به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نمایش «مهاجران» که براساس نمایشنامه‌ای با همین نام از اسلاومیر مروژک در خانه نمایش روی صحنه می‌رود، دوشنبه شب 19 آبان‌ماه با حضور صمد چینی‌فروشان و رضا آشفته منتقدان جهانی عضو کانونی ملی منتقدان تئاتر و همچنین خامنه‌ای و هوشمند هنرکار و محمد زراعتی بازیگران نمایش برگزار شد.
در ابتدای جلسه، آشفته با اشاره به اینکه نمایش «مهاجران» به دلیل ویژگی‌هایش از سوی کانون ملی منتقدان تئاتر به عنوان نمایش مورد نظر برای تحلیل و ارزیابی انتخاب شده است، از خامنه‌ای خواست تا در مورد پیشینه تئاتری خود و دلیل انتخاب متن «مهاجران» توضیحاتی ارائه کند. خامنه‌ای گفت: «از 14 سالگی فعالیت در حوزه تئاتر را آغاز کردم و در مکتب آناهیتا کار در تئاتر را پیش بردم تا اینکه به خارج از ایران رفتم. در بلگراد تئاتر خواندم و فعالیت‌هایم را در این عرصه شروع کردم. بعد از نخستین باری که متن «مهاجران» را خواندم، هفت هشت سالی گذشت تا بتوانم آن را هضم کنم و از منظر خودم به آن نزدیک شوم. در اجرای خارج از کشور این نمایش شکل دیگری از اجرا را پیش برده بودم و در ایران در سه اجرایی که تاکنون از متن داشته‌ام شیوه‌ای دیگر را به کار گرفته‌ام.»
جلسه با سخنان چینی‌فروشان از منتقدان با سابقه و اساتید تئاتر ادامه پیدا کرد. او خطاب به خامنه‌ای گفت: «انتخاب متن «مهاجران» از سوی شما انتخابی شایسته و بجاست و جای تقدیر دارد. اینکه شما در مقام کارگردان سراغ چنین متنی رفته‌اید و به آن پرداخته‌اید اهمیت زیادی دارد و نشان می‌دهد جنس نگاه شما به تئاتر و این هنر چیست.»
او ادامه داد: «تئاتر امروز بیشتر درگیر مسائل تکنیکی و فنی شده و دریافتی که به صورت غالب از تئاتر می‌بینیم معمولا فراتر از وجوه تکنیکی نمی‌رود. این را قبول دارم که برای فعالیت‌های تئاتری موانعی وجود دارد، اما بخش اعظم عقب ماندن تئاتر و گرفتار شدنش در برخی مسائل به این برمی‌گردد که خود اهالی تئاتر پیگیر نیستند. اینکه شما از آن سوی آب به ایران آمدید و چنین متنی را دست گرفته‌اید و وارد بازی رایج تئاتر در ایران نشده‌اید، اقدامی قابل تقدیر و مهم است. حاصل اجراهای متعدد این نمایش است که وقتی امروز به کتابفروشی‌ها سر بزنیم می‌بینیم که نمایشنامه «مهاجران» یافت نمی‌شود.»
چینی‌فروشان گفت: «هنرمندن تئاتری ما باید بدانند تماشاگر تئاتر همین دانشجویانی که به سالن می‌آيند و یا فقط خانواده تئاتر و منتقدان نیستند، ما تماشاگرانی داریم که باید آنان را بیابیم و به سالن تئاتر بیاوریم. آقای خامنه‌ای شما با کارهایی از این دست می‌توانید به این تماشاگران نزدیک شوید.»
این منتقد تئاتر با اشاره به اینکه دو مرتبه متن «مهاجران» را که در ایران ترجمه شده خوانده، گفت: «این متن را یکبار چند سال قبل وقتی که در یک پارک نشسته بودم خواندم و بسیار تحت تاثیر قرار گرفتم، دفعه بعد زمانی بود که آقای آشفته برای این نشست من را دعوت کرد و متن را این‌بار در میدان انقلاب خواندم؛ متنی با بالا و پایین و بار حسی زیاد. با توجه به متن می‌دانستم که کارگردان برای تصویر کردن واقعیت موجود در داستان و نمایش کش‌مکش بین دو شخصیت که کاملا در فضای رئال زندگی می‌کنند سختی زیادی دارد، اما نمایش را دیدم، احساس کردم آن خواست و توقع من برای دیدن کش‌مکش‌های بین شخصیت‌ها و در نهایت واکنش‌های درونی و بیرونی آن‌ها چندان کامل از آب درنیامده است و من برای درک احساسات شخصیت‌ها براساس آنچه که در تالار نمایش می‌بینم با مشکل روبرو هستم.»
خامنه‌ای در این زمینه چنین توضیح داد: «این واقعیت وجود دارد که نگاه تماشاچی زاییده فرهنگ و موقعیتی است که در آن قرار دارد. اغلب مخاطبان در ایران غم را شیون می‌دانند، اما براساس فضا و دنیای مروژک خنده روانی بازیگر است که می‌تواند درونیات او را منتقل کند. با مفاهیم غم و شادی و بروز احساسات می‌توان در کارهای مروژک بازی کرد. من این نمایش را در فرهنگ‌های مختلف و با هنرپیشه‌های متفاوتی کار کرده‌ام. تلاش من این بوده که نمایشنامه را از آن متن اصلی که بیشتر شبیه متن‌های رادیویی دهه 70 بوده است، به کاری که به هنرپیشه و تماشاچی فضا برای خلاقیت و ایجاد حس بدهد، تبدیل کنم.»
چینی‌فروشان در ادامه گفت: «وقتی بخشی از متن حذف می‌شود، باید آن را در قالب حس و یک روند عاطفی منتقل کرد، حس آروزی برگشتن به سرزمین چیزی‌ست که توقع داشتم در این اجرا بیشتر دیده شود و همذات‌پنداری تماشاگر را به همراه بیاورد.»
خامنه‌ای در پاسخ گفت: «در این وضعیت تکلیف کارگردانی که نخواهد تماشاگر خود را منقلب کند چه می‌شود؟ من به هیچ عنوان قصد این را نداشتم که با این نمایش اشک تماشاگر را دربیاورم و باعث آن شوم که دل تماشاگر به حال این شخصیت‌ها بسوزد. وقتی شما اشکال کار را این نکته می‌گویید، نشان می‌دهد که من به خواست خودم نزدیک شده‌ام.»
در ادامه هوشمند هنرکار بازیگر نمایش با تشکر از نقد و تحلیل چینی‌فروشان گفت: «وقتی در مورد یک نمایش صحبت می‌کنیم، و از قبل با متن آن آشنا هستیم می‌توانیم با یک توقع وارد سالن شویم، توقعی برآمده از متن و یا توقعی که اصلا از دیدن یک تئاتر داریم. اما معمولا تماشاگر زمانی می‌تواند بی‌واسطه با یک کار نمایشی روبرو شود که توقعی از آنچه قرار است ببینید نداشته باشد و فقط براساس نمایشی که پیش روی خود می‌بینید در مورد کار و شخصیت‌ها نظر دهد.»
جلسه با سخنان رضا آشفته ادامه پیدا کرد؛ او در مورد این کار گفت: «ما در این متن با دو شخصیت مواجهیم که مسافرند، مسافرتی خودخواسته یا ناخواسته. هر که به سفر می‌رود مسائلی تازه نیز با خود به همراه دارد. کنار هم قرار گرفتن این دو مسافر، تفابل و تفاوتی بین آنان به وجود می‌آورد؛ یکی به واسطه شکل اقتصادی و دیگری به تاکید بر قانون و آزادی. این دو شخصیت دو تجربه زیست دارند، یکی آنچه در حال حاضر برایشان اتفاق می‌افتد و می‌بینیم و دیگری آنچه در گفت‌و‌گوهای خود از گذشته می‌گویند.»
او ادامه داد: «در جریان کنش و واکنش بین شخصیت‌ها است که مخاطب وارد بازی این دو شخصیت می‌شود و برداشت و تخیل خود را در داستان دخیل می‌کند. تماشاچی در پی این است که ببیند حاصل سفر این دو به کجا می‌رسد و خودش در جریان این سفر چه راهی را پیش می‌رود. »
آشفته سخنان خود را چنین ادامه داد: «اگر من نمایش «مهاجران» را دوست دارم به این دلیل است که در اکثر سالن‌های تئاتر، در واقع تئاتر نمی‌بینیم، یا در نمایش‌ها لودگی می‌کنند و یا آنقدر گنگ و مجهول است که نمی‌توان از کار سردرآورد، در اصل آن ارتباطی که باید برقرار نمی‌شود. در این وضعیتی که معمولا از هر 100 کار 95 تای آن‌ها اصلا تئاتر نیستند، نمایشی مانند «مهاجران» اهمیت پیدا می‌کند. برخی به نام تئاتر متفاوت و خصوصی کاری انجام می‌دهند که واقعا مجید جعفری به شکل صادقانه‌ای آن را در قالب تئاتر آزاد انجام می‌دهد.حسن «مهاجران» صداقت آن است و اینکه واقعا در این سالن تئاتر اتفاق می‌افتد.»
نمایش «مهاجران» هر شب غیر از شنبه‌ها ساعت 18.30 در تالار نمایش اداره برنامه‌های تئاتر روی صحنه می‌رود.
5858
نظر شما