کم سوادی که صدها‌ هزار نفر را کتاب‌خوان کرد/ «در جستجوی صبح»، در نکوداشت بزرگ‌ترین ناشر ایران

نمایش فیلم مستند «در جستجوی صبح»، بهانه‌ای شد تا بار دیگر اهالی فرهنگ از زنده یاد عبدالرحیم جعفری، موسس انتشارات امیرکبیر به نیکی یاد کنند.

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، نمایش فیلم مستند «در جستجوی صبح» به کارگردانی مهرداد شیخان، عصر چهارشنبه سوم شهریور در موسسه فرهنگی و هنری آرت‌آپ‌مان برگزار شد.

این فیلم با حضور سیروس علی‌نژاد، روزنامه‌نگار، لیلی گلستان، مترجم، حسن کیاییان، مدیر نشر چشمه، نوه مرحوم عبدالرحیم جعفری و مهرداد شیخان، کارگردان مستند پخش شد و پس از پایان آن حاضران به سخنرانی درباره آن پرداختند. مجری و گرداننده این نشست پژمان موسوی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر بود.

لیلی گلستان در این نشست با اشاره به این‌که چهارمین بار است که این مستند را می‌بیند، بیان کرد: «عبدالرحیم جعفری، آدمی با شجاعت، جسارت و جاه‌طلبی بود و به آنچه می‌خواست می‌رسید. از این مساله لذت می‌برم. در حالی که بعد از المپیک وزیر ورزش می‌گوید بضاعت ما در حد همین مدال‌هاست؛ وقتی کسی در حد وزارت بگوید بضاعت ما در همین حد است و سعی نمی‌کند وضعیت را بهتر کند، اوضاع همینی می‌شود که هست.»

 او ادامه داد: «جعفری سعی کرد، جسارت داشت و اهل ریسک بود. فرهنگ معین را منتشر کرد و شد. هیچ وقت ناامید نبود، انرژی می‌داد و انسان مثبتی بود. وقتی برای آخرین بار جعفری را دیدم، پیانویی گوشه اتاقش بود. پرسیدم چه کسی پیانو می‌زند؟ گفت یکی دو سال است معلم گرفته‌ام و پیانو می‌زنم. خواستم برایم پیانو بزند، سعی کرد و درست زد. کسی که در 88 سالگی معلم پیانو گرفته و در 91 سالگی چنین تلاشی می‌کند، الگو و قابل تقدیر است.»

گلستان در پایان سخنانش با بیان این‌که افتخار می‌کند نخستین کتابش را انتشارات امیرکبیر و عبدالرحیم جعفری منتشر کرده است، افزود: «تا جایی که می‌دانم اولین بار بود که برای کتابی پوستر منتشر می‌کردند و پوستر «زندگی جنگ و دیگر هیچ» در تمام خیابان‌ها دیده می‌شد و حتی یک بقالی در خیابان انقلاب هم آن را به شیشه خود زده بود. جعفری خوب کار می‌کرد و برای کارهایی که انجام می‌داد فکر می‌کرد و زحمت می‌کشید. همین باعث شده بود انسان فوق‌العاده‌ای باشد.»

سیروس علی‌نژاد هم در این مراسم جعفری را پدیده‌ای دانست که باید به صورت جدی مطالعه شود. او اظهار کرد: «مانند آنچه گلستان گفت، موسس انتشارات امیرکبیر شخصیتی جسور داشت و آدمی نو بود و در حالی که سواد چندانی نداشت.»

 این روزنامه‌نگار گفت: «باید دو دوره را درک کرد؛ دورانی که سبب پرورش جعفری و جعفری‌ها شد و دورانی که سبب شکست جعفری و جعفری‌ها شد. بدون درک این دوره‌ها نمی‌توان جعفری را شناخت. زمانه‌ای که به افراد شایسته میدان می‌د‌اد و فرد با استعداد رشد می‌کرد. بعدها هم وقتی انتشارات امیرکبیر در دورانی بود که جای رشد و بالا رفتن نداشت، زمین خوردند.»

حسن کیاییان نیز در این مراسم در ادامه سخنان علی‌نژاد بیان کرد: «آن دوران مانند مزرعه و زمینی حاصل‌خیز بود و طبیعتا برای سبز شدن هر گیاهی نیاز به شرایط مناسب است. امیرکبیر تنها انتشارات آن مقطع نبود و انتشاراتی‌هایی چون زمان، نیل، ابن‌سینا، مروارید و فرانکلین هم فعال بودند. با این حال وقتی انقلاب شد، روی انتشاراتی‌هایی که با دولت ارتباط داشتند حساس شدند. امیرکبیر میراثی بود به خاطر نبوغ عبدالرحیم جعفری شکل گرفت.»

 مدیر نشر چشمه ادامه داد: «تاریخ نشر ایران در 100 سال اخیر به دو دوره پیش و پس از امیرکبیر تقسیم می‌شود. همین مساله نشان می‌دهد این ناشر به‌روز بود.»

مهرداد شیخان، کارگردان مستند «در جستجوی صبح» نیز به عنوان آخرین سخنران با بیان این‌که پشت ما نسلی است که پسامشروطه هستند، گفت: «آنها نسلی هستند که در شرایط خاصی متولد شدند و به آنها میدان داده شد و کارشان را به نتیجه رساندند.»

در پایان این مراسم برخی از حاضران به بیان سخنانی پرداختند. یکی از حاضران که از کارمندان انتشارات امیرکبیر بود، گفت: «وقتی 14 ساله بودم به انتشارات امیرکبیر در خیابان سعدی رفتم و گفتم می‌خواهم کار کنم. زنده‌یاد جعفری پسرش محمدرضا را صدا زد و گفت که من را به اتاق تصحیح ببرد و در آن جا کارآموزی کردم و پس از آن سال‌ها در این انتشارات مشغول به کار بودم.»

او افزود: «جعفری برای کارمندانش بهترین غذا را سفارش می‌داد و خودش از خانه غذا می‌آورد و در طول ماه، هر روز یکی از کارمندان را صدا می‌زدند که با او ناهار بخورد. یک روز نوبت من شد و من که تازه وارد انتشارات شده بودم، در پایین‌ترین رده بودم و هیچ وقت فکر نمی‌کردم من را هم صدا بزنند. وقتی به اتاق جعفری رفتم و با او ناهار خوردم، مانند پدرم با من رفتار کرد.»

انتشارات امیرکبیر که به دست عبدالرحیم جعفری تاسیس شد، در سه دهه فعالیت از سال ۱۳۲۸ تاثیری عمیق بر دیدگاه‌ها و فرهنگ ایرانیان داشته و بیشتر از یک بنگاه تولید و نشر کتاب، یک جریان فرهنگی بوده است.

در مستند «در جستجوی صبح» علاوه بر سخنان عبدالرحیم جعفری، بسیاری از بزرگان و اهالی فرهنگ که در طول سال‌های بسیاری با این انتشارات همکاری کرده‌اند، صحبت می‌کنند. این مستند نشان می‌دهد فرهنگ ایران تا چه اندازه مدیون فعالیت‌های جعفری در حوزه فرهنگ است.

امیرکبیر که بزرگترین بنگاه انتشاراتی ایران تا پیش از بهمن 1357 بود، با وقوع انقلاب مصادره شد. تا زمانی که عبدالرحیم جعفری زنده بود، تلاش کرد تا این انتشارات را باز پس بگیرد که به نتیجه نرسید. جعفری در سن 96 سالگی، در 11 مرداد ماه 1394 درگذشت.

5757

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید.
کد خبر 571783

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
8 + 0 =