معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران: ایران، قطر و عربستان باید برای قیمت خوراک اجماع کنند

هما کبیری: وزیر نفت دولت یازدهم دستورهای ویژه‌ای برای افزایش تولیدات پتروشیمی در سال‌های پیش‌رو داده است. جذب سرمایه‌گذاران خارجی هم از جمله مواردی است که صنعت پتروشیمی به عنوان پائین‌دست صنعت نفت باید آن را مد نظر داشته باشد. اما همه اینها در حالی است که روند تولید بنزین در پتروشیمی‌ها هنوز ادامه دارد و کمبود خوراک نیز دلیل دیگری شده تا برنامه‌های پیش‌بینی شده این صنعت محقق نشود. تلاش شده تا در گفت‌وگوی خبرآنلاین با محمدحسین پیوندی، معاون مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی تا حد امکان از این ابهامات پرده برداشته شود.

***

از خبر تولید بنزین در پتروشیمی‌ها شروع می‌کنم. آیا تولید بنزین در پتروشیمی‌ها متوقف شده یا همچنان ادامه دارد؟ با توجه به اینکه گفته می‌شود که واردات بنزین ارزان‌تر از تولید بنزین در پتروشیمی‌هاست، روند تولید در سال 93 به چه شکل خواهد بود؟

ما به عنوان صنعت پتروشیمی ترجیح می‌دهیم که محصول خودمان را تولید کنیم. درست هم این است. چون این تصمیم هم بر صنایع داخلی تاثیر دارد و هم بر صادرات. به نفع پتروشیمی است که محصول خودش را تولید کند. چون در آن صورت، هزینه عملیاتی به دلیل تغییر در فرآیند بالاتر است. ولی اینکه آیا تولید بنزین در پتروشیمی‌ها کاملا متوقف شده یا خیر، من اطلاعی ندارم و فکر می‌کنم پالایش و پخش اطلاع داشته باشد.

چطور؟ مگر پتروشیمی بخشی از بنزین مورد نیاز پالایش و پخش را تولید نمی‌کند؟

شرکت پالایش و پخش تقاضا می‌کند که پتروشیمی بنزین در اختیارش قرار دهد یا خیر. پتروشیمی اصرار و تمایلی به این کار ندارد اما این نیاز پالایش و پخش و نیاز بنزین کشور از نظر اکتان‌افزاست. بنابراین در سال 93 قطعا تمایل پتروشیمی این است که محصول خودش را تولید و صادر کند یا بازار داخل را تامین کند.

از زمان وزارت آقای میرکاظمی بود که پتروشیمی بنزین تولید می‌کند. این تولید بنزین چه تاثیری بر روند صادرات محصولات پتروشیمی داشت؟

این بنزین اصولا درمجتمع‌های پتروشیمی با هم متفاوت است. بخش کوچکی از این بنزین تولید واحدهای اولفینی است که به اصطلاح با خوراک مایع کار می‌کنند. یک محصول جانبی به نام بنزین پیرولیز وجود دارد که دارای اکتان بالایی است و قبلا به خارج از کشور صادر می‌شد، ولی بخش عمده آن از واحد پتروشیمی نوری تامین می‌شود که یک محصول واسطه در مسیر تولید محصولات آروماتیکی است که این محصول واسطه باز به دلیل اینکه اکتان بالایی دارد، کمک خوبی است برای افزایش اکتان بنزین معمولی. ولی کلا پتروشیمی ترجیح می‌دهد که هم ارزش صادرات را حفظ کند و هم نیاز صنایع داخلی را. ولی در یک شرایط خاص و مدت محدود که مسائل تحریم تحمیلی پیش آمد، این موضوع کار خوبی بود اما در درازمدت کار خوبی نیست. این پاسخی است که بنده به سازمان بازرسی کل کشور هم عرض کرده‌ام.

قیمت خوراک پتروشیمی‌ها در سال 92 خیلی خبرساز بود. قیمت خوراک مزیتی بود که کشور ما در صنعت پتروشیمی دارد. در حال حاضر وضعیت خوراک از نظر تامین و قیمت به چه ترتیب است؟ چون پتروشیمی‌ها در زمستان سال گذشته خیلی دستخوش بی‌گازی بودند...

اولا به طور کلی از حدود 30 تا 35 درصد از ظرفیت‌های نصب شده پتروشیمی بهره‌برداری نمی‌شود که عامل عمده‌اش کمبود خوراک است (حدود7.7میلیون تن). می‌شود گفت از این 35 درصد کاهش ظرفیت، 40درصدش در سال گذشته مربوط به کمبود خوراک بوده است. یکی از عوامل مهم کمبود خوراک، عدم پیشرفت واحدهای بالادست وزارت نفت و به طور خاص فازهای پارس جنوبی است. این تاخیر به دو شکل مستقیم و غیرمستقیم بر صنعت پتروشیمی تاثیر گذاشته است. در تاثیر مستقیم به دلیل عدم پیشرفت این فازها با کمبود خوراک مواجه شدیم. تاثیر غیرمستقیم هم این بود که در سرمای شدید زمستان و نیاز به سوخت در مناطق شمال غربی و شمالی کشور، واحدهایی که با گاز طبیعی به عنوان خوراک کار می‌کنند مانند واحدهای متانول و اوره، طبعا در یک مدتی با کاهش ظرفیت یا توقف واحدها مواجه شدند.

این کاهش ظرفیت چقدر بود؟

این مقدار حدود 1.8 میلیون تن بوده است  و دلیل آن هم تاثیر زمستان گذشته است. در کنار این تاثیر مستقیم، یک تاثیر غیرمستقیم دیگر هم وجود دارد و آن این است که چون از گاز پارس جنوبی ، اتان استحصال می‌شود که این اتان خوراک واحدهای تولید اتیلن هست، از این نظر هم روی تولید اتیلن هم تاثیر گذاشته است. وقتی اتان از گاز طبیعی به منظور افزایش حجم گاز و ارزش وارداتی استحصال نشود، حجم مورد نیاز مصرف واحدهای تبدیل اتان به اتیلن تامین نخواهد شد.

از نظر قیمتی چطور؟

سال گذشته یک‌باره این چالش قیمت برای خوراک پتروشیمی‌ها پیش آمد و علت اصلی آن تغییر ناگهانی نرخ دلار به صورت وسیع بود که از 1262 به بیش از 3هزار تومان افزایش پیدا کرد. انرژی یک کالای بین‌المللی است. بنابراین وقتی ارزش دلار تغییر می‌کند و محصول این شرکت‌ها هم صادراتی هستند، باید در همان زمان تغییر نرخ دلار، به همان نسبت خوراک تغییر قیمت می‌داد، ولی متاسفانه این تغییر نرخ در آن تاریخ اتفاق نیفتاد و نتیجه این شد که یکی، دو شرکت سودهای نامتعارف داشته باشند. این برداشت سودهای نامتعارف که در یکی، دو شرکت که خوراک گازی مصرف می‌کردند، منجر به این چالش شد که یک عده در پتروشیمی سود زیادی می‌برند و باید قیمت خوراک را افزایش داد. به هرحال ضمن آنکه قیمت مواد اولیه مشابه قیمت محصول باید همچنان از یک روند طبیعی و قانونی و بین‌المللی پیروی کند، این اتفاق نیفتاد و به صرف اینکه دو شرکت برای دو محصول سود بردند، این تصمیم گرفته شد. در حالی که پتروشمی 80 محصول قابل فروش دارد که تنها دو محصول اوره و متانول شدیدا تحت تاثیرمقوله تغییر نرخ ارز قرار گرفتند. چون شرکت‌های تولیدکننده این دو محصول بیشتر محصولشان را به خارج از کشور صادر می‌کنند، اثر بالایی داشت. به ویژه در زمانی که در داخل کشور برای ارز دو نوع قیمت وجود داشت. این تاثیر گذاشت که قیمت خوراک باید افزایش پیدا کند. در واقع قیمت خوراک یک روند غیرمتعارف پیدا کرد. تاثیرپذیری‌اش ازیک منطق برخوردار نبود. منطق افزایش قیمت خوراک زمانی بود که نرخ ارز تغییر کرد. فعلا مصوبه در بودجه 93 از سوی مجلس تصویب شده و برای خوراک 13 سنت و برای سوخت رقم پائین‌تری برای صنایع تعیین شده است. برای صنایع و فولاد برای سوخت بین 100 تا 130 تومان به ازای هر مترمکعب درنظر گرفته شده است. بنابراین برای واحدهایی که هم خوراک و هم سوخت مورد نیازشان گاز طبیعی است، متوسط این موضوع برایشان قابل قبول خواهد بود. در بقیه مجتمع‌های پتروشیمی کشور، میزان گاز طبیعی که به عنوان خوراک مصرف می‌شود، بسیار ناچیز است.

به جز اوره‌ها و متانول‌ها، خوراک بقیه مجتمع‌ها گاز مایع، میعانات گازی و نفتا است. اما آن واحدهای گازی حجم خوراکشان بالاست.

آیا با توجه به افزایش قیمتی که هم در سوخت بوده و هم درخوراک، آیا هنوز هم سرمایه‌گذاری در پتروشیمی‌ها به صرفه است؟

پتروشیمی فقط اوره و متانول نیست. فقط دو محصول از 80 محصول خوراکش گاز است. ولی حجم تولید و مصرف آنها بالاست. مزیت اصلی و عمده کشور ما خوراک است اما چون خصوصی‌سازی شده، شرکت‌های خصوصی باید خودشان را با شرایط خصوصی تنظیم کنند. باید ببینند آیا برایشان صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؟ وقتی به سمت سرمایه‌گذاری می‌آیند، معنا و مفهوم آن این است که هنوز برایشان صرفه اقتصادی دارد.

یک زمانی همه این واحدها مال دولت بود و ما مشکل نرخ نداشتیم، هزینه‌ها از این جیب به آن جیب بود. مشکلی در مورد نرخ نداشتیم و ارزش افزوده ایجاد می‌شد. به هر حال اعتقاد من این است که صنعت پتروشیمی باید توسعه پیدا کند. در فرآیند خصوصی‌سازی یک نوع رهاسازی اتفاق افتاد نه خصوصی‌سازی. در این رهاسازی، مشکلی که پیش آمده این است که توسعه صنعت پتروشیمی که اهداف اصلی کشور است، فراموش شده است. چون باید می‌دانستیم که وقتی خصوصی‌سازی به شکل قطعه‌قطعه شدن مجتمع‌ها، تراکم تولید و صادرات و ارزآوری را از دست می‌دهیم و به همان نسبت آنها هم کوچک می‌شوند. بنابراین این شرکت‌ها نه توان توسعه دارند و نه تمایلی به توسعه. قطعا توسعه پتروشیمی با مشکل مواجه هست.

به لحاظ سرمایه‌گذاری چطور؟ آیا سرمایه‌گذاران خارجی هم دارید یا اینکه سرمایه‌گذاران خارجی رها کردند و رفتند؟

به هر حال طرح های پتروشیمی سرمایه بر است همراه با دانش فنی پیشرفته . جذب سرمایه گذار خارجی حداقل از طریق فاینانس تجربه گذشته و موفق پتروشیمی است. هم اکنون همایش بین‌المللی پتروشیمی را در 17 و 18 خرداد برگزار خواهیم کرد که در جهت ترغیب جذب سرمایه‌گذاری و در هماهنگی با مذاکرات تیم مذاکره کننده است.

یک بخشی تحریم تحمیلی است. یک بخشی به خوراک ارتباط دارد. وقتی سرمایه‌گذاری می‌بیند که خوراک که روزی مزیت بود، حالا دیگر وجود ندارد. آیا باز هم تمایلی برای سرمایه‌گذاری وجود دارد؟

این هم می‌تواند باشد اما این مزیت هنوز هم وجود دارد اما این موضوع تابع این است که به همان نسبت هم جذب فاینانس داشته باشیم و قدرت صادراتی افزایش پیدا کند. ما باید بتوانیم این مرحله را هم پشت سر بگذاریم. تلاش می‌کنیم که انسجام گذشته را بین هلدینگ‌ها، بازرگانی و سایر شرکت‌ها به وجود آوریم. امروز ادغام (merging) در دنیا امری متداول است.

در مقایسه با کشورهای منطقه قیمت خوراک پتروشیمی ایران قابل رقابت و به صرفه هست؟

اگر در آن شرایط مقایسه کنید، ما چاره‌ای نداریم جز اینکه قیمت خوراکمان با منطقه یکسان باشد. اگر بخواهیم توان حذب سرمایه‌گذاری‌مان معادل توان جذب سرمایه‌گذاری در عربستان و قطر باشد، باید قیمت خوراکمان با آنها یکسان باشد. اگر شما بخواهید مشکلات تحریم تحمیلی را از نظر جذب سرمایه‌گذاری خارجی فراموش کنید، معنی آن این است که قیمت خوراکمان حداقل باید با قیمت خوراک منطقه برابر باشد. چون ما مزیت مهمتری هم داریم و ان امنیت منحصر بفرد در خاورمیانه است.

آیا در حال حاضر قیمت خوراک ایران با منطقه برابر شده؟

الان نمی‌شود گفت برابر هستیم، بالاتریم یا پائین‌تر. چون قیمت خوراک را طبق نظر خودمان تعیین می‌کنیم. شرایط معادل هم نیست. هیچ شرکتی هم حاضر نیست قیمت خوراک را در قراردادهای درازمدت و تخفیفی که برای جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته است افشا کند.

اگر فرض کنیم شرایط تحریم وجود ندارد، آیا قیمت خوراک ما تعیین نشده است؟

برای فروش نفت خام از یک سری قوانین بین‌المللی تبعیت می‌کنیم. بنزینی اگر بخریم، بر اساس قیمت عرضه و تقاضای جهانی هزینه آن را پرداخت می‌کنیم. وقتی داخل کشور خودمان برای یک سرمایه‌گذار داخلی قیمت خوراک را تعیین می‌کنیم، هیچ‌گاه بطور  رسمی اطلاع نداریم که در خلیج فارس همسایه ما گاز را به چه قیمتی در اختیار پتروشیمی‌ها قرار می‌دهد. البته قطر هم هیچ‌گاه افشا نکرده که با چه قراردادی گاز را در اختیار پتروشیمی‌ها قرار می‌دهد. چون این قراردادها بلندمدت است و هیچ‌گاه نمی‌توانیم قیمت دقیقی از قطر داشته باشیم. مگر اینکه ایران و قطر و عربستان که در یک منطقه هستیم، یک قیمت را برای خوراک تثبیت کنیم و در اختیار سرمایه‌گذار قرار دهیم. یادتان نرود که نفت قیمت بین‌المللی دارد و گاز قیمت منطقه‌ای.

قیمت منطقه‌ای گاز در حال حاضر چقدر است؟

هیچ کس رسما و دقیق نمی‌داند. من هم نمی‌دانم. ضمن اینکه اینجا یک سری مسائل دیگر مانند مالیات مطرح است. تفاوت‌های این چنینی وجود دارد. اینها باید نظم پیدا کند. اگر قرار است مالیات گرفته شود، باید از همه گرفته شود. همه مسائل باید از یک قانون واحد پیروی کند، و در این زمینه معتقدم جناب دکتر عادلی می توانند این هماهنگی را در جایگاه دبیرکلی سازمان مشابه اوپک انجام دهند.

راهکار این موضوع چیست؟ تنها راهکار این است که ایران و قطر و عربستان به یک تفاهم در این زمینه برسند؟

من نظرم این است. ایران، عربستان و قطر که تولیدکننده عمده دو محصول اوره و متانول هستند، همان طور که محصولشان را بر اساس قیمت فوب خلیج فارس می‌فروشند، مسائل مالیاتی‌شان را هم یکسان کنند و قیمت خوراکشان هم باید مانند هم باشد. این سه کشور باید این مساله را نهایی کنند و این کار عجیب و غریبی هم نیست.

ولی یک کم دور از ذهن است. چون عربستان و قطر هیچ‌گاه حاضر نیست در مورد قیمت با ایران به تفاهم برسند...

مگر اوپکی وجود ندارد؟

در خود اوپک هم عربستان پیروی نمی‌کند...

از قیمت پیروی می‌کند. تاثیرگذار است چون تولیدکننده عمده است. بالاخره وقتی اوپک تصویب می‌کند قیمت نفت چقدر باشد، عربستان هم تصویب می‌کند. یک مساله دیگر این است که داشتن یا نداشتن گاز هم مطرح است. مثلا عربستان گاز ندارد و چیزی که دارد، گازهای همراه است که برایش مجانی تمام می‌شود. اینها همه مسائل قابل توجهی هستند. ولی به نظر من راه درست این است که از یک قوانین و مقررات منطقه‌ای در دنیای اقتصاد پیروی کرد.

اشاره کردید که تاخیر فازهای پارس جنوبی، مشکلاتی را برای تامین خوراک ایجاد کرد. این مشکلات هنوز هم می‌تواند ادامه داشته باشد. این طور نیست؟

همیشه از گذشته این مشکل میان پتروشیمی و نفت وجود داشته که واحدهای تروشیمی به دلیل کمتر بودن حجم سرمایه‌گذاری، فرآیند تصمیم‌گیری در پتروشیمی راحت‌تر و سریع‌تر بوده، واحدهای پتروشیمی آماده بودند اما واحدهای بالادست آماده نبودند. اما اکنون شرایط سخت‌تری است. حجم زیادی از واحدها زیر ظرفیت کار می‌کنند.

با وجود آنگه در حال حاضر حجم زیادی از واحدها زیر ظرفیت کار می‌کنند، از مناطقی به نام قطب پتروشیمی یاد می‌شود که قرار است راه‌اندازی شوند. با توجه به کمبود خوراک در شرایط فعلی، ایجاد چنین قطب‌هایی ممکن است منجر به ایجاد مشکلاتی شود؟

ایجاد این قطب‌ها برای پتروشیمی تابع فازهای پارس جنوبی است. در پارس جنوبی تکلیف ما روشن است که چه فازهایی چه زمانی به تولید می‌رسند و چه مقدار به عنوان خوراک پتروشیمی تخصیص داده می‌شود. بنابراین اگر قطبی ایجاد می‌شود، بر اساس واقعیت خوراک‌های قابل دسترس است. این طور نیست که قطبی ایجاد شود و خوراکی برای آن پیش‌بینی نشود.

به عنوان مثال در حال حاضر خط اتیلن غرب را داریم که برای راه‌اندازی آن پیش‌بینی‌های لازم برای تامین خوراک شده بود، اما هنوز هم که هنوز است، خط اتیلن غرب به طور کامل راه‌اندازی نشده است...

به دلیل اینکه فازهای پارس جنوبی از برنامه عقب است اما در حال اجراست. پروژه‌های خط لوله هم شرایط مشابهی دارد. ما تنها پروژه کرمانشاه را داریم که آماده است و پروژه های لرستان، سنندج و مهاباد در حال اجرا است...

آیا خوراک همین واحد تامین می‌شود؟

50 درصد. چون کاویان هم یکی از واحدهایش در حال بهره برداری است. انهم در حد 60درصد است. ضمنا اتانی که در منطقه پارس جنوبی تولید می‌شود، در پتروشیمی‌های کاویان، جم و آریاساسول مصرف می‌شود. در خوزستان کمبود اتیلن هست. واحد PVC اروند اتیلن را از همین خط لوله غرب دریافت می‌کند. بنابراین واحدهای لرستان،کردستان، اذربایجان غربی در 70، 80 درصد هستند. و امیدواریم این واحد ها با پیشرفت پارس جنوبی امسال و سال آینده به بهره‌برداری برسند.

آیا افزایش مصرف داخل مجددا منجر نمی‌شود که پتروشیمی‌های جدید هم با کمبود خوراک مواجه شوند؟

به نسبت تولید آینده پلی‌اتیلن‌ها، افزایش مصرف داخل آنقدر نیست. مشکل ما در کشور، پروپیلن است و برنامه ما برای سال‌های آینده، هدایت صنعت پتروشیمی در این مسیر است اما متاسفانه قدرت سرمایه‌گذاری از ما سلب شده است. آینده صنایع پایین دستی و میان دستی در گرو تولید پروپیلن است. خود من دنبال این کار هستم. حجم زیادی از متانول‌های آینده و گازطبیعی باید به پروپیلن تبدیل شود تا صنایع پائین دستی کشور رشد کنند. چون دلیل عدم رشد آنها کمبود پروپیلن بوده است.

درباره تولید سال 92بفرمایید. آقای وزیر اعلام کردند در سال جدید باید تولید افزایش پیدا کند. آیا این شدنی است؟

تولید سال 92 به لحاظ تناژی کاهش داشت اما از نظر ارزشی کاهشی نبوده است ولی هنوز آمار در حال جمع‌آوری است. اما تلاش خواهیم کرد در صورت افزایش تولید گاز و برطرف کردن موانع تولید همانطور که وزیر محترم نفت گفتند در سال 93 افزایش تولید داشته باشیم و قطعا سال 94 سال افزایش تولید خواهد بود.

گمرک آمار صادرات محصولات پتروشیمی را در سال گذشته 10 میلیارد دلار اعلام کرده است. این چقدر از برنامه‌ای که داشتید فاصله دارد؟

آمار گمرک منحصرا تمام واحدهای زیرمجموعه پتروشیمی را در آمار ندارد. همه زنجیره‌های تبدیلی پائین دستی هم به آن اضافه شده است.

برنامه تولید سال 93 چقدر است؟

برنامه سال 93 دقیقا نسبت به برنامه سال گذشته با توجه به مقوله‌های خوراک و اثرگذاری زمستان گذشته چندان تفاوتی نخواهد داشت ولی سال 94 قطعا خیلی متفاوت خواهد بود. چون چند فاز پارس جنوبی در سال 94 وارد مدار تولید خواهند شد و پتروشیمی به اندازه کافی خوراک خواهند داشت. برنامه ما دیگر برنامه اجرایی نیست، چون ما قدرت مانور در واحدهایی که خصوصی شده‌اند نداریم. بر اساس اطلاعاتی که از آنها می‌گیریم، برنامه‌ای را تحت عنوان برنامه پتروشیمی کشور تهیه می‌کنیم. بار اجرا دست ما نیست، چون واحدها دست ما نیستند. مگر اینکه حداقل 25% از هر شرکتی که واگذار می شد در دولت باقی می ماند و ما در هیات مدیره ها حضور می داشتیم  و اعمال حاکمیت در برنامه ریزی و ایمنی می گردید.

چه عددی پیش‌بینی شده است؟

به لحاظ ارزش بر اساس اطلاعات ما مقدار تولید و فروش داخلی در سال 92 حدود 14.1 میلیون تن بوده، صادرات حدود 12.6 میلیون تن بوده است که قطعا با آمار گمرک می‌تواند متفاوت باشد.

در کشور حدود 55 میلیون تن ظرفیت طرح‌هایی است که در داخل کشور در حال اجراست که از یک درصد تا 90 درصد پیشرفت دارد.(متوسط پیشرفت این 60 طرح با پیشرفت 20درصدی همراه است) این 90 درصد مربوط به خط لوله غرب است که از برنامه‌های گذشته است و شروع آن از دولت هشتم بوده و این واحدها به کندی پیش می‌رود، چون در کنار دریا نیست و مشکل اغلب آنها منابع مالی است. اما باید تلاش کرد آنها را به تولید رساند. خیلی از اینها مصوبات سفرهای استانی است. این 55 میلیون تن ظرفیت کمی نیست. حدود 30 میلیارد دلار نیاز دارد که این طرح‌ها تکمیل شود. 10 میلیارد دلار آن مربوط به طرح‌های فاینانس چین است که در جایگاه خوبی قرار دارند و ال‌سی‌های آنها بعد از مدت طولانی توقف در حال گشایش است و چون در عسلویه هستند طی 3 سال آینده می‌توانند به تولید برسند و 10 میلیون تن در این مدت می‌توانند به ظرفیت کشور اضافه کنند.

طرح‌های آینده ما غالبا متان‌محور هستند و از لحاظ محصول تلاش داریم ظرفیت پروپیلن کشور را بالا ببریم که واحدهای صنایع پائین دستی توسعه پیدا کنند.

در یک بازه زمانی یه یک باره ظرفیت اوره کشور افزایش پیدا کرد. برخی معتقدند سود زیاد در این محصول موجب شده تا سرمایه‌گذاران زیادی به این سمت بروند و الان با کمبود پروپیلن مواجه شدیم. برای این مورد برنامه‌ریزی در شرکت ملی پتروشیمی وجود نداشت؟

دلیل این موضوع در دسترس بودن خوراکی است که می‌توان از آن اوره و متانول تولید کرد. چون پارس جنوبی حجم زیادی گاز تولید می‌کرد، خیلی‌ها به این سمت رفتند. این واحدها مال خود پتروشیمی بوده که فروخته شده است. سرمایه گذاری در گذشته برای تولید پروپیلن بر اساس خوراکهای مایع و در واحدهای الفین بوده است که اخرین انها امیرکبیرو جم هستند. دلیل عدم سرمایه گذاری در واحدهای مایع خصوصی سازی فعلی است که به علت گرانی قیمت جهانی  خوراک مایع بخش خصوصی حاضر به سرمایه گذاری نیست و بهمین دلیل برنامه های اینده متمرکز بر اساس متان و تبدیل متانول به پروپیلن برنامه ریزی می کنیم.

در صحبت‌هایتان طوری صحبت می‌کنید که انگار از واگذاری‌ها ناراضی هستید...

صد درصد. نحوه خصوصی‌سازی اسمش خصوصی‌سازی نیست، بلکه فروش کارخانه‌هایی است که دولت ایجاد کرده است. واگذاری اینها به شکل قطعه قطعه یک اشتباه استراتژیک بود و مسئولان خصوصی‌سازی بوده است. نظر ما این بود که باید سهام پتروشیمی به صورت یک‌جا در بورس عرضه می‌شد، حالا اگر طول می‌کشید هم مهم نبود اما انسجام صنعت پتروشیمی از بین نمی‌رفت. در حال حاضر به راحتی نمی‌توان فاینانس کرد. اگر کشورهای خارجی به ما وام داده بودند، چون دیده بودند ما توان اجرای پروژه و برنامه‌ریزی قوی و صادرات خوب داریم اما وقتی قطعه‌قطعه شده، هر شرکت به فکر سود خودش است و به فکر توسعه و صنعت و اشتغال نیست، بجز بعضی هلدینگ ها  که برای بقا چاره ای ندارند توسعه دهند. در حالی که هدف از توسعه افزایش تولید ناخالص داخلی کشور و ایجاد اشتغال است. خصوصی‌سازی کار درستی است و در تمام دنیا هم صنعت پتروشیمی در اختیار بخش خصوصی است اما نحوه اجرا نادرست است.

در هلدینگ خلیج فارس گفته می‌شود که سهم دولت را می‌خواهند بیشتر کاهش دهند. شم با این هم مخالف هستید؟

من معتقدم که طبق همین قوانین فعلی و اصل 44، دولت می‌تواند تا 20 درصد در شرکت‌ها حضور داشته باشد. چون قانون دولت را مکلف می کند که تا 80 درصد واگذار شود و برای طرح‌های آینده هم من معتقدم باید دولت 20 درصد حضور داشته باشد اما سوال اینجاست که منابع آن 20 درصد قرار است از کجا تامین شود. اگر به نحوی در بودجه کشور به منظور توسعه صنعت پتروشیمی کشور 20 درصد منابع در نظر گرفته شود، می‌توانیم تا 20 درصد در طرح‌های آینده حضور داشته باشیم تا روند آنها را تسریع کنیم. فرآیند تامین فاینانس به دلیل حضور دولت تا همان 20 درصد خیلی راحت‌تر می‌شود. تا دو یا سه سال بعد از راه‌اندازی هم حضور داشته باشیم تا فرآیند بازپرداخت فاینانس‌ها را تسریع کنیم، بعد آن 20 درصدمان را هم واگذار کنیم. خصوصی‌سازی باید چنین فرآیندی داشته باشد.

الان نقش پتروشیمی در GDP چند درصد است؟

برای سال‌های اخیر محاسبه نشده، اما در پایان برنامه سوم ما تقریبا به 3.2 درصد رسیده‌ بودیم. الان بستگی دارد که سایرین نیز چقدر کار کرده اند.

برای سرمایه‌گذار مهم این است که تا 10 سال تکلیف نرخ مشخص باشد. حالا افزایش قیمت قرار است پله‌ای باشد یا ثابت بماند. تفاوت صنعت پتروشیمی با بانک این است که شما درصد سود در بانک را می‌دانید اما در پتروشیمی باید بدانید 3، 4 سال آینده چه اتفاقی می‌افتد.

در حال حاضر صادرات پتروشیمی هم خام است. برای این موضوع برنامه‌ای ندارید؟

یک مرحله ارزش افزوده داریم. ولی در برنامه دوم، سوم و ... در رقابت با قطر باید تهاجمی سرمایه‌گذاری می‌شد. چون در غیر این صورت سهم در اقتصاد ملی را در مقایسه با قطر از دست می‌دادیم.

هم اکنون نیز مجددا فرصت طلایی برای توسعه صنعت پتروشیمی  پیش امده است، مشروط به اینکه خوراک کافی و لازم به این صنعت اختصاص یابد و همه بدانیم  که تمام صنایع کشور به نحوی در یک زنجیره طولانی به صنعت بالادست پتروشیمی وابسته اند. جدا از قدرت صادراتی و ایجاد ارز قابل توجه در صنایع غیر نفتی کشور که خود نقش تعیین کننده در مسایل ارزی و یا بورس کشور دارند. این تاثیر گذاری محصولات پتروشیمی و سهام پتروشیمی ها در بورس بسیار تعیین کننده اند.

3939