یادداشت ظریف در گاردین: ایران توافق هسته‌ای را امضاء کرد، اکنون نوبت اسرائیل است

روزنامه گاردین انگلیس امروز مقاله ای را از وزیر خارجه کشورمان منتشر کرد که ترجمه آن در پی می آید:

ما و طرف هاي مذاكراتي مان در ١+٥سرانجام توانستيم برنامه هسته اي ايران را از يك بحران غيرضروري به يك چارچوب همكاري در زمينه استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي و عدم اشاعه و حتی فراتر از آن تبديل نماييم. همانگونه كه من در وين توييت كردم: توافق وين يك سقف نيست، بلكه يك بنيان قوي و مستحكمی استکه ما بايد بر آن بنائي بنيان نهيم. برنامه جامع اقدام مشترک - که نام رسمی این توافق است -- موقعيت ايران را به عنوان يك منطقه عاري از سلاح هاي هسته اي تثبیت نموده است. اينك زمان آن است كه اين وضعيت را به كل منطقه خاورميانه تعميم دهيم. 

تلاش ايران براي ممنوع كردن سلاح هاي كشتارجمعي در مناطق پیرامونی اش، يك تلاش مستمر بوده است. اين واقعيت كه علي رغم بكارگيري گسترده و مستمر اين نوع از سلاح ها از سوي صدام حسين، هيچ گاه اقدامات متقابلي در برابر آن از سوي كشور من انجام نشد، شاهدي بر عمق باور ايران به اين آرمان شريف است. با وجودي كه ايران در اين تلاش خستگي ناپذير از حمايت برخي دوستان عرب خود نيز برخوردار بوده است، رژيم اسراييل- بعنوان تنها دارنده برنامه تسليحات هسته اي در خاورميانه- تنها مانع است. اكنون و در سايه توافق تاريخي هسته اي، ما بايد به سرعت به اين چالش فوري و مستقيم بپردازيم. 

يكي از شگفتی های طنزگونه بي شمار تاريخي اين است كه كشورهاي فاقد سلاح هاي هسته اي مثل ايران در جهت تثبيت رژيم عدم اشاعه، اقدامات عملي بسيار بيشتري از اقدامات اعلامی كشورهاي داراي سلاح هاي هسته اي، انجام داده اند. ايران و ديگر كشورهاي غيرهسته اي اقداماتي واقعي، صادقانه و عملیاتی زيادي در جهت تثبيت رژيم عدم اشاعه انجام داده اند. همزمان، كشورهايي كه برخوردار از اين سلاح هاي ويرانگر هستند، تلاش كرده اند از وظايف خود براي خلع سلاح خود مطابق مفاد معاهده عدم اشاعه(ان پي تي) و قوانين عرفی بين المللي شانه خالي كنند و حتي به سختي حاضر بوده اند در اين رابطه حرفي بزنند. این تازه به قبل از آن است که كشورهايي كه عضو ان پي تي نيستند. بپردازیم و یا رژيمي كه داراي سلاح هاي هسته اي اعلام نشده است و بیشترین ضدیت را با ان پي تي دارد و مسخره تر آن که همزمان علم مخالفت با توافق را نیز بر دوش دارد.
امروز، در سايه توافق هسته اي، زمان درست - شايد بهترين زمان - فرارسيده است كه كشورهاي داراي سلاح هاي هسته اي، با قبول اجراي اقدامات جدي خلع سلاحی اين شكاف عميق را التيام بخشند و رژيم عدم اشاعه را با اقدامات جدی خلع سلاحی خود تقويت كنند.

اينك زماني است كه اين كشورها بايد با يك واقعيت حياتي مواجه شوند: اين كه ما در يك محيط امنيتي جهاني شده زندگي مي كنيم؛ جايي كه ديگر نابرابري و عدم تقارن بين كشورهاي برخوردار و غيربرخوردار و تحت تاثير پارادايم هاي به جا مانده از دوران جنگ سرد، ديگر امكان وجود يا تحمل را ندارند. 

براي مدت هاي طولاني مفهوم ديوانه وار "ويراني قطعي متقابل"(MAD) بعنوان ضامن حفظ ثبات و عدم اشاعه در جهان ديده شده است. با اين حال، اين موضوع هيچ ريشه اي در حقيقت ندارد. شيوع اين نوع دكترين بازدارنده در روابط بين الملل، مهمترين عامل پشت پرده وسوسه برخي كشورها به داشتن سلاح هاي هسته اي از یک سو و اقدام برخي ديگر از كشورها به افزايش تعداد و توسعه كيفي زرادخانه هسته اي شان است. همه اين ها در تناقض آشكار با أهداف خلع سلاحي است كه توسط جامعه بين الملل ترسيم گرديده اند. 

ضروری است اين پارادايم امنيتي غلط و خطرناك را به يك ترتيبات بهتر، أمن تَر و عادلانه تَر تغيير دهيم. من صادقانه باور دارم كه توافق هسته اي بين كشور من، ايران - بعنوان يك كشور فاقد سلاح هاي هسته اي- و گروه 1+5 (كه تقريبا تمامي كلاهك هاي هسته اي جهان را كنترل مي كنند) ، آن قدر اهميت نمادين دارد كه آغاز اين جابجايي پارادايمي را رقم بزند و شروع يك دوره جديد براي رژيم عدم اشاعه را نشان دهد. 

در همين ارتباط، يك گام در مسیر درست مي تواند شروع مذاكرات براي تدوين يك معاهده امحاي تسليحات هسته ای باشد كه با سازوكارهاي قوي نظارت و سنجش ميزان پايبندي كشورها پشتيباني شود. در مرحله مقدماتي، مي توان با خارج كردن زرادخانه هاي هسته اي از حالت هشدار و آماده باش(جدا كردن كلاهك ها از ناقل هاي حمل آنها به منظور كاهش ريسك استفاده) شروع كرد و در مراحل بعد آن را با خلع سلاح همه كشورهايي كه تسليحات كشتار جمعي دارند، ادامه داد. اين پروژه جهاني مي تواند با يك حمايت قوي، جهانشمول و صادقانه براي ايجاد يك منطقه عاري از سلاح هاي كشتار جمعي در خاورميانه، به يك هدف قابل دسترس تبديل شود، به شرطی که قدرت هاي مرتبط سرانجام به اين قناعت برسند كه اين موضوع نه فقط يك آرمان پسندیده، بلكه يك ضرورت استراتژيك است.

چنین معاهده جديدی، ان پي تي را براي كشورهاي داراي سلاح هاي هسته اي احیا و بازتعريف مي كند؛ و وظیفه خلع سلاح رژيم هاي را كه عضو ان پي تي نيستند، ولي به هر حال از منظر سياسي، از طريق رژيم بين المللي عدم اشاعه، ا و از منظر حقوقی به دلیل قوانین آمره حقوق بین الملل عرفی مکلف به خلع سلاح هسته ای می باشند، به یک تعهد قانونی مدون تبدیل می کند.

ايران، در ظرفيت ملي خود و همينطور به عنوان رئيس کنونی جنبش عدم تعهد آماده است تا فعالانه با جامعه جهاني براي دستيابي به اين أهداف همكاري كند و به خوبي آگاه است كه در اين راه موانع بسياري از سوي كساني كه نسبت به صلح و ديپلماسي مشكوك هستند، ايجاد خواهد شد. با اين حال ما بايد همه تلاش خود را براي پافشاری بر اهداف و همراه سازی دیگران بکار بندیم، همانگونه كه در وين اين كار را كرديم.

منبع: گاردین

4949