محمود فاضلی
بازی تیم‌های ملی فوتبال آلبانی و صربستان در چهارچوب مسابقات مقدماتی یورو 2016 در شهر بلگراد به دلیل حادثه‌ای که منجر به ایجاد تشنج و ورود تماشاچیان به زمین ورزشگاه شد، قطع گردید. استفاده از پهپاد کوچک کنترلی برای به اهتزاز در آوردن پرچم «آلبانی بزرگ» که بر اساس ادعای این کشور سرزمین واقعی آلبانی بسیار بزرگتر موقعیت کنونی آن و شامل کشورهایی همچون کوزوو، بخش‌هایی از مونته‌نگرو، یونان، صربستان و مقدونیه می‌باشد، موجب تحریک تماشاگران و ورود آنها به زمین مسابقه، سبب ضرب و شتم تعدادی از بازیکنان آلبانی شد. بر روی پرچم مورد مناقشه نقشه آلبانی بزرگ و تصویر دو نفر از مبارزان آلبانیایی دیده می‌شود. نفر سمت راست (عیسی بولیتینی) یکی از رهبران انقلاب مردم آلبانی بر ضد صربستان در اوایل قرن بیستم بود. نفر سمت چپ (اسماعیل کمالی) یکی از رهبران حزب ملی گرای آلبانی و بنیان‌گذار آلبانی جدید است و او رهبر مردم آلبانی در استقلال این کشور در 1912 بود.
با توجه به اینکه در تیم ملی آلبانی حداقل 8 بازیکن متولد کوزوو حضور دارند و به تماشاگران آلبانی نیز اجازه حضور در ورزشگاه پارتیزان بلگراد از سوی فدراسیون فوتبال صربستان داده نشد، همه این موارد را می‌توان زمینه ساز این اقدام و عکس‌العمل متقابل هواداران تیم صربستان دانست. این پرچم نماد اتحاد تمام مناطقی است که آلبانیایی تبارها در آن زندگی می‌کنند که شامل کوزوو و برخی نقاط دیگر در صربستان و چند کشور دیگر است. لحظه برخورد دو تن از بازیکنان آلبانی با بازیکنان صربی که موفق به پایین آوردن پرچم شده بودند، نقطه شروع درگیری بود.
«میشل پلاتینی» رئیس اتحادیه فوتبال اروپا درگیری‌های رخ داده در این بازی را «غیرقابل بخشش» توصیف و مدعی شد«من از این حادثه عمیقا ناراحت شدم، فوتبال قرار است مردم را کنار هم جمع کند و این بازی نباید با سیاست به هر شکلی آمیخته شود. اتفاقاتی که در بلگراد رخ داد به هیچ وجه قابل پذیریش نیست». به گفته «سپ بلات»ر رئیس فیفا«از فوتبال هرگز نباید بعنوان ابزاری برای بیان شعارهای سیاسی استفاده کرد، من به شدت حوادثی که در بلگراد رخ داد را محکوم می‌کنم».
این بازی نشان داد که مشکلات قومیتی و ملیتی میان کشورهای حوزه بالکان و کشورهای جدا شده از یوگسلاوی سابق کماکان پابرجاست. کشورهای این منطقه از زمانی که همه تحت سلطه یوگسلاوی بودند مشکلات اساسی با یکدیگر داشته‌اند و در سال‌های اخیر نیز هر زمان تیم‌هایی از این منطقه با هم دیدار می‌کنند درگیری‌هایی میان هوداران رخ داده است و تنش‌های سیاسی و قومی به داخل میادین وزرشی کشیده شده است.
این حادثه تنش میان دو کشور را افزایش داد و نگرانی‌های شدیدی را در آلبانی برانگیخت. وزیر کشور آلبانی طی تماس تلفنی با همتای صربی خواستار اقدام پلیس صربستان به وظایف خود در حراست از بازیکنان و کادر تیم ملی شد و مسئولیت هر گونه اتفاق را متوجه دولت صربستان دانست. وزیر خارجه آلبانی نیز ضمن ابراز تأسف از عملکرد ضعیف نیروهای امنیتی ورزشگاه، همگان را دعوت به آرامش و عمل به مسئولیت‌های خود نمود.
اما در مقابل وزیر امور خارجه صربستان مسئولیت را متوجه طرف آلبانی نمود و به حرکت درآوردن پرچم را عملی تحریک آمیز خواند. به ادعای وی اگر هواداران تیم ملی صربستان پرچم صربستان بزرگ را در «پریشتینا» و یا «تیرانا» به اهتزاز در می‌آوردند، این اتفاق خیلی زود به شورای امنیت سازمان ملل کشیده می‌شد! وی مدعی شد یکی از افراد مظنون به دست داشتن در این حادثه آقای «اولسی راما» برادر نخست وزیر آلبانی است. تلویزیون دولتی صربستان نیز مدعی شده است برادر نخست وزیر آلبانی، این پرچم را از راه دور هدایت می‌کرده است! وزیر کشور آلبانی این ادعا را رد کرده است.
ادامه اعتراض به این رویداد صرفا در چارچوب مستطیل سبز باقی نماد. وزارت خارجه آلبانی در واکنش به اظهارات مقامات صربستان و در اعتراض به هجوم به سفارت این کشور در مونته نگرو ضمن احضار سفرای این دو کشور، یادداشت رسمی اعتراض آمیزی را به سفیر صربستان در آلبانی تسلیم نمود و اعتراض شفاهی خود را نیز به سفیر مونته‌نگرو اعلام داشت. در این یادداشت تاکید شده است اظهارات بالاترین مقامات صرب طبق روابط دیپلماتیک و احترام و حسن همجواری متقابل در تعارض بوده و چنین اظهاراتی شایسته یک کشور نامزد عضویت در اتحادیه اروپایی نیست. از مقامات صربی می‌خواهیم از حوادث بلگراد بویژه به آتش کشیدن پرچم آلبانی اعلام انزجار کنند. ما صربستان را به آرامش و متانت دعوت می‌کنیم و انتظار داریم همه اقدامات ضد آلبانیایی از قبیل عدم اجازه ورود به هیأت همراه تیم ملی آلبانی متشکل از روزنامه نگاران و به آتش کشیدن پرچم آلبانی در ورزشگاه، سر دادن شعارهایی به مدت چهل دقیقه مبنی بر کشتن آلبانی تباران و خشونت بیمارگونه‌ای که بر ورزشکاران تیم ملی آلبانی اعمال گردید را محکوم کنند».
در یادداشت وزارت خارجه آلبانی همچنین تأکید شده است که تاریخ قدیم و جدید منطقه هرگز آلبانی تباران را به عنوان کشور عامل بی‌ثباتی در منطقه نمی‌شناسد و آلبانی مسئولیتی از بابت اینکه گذشته می‌تواند بر روی وجدان و وضعیت عاطفی مقامات بلند پایه صربستان تأثیر بگذارد، ندارد. آلبانی به عنوان کشور عضو ناتو و نامزد عضویت در اتحادیه اروپایی به سیاست همکاری منطقه‌ای، حسن همجواری در منطقه پایبند بوده و بر این عقیده است که آینده مردم کشورهای منطقه در اتحادیه اروپایی است.
آقای «راما» نخست وزیر آلبانی در اظهاراتی تأکید کرد در نظر ندارد سفر خود به صربستان که برای تاریخ 22 اکتبر (30 مهر 93) تنظیم شده است را لغو و یا به تعویق اندازد، اما از اظهارات مقامات صربستان مأیوس شده‌ام، ادعاهای مطرح شده که برادر وی در به پرواز در آوردن پهپاد دست داشته است، مانع از این سفر نخواهد شد. ما نباید از این نوع رفتارهای سیاسی متعلق به گذشته تحریک شویم و من مصمم به گام برداشتن به سوی جلو هستم. آلبانی مصمم به حرکت رو به جلو بوده و رفتار اروپایی از خود بروز خواهد داد.
وزارت امور خارجه آلبانی شدیداً خشونت، تحریک‌ها و اطلاع رسانی نادرست مطبوعاتی را محکوم نموده و موضع وزارت خارجه آلبانی را تفکیک میان ورزش، سیاست دانسته و تاکید کرده است این کمکی به روابط دو جانبه نکرده و مغایر با سیاست حسن همجواری می‌باشد. نخست وزیر آلبانی نیز مسئولیت را به متوجه این مسابقه، یعنی صربستان نمود. وی ضمن احساس غرور نسبت به بازی آبرومندانه تیم ملی آلبانی تأکید کرده است که طرف آلبانی هیچ گونه مسئولیتی در قبال این حوادث ندارد و همه این مسائل نمایشی فوق‌العاده زشت و کاملاً محکوم است.
در سوی مقابل سفیر آلبانی در صربستان از سوی وزارت خارجه این کشور فرا خوانده و یادداشت اعتراضی به وی تحویل داده شد. در این یادداشت نسبت به آنچه که تحریک آلبانی تباران طی بازی تیم‌های ملی دو کشور نامیده شده، اعتراض شد. وزارت خارجه صربستان نیز با انتشار بیانیه‌ای مدعی شد حوادثی از قبیل به پرواز در آوردن پهپاد با پرچم آلبانی بزرگ بر فضای ورزشگاه که با دقت برنامه ریزی شده بودند، به صورت جدی تلاش‌ها برای ایجاد روابط اعتماد آمیز و همکاری منطقه‌ای را خدشه دار می‌کنند. اقدام تحریک آمیزی از این نوع به هیچ وجه از سوی دولت صربستان تحمل نخواهند شد.
همانطور که انتظار می‌رفت دامنه این اعتراضات به یونان نیز کشیده شد. به دستور شخص آقای ونیزلوس وزیر امور خارجه یونان، سفیر این کشور در آلبانی طی یاداشتی خطاب به وزارت امورخارجه آلبانی، مراتب نگرانی شدید آتن را ابراز داشت. در این یاداشت اعتراضی تاکید شده است:«یونان شدیدا نگران وضعیت اقلیت یونانی در آلبانی است و دولت آلبانی موظف است ضمن محکوم کردن حمله به اقلیت یونانی در منطقه «درویچانی»، عاملان این حملات را دستگیر و مجازات نماید. اقلیت یونانی همیشه خواستار آرامش و زندگی مسالمت‌آمیز بوده، اما متاسفانه بعد از مسابقه فوتبال بین تیم‌های صربستان و آلبانی، تعدادی افراد به اقلیت یونانی حمله کرده که این امر باعث نگرانی شدید آتن از این گونه رفتار در قبال اقلیت یونانی مقیم آلبانی شده است. می‌بایستی تمام تلاش‌های مسئولان آلبانی در جهت هماهنگی با اتحادیه اروپا باشد تا زمینه برای رشد، رفاه و صلح در این منطقه حساس ایجاد و آلبانی بتواند در مسیر اروپا حرکت نماید».
صربستان و آلبانی سال‌ها است که بر سر جمهوری کوزوو با هم اختلاف دارند، صربستان کوزوو را بعنوان یک کشور مستقل به رسمیت نمی‌شناسد. دو کشور آلبانی و صربستان از زمان جنگ‌های داخلی منطقه بالکان دچار اختلافات شدید هستند. کوزوو از شمال با صربستان و از جنوب با آلبانی هم مرز است. کوزوو در ابتدا بخشی از کشور آلبانی بود. در 1389 این منطقه جزئی از امپراطوری عثمانی شد و در ادامه دوباره به آلبانی و سپس به امپراطوری صرب‌ها ملحق شد. در سالیان بعد با فشارهای امپراطوری عثمانی بیشتر صرب‌ها از این منطقه رانده شدند و آلبانیایی‌ها جایگزین صرب‌ها در کوزوو شدند، اقدامی که هرگز از سوی صرب‌ها مورد پذیرش قرار نگرفت و سرانجام طی جنگ اول بالکان در 13-1912 صربا بار دیگر توانستند کوزوو را ضمیمه کشور خود کنند.
در پایان جنگ جهانی دوم و با تشکیل کشور یوگسلاوی معادلات تغییر کرد. کوزوو در قانون جدید یوگسلاوی به عنوان یک «ایالت خودمختار» شناخته شد. با گذشت زمان اختلافات قدیمی سرباز زد و در دهه 80 انقلاب مردم کوزوو برای استقلال از صربستان آغاز شد، انقلابی که نتیجه آن تجزیه کشور یوگوسلاوی، جنگ بالکان، آوارگی و نسل کشی‌های بی‌رحمانه آلبانیایی تبارهای کوزوو بود. در اوایل دهه 1990 کشورهای اسلوونی، کرواسی، مقدونیه، بوسنی و هرزگوئین اعلام استقلال کردند ولی مسئله کوزوو تا سال های پایانی این دهه ادامه داشت تا آنکه با ورود ناتو به این منطقه و وارد شدن به عرصه جنگ پس حدود 3 ماه در بهار 1999 جنگ در این منطقه خاتمه یافت. در سال 2008 کوزوو با برگزاری انتخابات رسماً استقلال خود را اعلام کرد. تاکنون بیش از 108 کشور جهان استقلال این کشور را پذیرفتند اما روسیه، صربستان، یونان، اسپانیا و چین عمدتا به دلیل نگرانی از اقلیت‌های خود استقلال کوزوو را نپذیرفته‌اند. صربستان استقلال کوزوو را در تضاد با منشور سازمان ملل و اصول حقوق بین‌الملل می‌داند. سربرداشتن «دومین کشور آلبانیائی» در منطقه بالکان ناگزیر رویای وحدت سرزمین‌های آلبانیائی را می‌پروراند که فروپاشی امپراتوری عثمانی در سال 1913 آنرا تکه تکه کرده بود. آلبانیائی‌ها همچنان این آرزوی را در دل زنده نگه می‌دارند که «تاوان خویش را از تاریخ باز ستانند. برای آنها مفهوم «آلبانیای بزرگ» نشان از زمینی می‌دهد که در برهه‌ای تاریخی طوایف آلبانیائی یعنی نیاکان آنها در آن می‌زیستند.
4949
نظر شما