به حادثه دیدگان و رسیدگی به زخمیها و دفن اجساد را در آن غیر ممکن کند.

پس برای حل ریشه ای معضلات تهران و کلان شهر ها، آیا چاره ای بجز جلوگیری از گسترش آنها و مهاجرت بیشتر به این شهرها میتوان تصور نمود؟  نتیجه مطالعات انتقال پایتخت غیر عملی بودن آن  بدلیل نیاز به بودجه کلان اعلان شد. حال آنکه هزینه اینکار میتوانست از محل فروش ساختمانهای دولتی در تهران براحتی تامین شود. برای مثال یک متر مربع ساختمان اداری نوساز در منطقه 2 تهران حدود 11 میلیون تومان قیمت دارد همین ساختمان در یک شهر کوچک حدود 2 میلیون تومان ارزش دارد. با فروش این ساختمانها و اجاره کردن آن برای مدت 2 سال از خریدار (مدت زمان مورد نیاز برای احداث ساختمان در پایتخت جدید)، هزینه ساخت یک پایتخت جدید قابل تامین است آنهم پایتختی که با رعایت تمام اصول نوین شهر سازی ساخته میشود.

اگر نمیتوانیم برای کاهش تراکم جمعیتی در کلان شهر ها چاره کنیم، حداقل میتوانیم از گسترش بیشتر آنها جلوگیری کرده و یا سرعت رشدش را کاهش دهیم. برای رسیدن به این مقصود لازم نیست بودجه ای صرف کنیم و کاری بکنیم. بلکه تنها کافیست از انجام برخی کار ها خودداری کنیم.

برای مثال کافیست هیچ بودجه ای برای توسعه ابنیه دولتی در تهران و کلان شهر ها تصویب و هزینه نشود. همچنین برای توسعه مراکز عمومی و خدماتی غیر دولتی و کارخانجات مجوزی صادر نشود و در صورت اضطرار عوارض زیادی  برای صدور آن دریافت و صرف ارائه خدمات مشابه در مناطقی که مبدا مهاجرت هستند شود.

این  یعنی هیچ دانشگاه یا دانشکده جدیدی در این شهر ها مجوز احداث یا توسعه دریافت نکند. از انباشت و تمرکز مراکز بیمارستانی و درمانی، نظامی، آموزشی، ورزشی و غیره در کلان شهر ها و حومه آنها پیشگیری شود.  در عوض از احداث اینگونه مراکز همچنین امکانات گردشگری و رفاهی و تفریحی در شهر هایی که ظرفیت لازم را دارند حمایت شود. وجود این مراکز در تهران و شهر های بزرگ هم برای استفاده کنندگان و هم برای کارکنان این مرکز جاذبه مهاجرتی ایجاد میکند.

چند نفر از فارغ التحصیلان دانشگاههای این کلان شهرها را سراغ دارید که پس از فراغت از تحصیل برای ادامه کار یا زندگی به شهرستان خود باز گردند؟ چه تعداد از  اینها پس از فراغت تحصیل بدلیل ازدواج یا فرصت کار یا ادامه تحصیل در همان محل تحصیل باقی می مانند؟ بسیاری از جوانان روستایی زندگی در تهران و کلان شهر ها را در دوره سربازی تجربه کرده و نهایتا زمینه مهاجرتشان فراهم میشود.

انجام چنین اقداماتی در کاهش رشد کلان شهر ها کشف جدیدی نیست. متاسفانه وجود و تداوم بسیاری از مشکلات ما نه بدلیل ندانستن راه حلها  بلکه بدلیل بی عملی به دانسته هاست.  برای نمونه در همین مورد، 37 سال پیش دولت موقت بریاست مرحوم مهندس بازرگان چنین بخشنا مه ای ابلاغ نمود. در طول این 37 سال، راقم این سطور نه تنها  از لغو این بخشنامه خبری دریافت نکرده بلکه هر از چند گاه شنید ها حاکی از تجدید چنین مقرراتی بوده است. اما آنچه عملا اتفاق افتاده، رشد بی رویه این مراکز در کلان شهر ها از جمله تهران بوده است. هم اکنون گشتی در خیابانهای تهران بزنید برجهای در حال ساخت فراوانی اعم از دولتی و غیر دولتی را شاهد خواهید بود که هم اینک هزاران کارگر برای احداثشان و فردا هزاران کارمند برای ارائه خدمات در آنها مشغول خواهند شد و جمع کثیری برای ارائه خدمات جانبی به این مردم  به تهران مهاجرت خواهند نمود. تصور کنید که بر این شهر مملو از اتومبیل، سالیانه 400 هزار اتومبیل دیگر افزوده میشود و تخمین بزنید کی تهران و کلان شهر های کشوردیگر نفس نخواهند کشید. 

 تا بیش از این دیر نشده جلوی رشد بیشتر کلان شهر ها را بگیریم. بودجه ساخت بزرگراهها و خیابانهای دو طبقه را صرف ساخت مسیر های ویژه امن مخصوص دوچرخه سواری، احداث پارکینگ و توسعه خطوط مترو کنید.

 بقول سعدی علیه الرحمه:

ای که دستت میرسد کاری بکن       پیش از آن کز تو نیاید هیچ کار

حمید رضا شاه محمدی اردیبهشت ماه 1395

h_r_shahmo@yahoo.co

 

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 531824

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
1 + 5 =

نظرات

  • نظرات منتشر شده: 26
  • نظرات در صف انتشار: 0
  • نظرات غیرقابل انتشار: 0
  • بی نام IR ۱۷:۵۷ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    آقا شاه توکیو و شانگهای و ممبای و دهلی و کراچی و قاهره و ده ها شهر یالات متحده لزرگتر از تهرانند و هنوز منفجر نشدند
    • حمید IR ۱۸:۰۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      یعنی موندم چرا مردم کشور ما عادت کردند بی فکر فقط نظر بدن :|
    • بی نام IR ۱۸:۱۲ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      70 4
      انگار شما نه تو ترافیک بودی،نه تو شلوغی مترو و اتوبوس و تاکسی و نه هوای آلوده رو دیدی...
    • بی نام IR ۱۸:۵۹ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      70 4
      شما ممبای یا همون دهلی رو رفتی این جوری نظر میدی اصلا وضعیت بهداشت و ترافیک ممبای درحدی هست که بشود اسم شهر روی آن گذاشت جاییکه مردم قضای حاجاتشان کنار خیابان است را با فرهنگ ایرانیمون یکسان میدونی
    • محمد IR ۲۱:۱۹ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      13 2
      به نظربنده هم تنها راه انتقال پایتخت سیاسی اداری است . کاری که حدودا 19 سال پیش ماهاتیر محمد در مالزی انجام داد و شهر بوتراجایا را بنا نهاد . شهری مدرن و بسیار زیبا که معماری ان تلبیقی از معماری اسلامی و غربی است. شهری که دارای نظم و انظباط و امکانات رفاهی عالی که همه کارمندان دولتی و حتی شرکت های خصوصی در ان ساکنند. ایا شما در صورت ایجاد چنین شهرهایی که بر اساس اصول شهرسازی و بر پایه پدافند غیرعامل در برابر حوادث مختلف بنا و امکانات رفاهی مدرن در ان لحاظ شود حاضر به مهاجرت به ان نیستید . این را هم در نظر بگیرید که چنین شهرهایی به تدریج رشد میکنن به خصوص برای کسایی که مشاغل ازاد دارن یک فرصت برای مهاجرت است چراکه این شهر جدید نیاز شدیدی به خدمات مختلف خواهد داشت
    • میثم EU ۲۱:۲۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      27 1
      من انشالله تا چند ماه دیگه از تهران میرم شهرستان زندگی میکنم. بااینکه مادر و پدرم ساکن تهرانند و از ابتدا در تهران زندگی میکنند اما خودم برای چند سال ساکن شمال بودم و شخصا اصلا حوصله و اعصاب زندگی در شهر بی در و پیکری مانند تهران را ندارم
  • بی نام IR ۱۸:۱۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    43 3
    در این منطقه ای که ما هستیم قانونا باید 5 طبقه جواز بدهندولی ساختمان که بالا می رود با زدو بند دو طبقه بیشر جواز می گیرند. در بقیه نقاط تهران هم همین طور است. یعنی بس نیست این همه ساخت و ساز ؟
    • بی نام A1 ۲۰:۲۷ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      5 3
      تعداد تراکم به مسایلی مانند گذر رمین متراژ زمین و مساله تامین پارکینگ مربوط است
  • حبیب IR ۱۸:۱۸ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    56 3
    هر کجا کار و پول و امکانات باشد سیل جمعیت به آن سوی حرکت می کند .
  • بی نام IR ۱۸:۲۹ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    56 0
    اگر بنادر جنوب کشور مثل خرمشهر و مکران و بندرعباس و چابهار رشد کرده بود الان بخش عظیمی از بازار کشور اونجا ساکن بود.اگر کارخانه ها رو بجای اینکه وسط کشور بسازند کنار مبادی صادراتی میساختند الان هزینه تمام شده کالای ایرانی اینقدر بالا نبود.مواد اولیه از دوردست ها یا بنادر جنوب با هزینه سرسام آور به تهران میاد دوباره کالا میشه و بر می گرده برای صادرات یا بازار مصرف داخلی همین میشه که مزیت ها از بین میره. هنوز هم بهترین راه انتقال پایتخت هست. تهران و فرهنگش دیگه علاجی ندارند. با قیمت نیروی کار و انرژی در کشور ما باید سالها پیش تبدیل به قدرت تولیدی دنیا میشدیم. بازار تهران چشم تولید کننده رو پر کرده .....و توجهشون رو از تولید در دنیا منحرف.
  • بی نام IR ۱۸:۳۴ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    52 2
    بودجه تهران رو کم کنید و به شهرهای کوچک بودجه دهید تا مردم به شهرهای بزرگ مهاجرت نکنند. به عنوان مثال شهر بروجرد از سی سال پیش بدتر شده چون هیچ بودجه ای ندارد. معلوم است مردم مهاجرت می کنند تا نفع بیشتری از امکانات و پول نفت ببرند.
  • از آباده A1 ۱۸:۳۵ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    43 12
    بیکار تحصیلکرده هستم شهرمون اصلا کار نیست سرمایه هم ندارم دارم میام تهران
    • بی نام A1 ۱۹:۲۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      5 2
      اون اسمش تحصیل نیست اسمش سرگرمیه جووناس اگر چیزی تحصیل کرده بودی الان یه محصولی باید دستت میبود
    • علی IR ۲۰:۵۲ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
      13 2
      ایول خیلی باحال بود عالی تهدید کردی :
  • بی نام IR ۱۸:۴۰ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    38 0
    مشکلات کاملأ شناخته شده هستند ، فقط پیدا کنید یک مدیر و مسئول دلسوز را
  • علی US ۱۹:۱۶ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    14 0
    راه حلهای کوچک زیادی برای کاهش ترافیک ، الودگی وجود دارد که هر کدام می تواند درصد کمی از این فاجعه را بهبود دهند اما دولتمردان دنبال راه حلهای بزرگ با هزینه زیاد هستند و هرگز هم انجام نمی دهند . یکی از راه حلها حمایت و توسعه تجارت الکترونیکی در همه ابعاد است توسعه دولت الکترونیکی است . در سالهای اخیر بودجه تمام سازمانهای دولتی در بخش آی تی به یک چهارم بودجه کل کاهش پیدا کرده اگر این معضل در الویت بود برای دولت حتما حلش می کرد
  • بی نام RO ۱۹:۱۹ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    36 2
    مشكل از تهران نيست ، شما بقيه كشور را اباد كنيد ، مردن خودشان با پاي خود مي روند ، ضمنا" انتقال ساختمان هاي دولتي دردي را دوا نمي كند چون عده بسيار كمي در اين ساختمان ها مشغول به كار هستند ، آنچه مردم را به تهران كشانده كارخانه ها و شركت ها است ، اينها را هم نمي توان با بخشنامه از شهر بيرون كرد ، جالب اينكه هر وقت صحبت از انتقال پايتخت مي شود به انقال 100 سازمان دولتي فكر مي كنند ، اما كسي نمي گويد اگر چند كارخانه دولتي جاده مخصوص از شهر خارج شوند ، ميليون هاه نفر را نيز با خود مي برند . انتقال دولت بحث انحرافي است . در بسياري از كشورها پاتخت اقتصادي و سياسي جدا هستند ف مانند استانبول و انكارا در تركيه يا واشنگتن و نيويورك در امريكا
  • سجاد A1 ۲۰:۰۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    11 0
    مشکل اساسی اینجاست که تهران پایتخت سیاسی،حمل و نقل،صنعتی، دانشگاهی و...ایران است.امکانات رو سرازیرکردیم به تهران ودنبال اون جمعیت اومدن بازبرای این جمعیت امکانات محیاکردیم و این چرخه در حال تکراره.مسلما راه حل ازبین بردن ویاکم کردن جذابیت های تهران نیست امابایددرکنارتهران دیگر شهرها هم تاحدی رشدکنندتامیل به مهاجرت کم بشه.الان دانشجویی که بیاد تهران درس بخونه بدون کارت پایان خدمت در دوران دانشجویی میتونه کار کنه اماممکنه اگه برگرده شهر خودش حتی باکارت پایان خدمتش هم بیکاربمونه.مشکل اصلی فعلا همه جااشتغاله اول بایدباایجادکارهای کوچکتردرشهرهامیزان بیکاری روکاهش دادبعدهم تاحدامکان صنایع بزرگ روازتهران دورکردتادرکنار رشدبقیه شهرها آلودگی تهران هم کاهش پیدا کنه.چاره انتقال پایتخت نیست.
  • بی نام IR ۲۰:۱۱ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    24 1
    تهران سالهاست که منفجر شده است و ما در خرابه های پس از از انفجار زندگی می کنیم.
  • محمدرضا A1 ۲۰:۱۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    10 16
    یه زلزله همه مشکلات رو حل خواهد کرد.
    • بی نام IR ۰۵:۱۳ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۱
      3 1
      زبونت رو مار غاشیه از چند طرف بزنه انشاالله
  • ساناز A1 ۲۱:۰۴ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    11 0
    همه راه حلها موجوده و در تمام دنیا تست شده، ولی وقتی به ایران میرسه حرف از بومی سازی میشه آخه تا کی
  • بی نام IR ۲۱:۳۷ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۰
    16 1
    ایران خودرو و سایپا ب و سایر کارخانه خودرو سازی تهران طور کامل در تهران تعطیل شوند 15 درصد تهران خلوتتر میشه
  • احسان A1 ۰۴:۰۷ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۱
    0 2
    اقا فحش بزارین,هرکی از خونه بیخود اومد بیرون,:
  • شهروند A1 ۰۴:۳۶ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۱
    7 0
    یه سر به منطقه 22 و مخصوصا محدوده شهرک دانشگاه شریف بزنید تراکم و ارتفاع برجهایی که دارن میسازن وحشتناکه تا یه تیکه زمین پیدا میکنن یه برج میسازن یعنی مسولین ذیربط نمیبینن چه اتفاقی داره می افته؟
  • سعید A1 ۱۰:۲۵ - ۱۳۹۵/۰۲/۱۱
    0 6
    چرا بمب هایی که در اسلامبول و بغداد و لندن غیره منفجر می شود و متروی فرانسه را ویران می کند ذکر نمی کنید؟ تهران شهر امنی است.